Halyqtyń kóshi-qony týraly zań 3

3-taraý. TARIHI OTANYNA ORALÝ MAQSATYNDA KО́ShIP KELÝ

16-bap. Oralmandardyń kóship kelý kvotasy Eskertý. 16-bap alyp tastaldy — QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

17-bap. Oralmandardyń sanattary

Eskertý. 17-bap alyp tastaldy — QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
17-1-bap. Oralmandardyń sanattary Oralmandar mynadaı sanattarǵa bólinedi:
1) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizilgen oralmandar; 2) Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna óz betinshe kelgen jáne turyp jatqan oralmand
ar.
Eskertý. 3-taraý 17-1-bappen tolyqtyryldy — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

18-bap. Oralman mártebesin berýge nemese uzartýǵa jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge ótinish berý tártibi

Eskertý. 18-baptyń taqyryby jańa redakııada — QR 16.04.2018 № 147-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
1. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna óz betinshe kirgen etnıkalyq qazaqtar oralman mártebesin berýge nemese uzartýǵa jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge ótinishti jergilikti atqarýshy organdarǵa nemese Memlekettik korporaııa arqyly bere alady.
2. Qazaqstan Respýblıkasynyń sheginen tys jerde turatyn etnıkalyq qazaqtar oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge ótinishin Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi mekemelerine beredi.
Eskertý. 18-bap jańa redakııada — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); ózgeris engizildi — QR 16.04.2018 № 147-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

19-bap. Oralmandardyń kóship kelý kvotasyna engizý jónindegi komıssııa

Eskertý. 19-bap alyp tastaldy — QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
19-1-bap. Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasy
1. Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyn halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ jergilikti atqarýshy organdardyń usynystary jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaǵan óńirlerge qonystanǵysy keletin etnıkalyq qazaqtar men oralmandardan Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi mekemeleri arqyly kelip túsken ótinishter negizinde qalyptastyrady jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimetiniń qaraýyna engizedi.
2. Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyn orta merzimdi kezeńge nemese aldaǵy jylǵa belgileıdi.

Eskertý. 3-taraý 19-1-bappen tolyqtyryldy — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
19-2-bap. Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý jónindegi komıssııa Etnıkalyq qazaqtardyń oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge ótinishterin qaraý úshin oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý jónindegi komıssııany (budan ári – Komıssııa) qurady, onyń quramyna máslıhattardyń depýtattary, memlekettik organdardyń jáne qoǵamdyq uıymdardyń ókilderi kiredi.

Eskertý. 3-taraý 19-2-bappen tolyqtyryldy — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

20-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna kelgenge deıin bul týraly ótinishhat bergen etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berý jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi mekemeleri úmitkerlerdiń oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsat alýǵa ótinishteri men qujattaryn qabyldaıdy jáne olardy tirkelgen kúninen bastap on jumys kúni ishinde halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organǵa jiberedi.

2. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna kelgenge deıin oralman mártebesin berý jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsat alý týraly ótinishhat bergen úmitkerlerdiń ulty – jeke basyn kýálandyratyn qujattardaǵy jazba negizinde, mundaı jazba bolmaǵan kezde úmitkerlerdiń ultyn rastaıtyn basqa da qujattar negizinde belgilenedi.

3. Halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ etnıkalyq qazaqtardyń ótinishteri men qujattary kelip túsken kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde olardy jergilikti atqarýshy organdarǵa oralman mártebesin berý jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý týraly, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsat alýǵa kelisim berý ne bas tartý sebepterin ýájdi túrde negizdeı otyryp odan bas tartý týraly sheshim qabyldaý úshin jiberedi. Jergilikti atqarýshy organdar sheshim qabyldaý úshin etnıkalyq qazaqtardyń ótinishteri men qujattary kelip túsken kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde olardy oralman mártebesin berý jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsat alý týraly ótinishhat bergen úmitkerlerdiń Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda quqyq buzýshylyqtar jasaǵany týraly áshkereleıtin málimetterdiń jáne olardyń terrorıstik nemese ekstremıstik uıymdarǵa jatatyndyǵy týraly ózge de aqparattyń bar ne joq ekenin tekserý úshin ishki ister organdarynyń, ulttyq qaýipsizdik organdarynyń aýmaqtyq bólimshelerine, tıisti óńirlerdiń prokýratýralaryna jiberedi. Ishki ister organdarynyń, ulttyq qaýipsizdik organdarynyń aýmaqtyq bólimsheleri, prokýratýralar etnıkalyq qazaqtardyń ótinishteri men qujattary tirkelgen kúnnen bastap kúntizbelik otyz kún ishinde osy tarmaqtyń ekinshi bóliginde kórsetilgen, oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kedergi keltiretin negizderdiń bar nemese joq ekeni týraly aqparatty etnıkalyq qazaqtarǵa, jergilikti atqarýshy organdarǵa jiberedi. Jergilikti atqarýshy organdar:

