«وتان وتتان دا ىستىق» جوباسى قورىتىندىلاندى

الماتى قالاسى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن قولعا الىنعان «وتان وتتان دا ىستىق» اتتى قانداستاردى بەيىمدەۋ, قولداۋ, قۇقىقتىق اقپاراتتارمەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جۇزەگە اسىپ كەلە جاتقان الەۋمەتتىك جوبا وزدەرىڭىزگە جاقسى تانىس بولسا كەرەك. ءتىپتى, اقپارات ايدىنىندا شەتتەن كەلگەن قانداستار ءۇشىن ايرىقشا جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان «www.qandastar.kz» سايتىنىڭ ءوزى اتالعان جوبا اياسىندا ىسكە قوسىلعان.

ءيا, ماقساتى ايقىن, باعدارى انىق جوبانىڭ جۇزەگە اسۋى ءار كەزەڭدە ءار الۋان بولدى. ماسەلەن, وتكەن جىلى ەلىمىزدەگى 50 مىڭعا جۋىق قانداستىڭ مۇڭ-زارىنا ءدۇپ كەلگەن-ءدى. ناتيجەسىندە ءبىراز قۇجاتتىق قيىنشىلىقتىڭ «بەتى بەرى قاراعان», وڭ شەشىمىن تاپقان. ءيا, جوبانى سوڭعى ەكى جىل قاتارىنان «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى اتقارىپ كەلەدى. ءمىندى, نە مىنسىزدىگىنە باعا بەرەتىن وزدەرىڭىز?…

وسىلايشا بيىلعى جىلدى دا تۇيىندەدىك. قورىتىندى دوڭگەلەك ۇستەل «الماتى جاستارى» رەسۋرستىق ورتالىعىندا «ءار قازاق مەنىڭ جالعىزىم!» تاقىرىبىندا ءوتتى. شاراعا قاتىناسقان جاستار ءوز ۇسىنىس-پىكىرلەرى مەن ويلارىن ورتاعا سالسا, الماتى قالاسى الەۋمەتتىك ءال-اۋقات باقارماسى, كوشى-قون جۇيەلەرى ءبولىمىنىڭ باس مامانى گۇلبارام عاليەۆا,  تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى, قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور, ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-ءنىڭ جوعارى وقۋ ورنىنا دەيىنگى دايىندىق كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مولداحمەت مىرزابەكوۆ «ادىرنا» بىرلەستىگىنىڭ بۇگىنگى اتقارىپ جاتقان جۇمىستارىنا العىس ءبىلدىردى. ءبىز دە اتالعان مامانداردىڭ قانداستارعا سىڭىرگەن ەڭبەگىن باعالاي وتىرىپ, «قازاق قىرانى» توسبەلگىسى مەن ارنايى العىس حاتتاردى تابىس ەتتىك.

ەندى جيىندا نەنى ايتقانىمىزدى ەمەس, ءبىر جىلدا نە اتقارعانىمىزعا توقتالساق. «بالەندى قاتىردىق» دەگەننەن گورى, نە اتقارىلمادى دەگەنگە ايالداعانىمىز ابزال بولار ەدى?.. شامامىزدىڭ جەتىسىنشە قانداستارعا كومەك كورسەتۋگە تىرىستىق. كومەكتەستىك تە. ارينە, قۇقىقتىق جاعىنان, ەلگە ءسىڭىسىپ كەتۋى جاعىنان. جوبانىڭ ماقساتى دا سول ەدى. بۇل تۋرالى جوعارىدا اتاپ وتتىك. ءۇمىت قانشالىقتى اقتالعانىن بىلمەيمىن, بارلىعى كوز الدارىڭىزدا…

