Jańalyqtar
Elbasynyń qurmeti
Nursultan Ábishuly Nazarbaev – Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh prezıdenti, Qazaqstannyń memleket qaıratkeri. Qazaqstan qaýipsizdigi keńesiniń tóraǵasy, 2019 jyldyń 19 naýryzynan bastap Qazaqstan konstıtýııalyq keńesiniń múshesi.
«1-Jeltoqsan Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh prezıdenti kúni» atty tanymdyq is-shara , Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh prezıdenti Elbasy — Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń qurmetine, «ZOOM» onlaın platformasynda ótkizildi.
Tanymdyq is-shara – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ánuranynyń shyrqalýymen bastalyp, Elbasnyń ómir-baıany jaıly qysqasha vıdeorolık arqyly óz jalǵasyn tapty Is-shara barysynda stýdentter Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń ómirimen jáne eńbek jolymen tolyq tanysty. Is-sharanyń negizigi maqsaty – Nursultan Nzarbaevtyń Qazaqstan Respýblıkasynyń órlep- órkendeýine tıgizgen mol áseri men eren eńbegin dáripteý jáne Merekeniń shyǵý tarıhymen stýdetterdi tanystyrý boldy.
Nursultan Ábishuly Nazarbaev 1940 jyly 6 shildede Qazaq SSR-nyń Alma-Ata oblysy Qaskeleń aýdany Shamalǵan aýylynda (qazir Qazaqstan Respýblıkasynyń Almaty oblysy Qarasaı aýdany Úshqońyr aýyly) dúnıege keldi.
1967 jyly Nazarbaev Qaraǵandy metallýrgııalyq kombınaty janyndaǵy JTOO-ny bitirdi.
1960-1969 jyldary Qaraǵandy metallýrgııalyq kombınatynda jumys istedi. 1969-1979 jyldary Qaraǵandy oblysy Temirtaý qalasyndaǵy partııalyq, komsmoldyq qyzmette boldy jáne Qaraǵandy oblystyq partııa komıtetinde eńbek etti.
1979-1984 jyldary Qazaqstan Kommýnıstik partııasynyń Ortalyq Komıteti hatshysy boldy.
1984-1989 jyldary Qazaq SSR Mınıstrler Keńesiniń tóraǵasy qyzmetin atqardy.
1989-1991 jyldary – Qazaqstan Kommýnıstik partııasy Ortalyq Komıtetiniń birinshi hatshysy. 1990 jyldyń aqpan-sáýir aılarynda Qazaq SSR Joǵary Keńesiniń tóraǵasy qyzmetin qatar atqardy.
1991 jyly 1 jeltoqsanda Qazaqstanda alǵashqy jalpyhalyqtyq prezıdenttik saılaý ótip, Nazarbaev saılaýshylardyń 98,7% qoldaýyna ıe boldy.
1 – jeltoqsan Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti kúni. Bul kúnniń shyǵý tarıhyna sholý jasar bolsaq, 2011 jyldyń 10 jeltoqsany kúni QR Parlamenti Senaty depýtattarynyń bastamasy men «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy merekeler týraly» QR Zańyna tolyqtyrý engizý týraly» QR Zańy qabyldanǵan bolatyn. Zań 1 jeltoqsanda atalyp ótiletin – Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Kúnin belgilegenedi. О́ıtkeni 1991 jyly 1 jeltoqsanda qazaq eli óziniń tuńǵysh prezıdentin Nursultan Ábishuly Nazarbaevty saılady. Osyǵan oraı atalǵan Zańnyń qabyldanýy arqyly Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń Respýblıkaǵa sińirgen zor eńbegi tanylǵan bolatyn.
Mundaı mereke tek bizdiń elimizde ǵana emes, búkil álemdik tájrıbede bar proess. Máselen AQSh-ta aqpan aıynyń úshinshi dúısenbisi Prezıdent kúni. Atalmysh mereke 1855 jyldan beri AQSh-ta jalpy ulttyq deńgeıde atalyp ótedi. Bul mereke AQSh-tyń tuńǵysh prezıdenti Djordj Vashıngtonnyń qurmetine arnalǵan. Bul amerıkandyqtardyń erteden toılanyp kele jatqan merekeleriniń biri. Onyń tarıhy 1782 jyldan bastaý alady. Dál sol jyly Vırdjınııa shtatyndaǵy Rıchmond qalasynda 1732 jyldyń 22 aqpanynda dúnıege kelgen Djordj Vashıngtonnyń týǵan kúnin kópshilik tuńǵysh ret atap ótken bolatyn. AQSh memleketiniń bastaýynda turǵan, onyń negizin qalaǵan, eldiń tuńǵysh memleket basshysy bolǵan, eldegi demokratııalyq ınstıtýttar men qaǵıdalaryn qalyptastyrýǵa aıryqsha eńbek sińirgen Djordj Vashıngtonnyń týǵan kúni – 22 aqpan bul elde Prezıdent kúni retinde atalyp, 1885 jyly 22 aqpan Vashıngton kúni degen ataýǵa ıe bolǵan ulttyq mereke retinde jarııalandy. Amerıkandyqtar 1809 jyldyń 12 aqpanynda dúnıe esigin ashqan Avraam Lınkolndi de qatty qadir tutatyndyqtan, 1970 jyldary osy eki aıtýly datany biriktirip, aqpan aıynyń úshinshi dúısenbisin Prezıdentter kúni retinde atap ótý qolǵa alyndy. Prezıdent Rıchard Nıkson dál osy kúni AQSh-tyń barlyq prezıdentterin eske alýdy usyndy, sondyqtan bul eldiń anyqtamalyqtarynda atalmysh mereke Vashıngtonnyń jáne Lınkolnniń týǵan kúnderi jáne Prezıdentter kúni retinde kórsetilgen.
Islandııa elinde bul kún 14 mamyrda toılanady. Memlekettiń besinshi ári qazirgi prezıdenti Olavýra Ragnara Grımssonnyń qurmetine memlekettik dárejede merekelenedi. О́zimizdiń baýyrlas el Túrkııa Respýblıkasynda 19 mamyr «Atatúrikti eske alý, jastar jáne sport kúni». 1919 jyly 19 mamyrda táýelsizdik úshin kúresken ulttyq qozǵalystyń kóshbasshysy Mustafa Kemal Atatúrik Samsýnǵa kelip, sheteldik ıntervenııaǵa qarsy mobılızaııa jarııalaǵan bolatyn. Túrkııa tarıhynda bul kún – azattyq úshin kúrestiń bastalǵan kúni.
Stýdentter Elbasynyń ómir-baıany jaıly aqparattarmen qosa , mereıli merkeniń shyǵý tarıhymende tolyq tanys boldy. Is-shara barysynda berilgen qundy aqparat boıynsha, stýdentterden keri baılanys retinde «Elbasy ol…» atty , erkin oı almasý alańy uıymdastyryldy. Tanymdyq is-shara Elbasynyń qurmetine arnap uıymdastyrýshylar oryndaǵan óleń-shýmaqtarymen aıaqtaldy.
Aýshenova Aıdana Sabıtovna