1) tıisti organdardyń aqparaty kelip túsken kúnnen bastap kúntizbelik on kún ishinde olardy Komıssııanyń qaraýyna engizedi. Komıssııa etnıkalyq qazaqtardyń ótinishteri men qujattaryn alǵan kúnnen bastap on jumys kúni ishinde oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge aldyn ala kelisim berý týraly ne bas tartýdyń sebepterin ýájdi túrde negizdeı otyryp bas tartý týraly sheshim qabyldaıdy;

2) Komıssııa sheshim qabyldaǵannan keıin úsh jumys kúninen keshiktirmeı halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organǵa etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berýge jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisim berý týraly nemese sebepterdi ýájdi túrde negizdeı otyryp odan bas tartý týraly aqparatty jiberedi.

4. Etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berýge jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisim úmitkerler osy Zańnyń 1-babynyń 13) tarmaqshasynda belgilengen sharttarǵa saı kelgen kezde beriledi. Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý basymdyǵyn etnıkalyq qazaqtar mynadaı rettilikpen:

1) tıisti bilimi, biliktiligi jáne belgili bir mamandyǵy boıynsha jumys tájirıbesi bar adamdar;

2) kóp balaly otbasylar;

3) joǵary oqý oryndarynda bilim alýǵa múmkindigi bar kámeletke tolǵan jastar paıdalanady.

5. Halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ jergilikti atqarýshy organnyń etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berýge jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisimin ne sebepterin ýájdi túrde negizdeı otyryp, bas tartýdy ótinish berýshige jetkizý úshin bes jumys kúni ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi mekemelerine jiberedi.

6. Etnıkalyq qazaqtardyń oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisim, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsat alýǵa ótinishterin qaraýdyń jalpy merzimi halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organǵa kelip túsken kúninen bastap úsh aıdan aspaýǵa tıis.

7. Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi mekemeleri jergilikti atqarýshy organnyń etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berýge jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisimin alǵannan keıin ony bir aı ishinde ótinish berýshige jiberedi jáne turaqty turý úshin Qazaqstan Respýblıkasyna kelýge vıza beredi ne bas tartý týraly habarlaıdy.

8. Jergilikti atqarýshy organ Komıssııanyń etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berýge jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisimi týraly buryn qabyldaǵan sheshimin eskere otyryp, ótinish bergen kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde ótinish berýshilerge jáne olardyń otbasy múshelerine oralman mártebesin, oralman kýáligin beredi jáne sheshim qabyldaý úshin Komıssııaǵa oralmandardyń tizimin jiberedi. Etnıkalyq qazaqtar oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge ótinishin jergilikti atqarýshy organǵa Memlekettik korporaııa arqyly bere alady.

9. Komıssııa oralmandardyń tizimin alǵannan keıin on jumys kúni ishinde olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý týraly sheshim qabyldaıdy.

10. Etnıkalyq qazaqtar turatyn jerine kelgennen keıin, oralman mártebesin alǵannan soń turaqty turýǵa ruqsat alýǵa ishki ister organdarynyń aýmaqtyq bólimshelerine ótinish beredi.

11. Ishki ister organdary etnıkalyq qazaqtar jáne olardyń otbasy músheleri ótinish bergen kezden bastap on jumys kúni ishinde olardyń turaqty turýǵa ruqsat alý jáne turǵylyqty jeri boıynsha tirkeý týraly ótinishterin qaraýǵa mindetti.

Eskertý. 20-bap jańa redakııada — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); ózgeris engizildi — QR 06.04.2016 № 483-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen.