بيىلدىققا نەگىزگى جوسپارداعى جۇمىستاردى ءساتتى تامامداعانىمىزبەن قانداس جاستار الدىندا بىرنەشە ۋادەمىز اياقسىز قالدى. سونىڭ ءبىرى – ساتباەۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دايىندىق كۋرسىنا وقۋعا تۇسكەن جاستارعا جاتاقحانا الىپ بەرۋ ماسەلەسى ەدى. «نۇر وتان» پارتياسى جەتىسۋ اۋداندىق بولىمشە باسشىلارىمەن, بوستاندىق اۋدانى قۇزىرلى ورگان وكىلدەرىمەن بىرلەسە وتىرىپ, اتالعان وقۋ ورنىنا ارنايى تەكسەرىس ۇيىمداستىردىق. ماقسات – ءمان-جايدى ءبىلۋ. بىلدىك تە. بىلگەنمەن نە قايىر?… جاۋابى ماناداي: «بىزدە امال دا, جاتىن ورىن دا جوق. ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىندا «ورىنمەن قامتاماسىز ەتىڭىزدەر» دەپ كورسەتىلمەگەن. وقىتىڭدار دەدى, ءبىز وقىتىپ جاتىرمىز» دەپ, ءبىر جاپىراق قاعازدى كولدەرەڭ تارتىپ, ء(بىلىم مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعى) شىعارىپ سالدى… وكىنىشكە وراي ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ قاتەلىگىنەن اتا-اناسىز (اتا-اناسى شەتەلدە) 30 عا جۋىق قانداس جاسقا وسىلايشا پانا بولا المادىق. ونى مويىندايمىن. . .

ەكىنشى ءبىر «قاتىرامىز» دەگەن ۋادەنىڭ ءبىرى – ءدال وسى شەتتەن كەلگەن قانداس جاستارعا (قالالىق اۆتوۋستاردا جۇرۋگە ارنالعان) «وڭاي» كارتاسىن «ستۋدەنتتىك» ستاتۋسپەن الىپ بەرۋ ەدى. سەبەبى, «جوعارعى وقۋ ورنىنا دەيىنگى دايىندىق» فاكۋلتەتىندە ءبىر جىلدىق وقۋعا (دايىنددىققا) تۇسكەن ستۋدەنتتەر زاڭ بويىنشا ەشقانداي ستۋدەنتكە جاتپايدى ەكەن. ەندى «نە وقۋشى ەمەس, نە ستۋدەنت ەمەس» اتالعان جاستارعا قالادا 80 تگ-مەن ءجۇرۋ شىنىمەن-اق ءتيىمسىز. ونىڭ ۇستىنە وزگەلەر سياقتى اتا-اناسى, تۋىس-تۋعانى ەلدە بولسا تاعى ءجونى بولار ەدى… قالامىزدا ءدال وسىنداي 500-گە جۋىق شەتتەن كەلگەن قانداس جاس بار.

بىراق بۇل «ۋادە» دالادا قالماس. سەبەبى, الماتى قالاسى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى — دياس راحمەت ۇلى ەسداۋلەتوۆ مىرزانىڭ ءوزى بۇل ماسەلەنى باقىلاۋىنا الىپ وتىر. قىسقاسى جوبا اياقتالعانىمەن, ۋادەمىز بيىل دا اياقتالمادى وسىلايشا. . . .

ءيا, ۋادە دەمەكشى, وتكەن جىلى دا زاڭگەر ابزال قۇسپان مىرزانىڭ ارالاسۋىمەن ءبىراز ماسەلەنى باستاپ, سوڭىندا جىل اياعىنا دەيىن شەشىپ بەرەمىز, «. . . جۇرت الدىنداعى مىندەتىمىز اياقتالعان جوق» دەپ ەدىك. ابىروي بولعاندا «ءبىزدىڭ» جانە وزگە دە قوعامدىق ۇيىمداردىڭ مۇڭ-مۇقتاجىنا (ورالمانداردىڭ قۇجاتتىق قيىنشىلىعىنا) بىردەن نازار اۋدارعان ەلباسى وسى جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا ءبىر جىلدىق «راقىمشىلىق» جاريالاعان-دى. ناتيجەسىندە الدى 10_15 جىل, ارتى 2-3 جىلدان بەرى قۇجاتسىز جۇرگەن قانداسىمىز قر ازاماتى مەن ازاماتشاسى بولىپ شىعا كەلدى. بيىل دا ءدال وسىنداي ناتيجەگە قولجەتكىزەمىز دەگەن سەنىمدەمىز.

قۇرمەتوللا مۇحامەتحان ۇلى

«وتان وتتان دا ىستىق» جوباسىنىڭ جەتەكشىسى