21-bap. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna óz betinshe kelgen etnıkalyq qazaqtarǵa oralman mártebesin berý nemese uzartý jáne (nemese) olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý

Eskertý. 21-baptyń taqyrybyna ózgeris engizildi — QR 16.04.2018 № 147-VI Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

1. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna óz betinshe kelgen etnıkalyq qazaqtar turatyn jerine kelgennen keıin, olar Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaǵan óńirdi tańdaǵan jaǵdaıda oralman mártebesin berýge nemese uzartýǵa jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge jergilikti atqarýshy organǵa ótinishter beredi jáne oralman mártebesin alǵannan keıin turaqty turýǵa ruqsat alý úshin ishki ister organdarynyń aýmaqtyq bólimshelerine ótinish beredi. Etnıkalyq qazaqtar oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge ótinishin tıisti qujattarymen qosa jergilikti atqarýshy organǵa Memlekettik korporaııa arqyly bere alady.

2. Jergilikti atqarýshy organ ótinish berilgen kúnnen bastap bes jumys kúni ishinde etnıkalyq qazaqtarǵa jáne olardyń otbasy múshelerine oralman mártebesin, oralman kýáligin beredi ne oralman mártebesin oralman mártebesin beredi nemese uzartady berýden nemese uzartýdan ýájdi túrde bas tartady. Oralman mártebesin berý úmitkerler osy Zańnyń 1-babynyń 13) tarmaqshasynda belgilengen sharttarǵa saı kelgen kezde júzege asyrylady. Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn ońaılatylǵan (tirkeý) tártippen alý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda turaqty turatyn etnıkalyq qazaqtar oralman mártebesi toqtatylǵan kúnnen bastap alty aı ishinde ony uzartý týraly ótinish bere alady. Oralman mártebesin uzartý týraly sheshimdi jergilikti atqarýshy organ úsh aıdan aspaıtyn merzimge bir ret qabyldaıdy.
3. Oralman mártebesin alýǵa úmitkerlerdiń ulty – jeke basyn kýálandyratyn qujattardaǵy jazbaǵa sáıkes, mundaı jazba bolmaǵan kezde olardyń ultyn rastaıtyn basqa da qujattardyń negizinde rastalady.
4. Oralman mártebesin alǵan etnıkalyq qazaqtar ózderin oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda aıqyndalatyn sharttarda jáne tártippen jeńildikter, ótemaqylar jáne áleýmettik kómektiń basqa da túrlerin alýǵa úmitker bola alady. Oralman mártebesin alǵan etnıkalyq qazaqtardyń tizimi, olar Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaǵan óńirdi tańdaǵan jaǵdaıda, sheshim qabyldaý úshin Komıssııaǵa jiberiledi.
5. Komıssııa oralmandardyń tizimin alǵannan keıin on jumys kúni ishinde olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý týraly ne sebepterdi ýájdi túrde negizdeı otyryp odan bas tartý týraly sheshim qabyldaıdy.

Eskertý. 21-bap jańa redakııada — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (qoldanysqa engizilý tártibin 2-baptan qarańyz); ózgeris engizildi — QR 16.04.2018 № 147-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańymen. 21-1-bap. Etnıkalyq qazaqtardyń jekelegen otbasy múshelerin oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýdiń erekshelikteri

1. Kúntizbelik bir jyl ishinde oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna otbasy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizilgennen keıin kelgen oralmannyń otbasy músheleri, sondaı-aq ata-anasy Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alǵanǵa deıin Qazaqstan Respýblıkasynda týylǵan balalary engiziledi.

2. Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda turatyn oralmandar jergilikti atqarýshy organdarǵa ózderiniń otbasy múshelerin oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý týraly ótinish bere alady jáne olardyń osy Zańnyń 21-babynda belgilengen tártippen oǵan engizilýge quqyǵy bolady.

3. Eger oralmandar óz otbasy quramynda óziniń otbasy bar balalaryn kórsetpese, onda balalarynyń otbasy músheleri oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna oralmandardyń óziniń otbasy bar balalary qaıtys bolǵan, olardy ata-ana quqyqtarynan aıyrǵan ne olar Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alǵan jaǵdaıda ǵana oralmandar otbasynyń quramynda engiziledi. Bul rette oralmannyń óziniń otbasy bar balalary qaıtys bolǵan ne olardy ata-ana quqyqtarynan aıyrǵan jaǵdaılarda, olardyń kámeletke tolmaǵan otbasy múshelerin oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý úshin oralmandar (oralmannyń jubaıy (zaıyby) olardyń qorǵanshysy (qamqorshysy) bolýǵa mindetti.

Eskertý. 3-taraý 21-1-bappen tolyqtyryldy — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

22-bap. Etnıkalyq qazaqtardyń jekelegen otbasy múshelerin oralmandardyń kóship kelý kvotasyna engizýdiń erekshelikteri Eskertý. 22-bap alyp tastaldy — QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi). 23-bap. Oralmandarǵa, etnıkalyq qazaqtarǵa jáne olardyń otbasy múshelerine usynylatyn memlekettik qoldaý sharalary

Eskertý. 23-baptyń taqyryby jańa redakııada — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).
1. Etnıkalyq qazaqtar jáne olardyń otbasy músheleri Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsat alý kezinde óziniń tólem qabilettiligin rastaýdan bosatylady.
2. Oralman mártebesin alǵan adamdar men olardyń otbasy músheleri:
1) oralmandardy beıimdeý jáne yqpaldastyrý ortalyqtarynda tegin beıimdeý jáne yqpaldastyrý qyzmetterin kórsetýmen;
2) Qazaqstan Respýblıkasynyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes medıınalyq kómekpen;
3) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattarymen teń jaǵdaıda mektepterde jáne mektepke deıingi uıymdarda oryndarmen, Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaıtyn kólemde tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi jáne joǵary bilim beretin oqý uıymdaryna oqýǵa túsýge bólingen kvotaǵa sáıkes bilim alý múmkindigimen;
4) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattarymen teń jaǵdaıda áleýmettik qorǵalýmen;
5) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes jumyspen qamtýǵa járdemdesýmen qamtamasyz etiledi.
3. Oralmandarǵa jeke qosalqy sharýashylyǵyn júrgizý, baǵbandyqpen aınalysý, saıajaı qurylysy úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń jer zańnamasyna sáıkes aýyldyq eldi mekenderdiń jerlerinen, aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerden, ımmıgraııalyq jer qorynan, arnaıy jer qorynan jáne bosalqy jerlerden ýaqytsha óteýsiz jer paıdalaný quqyǵymen jer ýchaskeleri beriledi. Oralmandarǵa sharýa nemese fermer qojalyǵyn jáne aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizý úshin aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerden, arnaıy jer qorynan, ımmıgraııalyq jer qorynan jáne bosalqy jerden ýaqytsha jer paıdalaný quqyǵymen jer ýchaskeleri beriledi.
4. Jergilikti atqarýshy organdar Qazaqstan Respýblıkasyna oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasynan tys qonys aýdarǵan oralmandarǵa jáne olardyń otbasy múshelerine turaqty turǵylyqty jerine jol júrý jáne múlkin tasymaldaý shyǵyndaryn óteýdi qamtıtyn birjolǵy járdemaqylar belgileýi múmkin. Járdemaqylardy tóleýdiń tártibi men sharttaryn oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń, astananyń ákimdikteri halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ bekitetin úlgilik qaǵıdalar negizinde bekitedi.
4-1. Oralman mártebesin berýge jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizýge kelisim alǵan etnıkalyq qazaqtar jáne olardyń otbasy músheleri, sondaı-aq oralmandar jáne olardyń otbasy músheleri Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna kelgen kezde Qazaqstan Respýblıkasynyń halyqaralyq sharttaryna jáne (nemese) keden zańnamasyna sáıkes, kólik quraldaryn qosa alǵanda, jeke paıdalanýǵa arnalǵan múlkine kedendik tólemderdi tóleýden bosatylady.
4-2. Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizilgen oralmandarǵa jáne olardyń otbasy múshelerine Qazaqstan Respýblıkasynyń halyqty jumyspen qamtý týraly zańnamasyna sáıkes jumyspen qamtýǵa járdemdesýdiń belsendi sharalaryna qatysýshylarǵa kózdeletin memlekettik qoldaý sharalary usynylady.
5. Oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizilgen oralmandarǵa jáne olardyń otbasy múshelerine osy bapta kózdelgen memlekettik qoldaý sharalarynan basqa tutyný kredıtin jáne turǵyn úı qurylysyna ıpotekalyq qaryz alý quqyǵy beriledi.
5-1. Oralmandar nemese onyń otbasy músheleri olardy oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizgennen keıin qaıtys bolǵan jaǵdaıda, memlekettik qoldaý sharalary oralmandarǵa nemese otbasy múshelerine olardyń Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alǵanyna qaramastan usynylady.
6. Osy baptyń 4-2-tarmaǵynda atalǵan oralmandar Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti aıqyndaǵan óńirdiń sheginen tys jerge óziniń erik qalaýymen bes jyl ishinde óz betinshe kóship-qonǵan ne Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alýdan bas tartqan jaǵdaılarda, Qazaqstan Respýblıkasynyń halyqty jumyspen qamtý týraly zańnamasyna sáıkes jumyspen qamtýǵa járdemdesýdiń belsendi sharalaryna qatysýshylarǵa kózdelgen, ózderi alǵan memlekettik qoldaý sharalaryn merziminen buryn tolyq kólemde óteýge mindetti.
Eskertý. 23-bap jańa redakııada — QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgerister engizildi — QR 24.11.2015 № 421-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 04.05.2018 № 151-VI (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

24-bap. Oralmandardy beıimdeý jáne yqpaldastyrý
1. Etnıkalyq qazaqtardy jáne olardyń otbasy múshelerin oralman mártebesin alǵanǵa deıin alǵashqy qonystandyrý olardyń qalaýy boıynsha ýaqytsha ornalastyrý ortalyqtarynda halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıtyn tártippen jáne merzimderge júzege asyrylady. 2. Beıimdeý jáne yqpaldastyrý qyzmetterin kórsetý úshin oralmandardy beıimdeý jáne yqpaldastyrý ortalyqtary qurylady. Oralmandar men olardyń otbasy músheleriniń oralmandardy beıimdeý jáne yqpaldastyrý ortalyqtarynda turýynyń tártibi men merzimderin, sondaı-aq olarǵa beıimdeý jáne yqpaldastyrý qyzmetterin kórsetýdiń tártibin halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ aıqyndaıdy.

Eskertý. 24-bapqa ózgerister engizildi — QR 10.12.2013 № 153-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 24.11.2015 № 421-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.

25-bap. Oralman mártebesiniń toqtatylýy Oralman mártebesi: 1) oralman Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alǵannan keıin; 2) osy Zańnyń 49-babynda kózdelgen negizder boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynda turaqty turýǵa ruqsattyń kúshi joıylǵan jaǵdaıda; 3) oralman mártebesin alǵan kúnnen bastap bir jyl ótkennen keıin toqtatylady. 4) alyp tastaldy — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

Eskertý. 25-bap jańa redakııada — QR 10.12.2013 № 153-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); ózgeris engizildi — QR 24.11.2015 № 421-V Zańymen (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi).

26-bap. Oralmandardyń quqyqtary men mindetteri
1. Oralmandar men olardyń otbasy músheleriniń:
1) jeńildetilgen (tirkelgen) tártippen Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alýǵa;
2) jeńildikterdi, ótemaqylardy jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen áleýmettik kómektiń basqa da túrlerin alýǵa;
3) Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alǵannan keıin qolda bar qujattarynyń negizinde atyn, ákesiniń atyn (ol bolǵanda) jáne tegin qazaq tilinde durystap jazýǵa;
4) dara kásipkerlikti zańdy tulǵa qurmaı júzege asyrýǵa quqyǵy bar.
5) qyzmettik nemese óziniń turǵyn úıi bolmaǵan kezde oralmandardy beıimdeý jáne ıntegraııalaý ortalyqtarynda, ýaqytsha ornalastyrý ortalyqtarynda bir jyldan aspaıtyn merzimge ýaqytsha tirkelýge quqyǵy bar.
2. Oralmandar men olardyń otbasy músheleri:
1) oralman mártebesin berý jáne (nemese) oralmandardy qabyldaýdyń óńirlik kvotasyna engizý týraly ótinishterin qaraý úshin qajetti anyq málimetterdi Qazaqstan Respýblıkasynyń shet elderdegi mekemelerine, sondaı-aq jergilikti atqarýshy organdarǵa usynýǵa;
2) densaýlyq saqtaý organdarynyń talap etýi boıynsha medıınalyq qarap-tekserýden ótýge, ekpelerdi alýǵa, emdeý kýrsynan ótýge, sondaı-aq densaýlyq saqtaý organdarynyń nusqamalaryn oryndaýǵa;
3) oralmandardy beıimdeý jáne yqpaldastyrý ortalyǵyna joldama alǵan jaǵdaıda, kúntizbelik úsh kúnniń ishinde sonda qonystanýǵa jáne halyqtyń kóshi-qony máseleleri jónindegi ýákiletti organ belgilegen bolý kezeńi aıaqtalǵannan keıin berilgen úı-jaıdy bosatýǵa;
 4) ýaqytsha ornalastyrý ortalyqtarynda jáne oralmandardy beıimdeý jáne yqpaldastyrý ortalyqtarynda bolýdyń belgilengen tártibin saqtaýǵa mindetti.

Eskertý. 26-bapqa ózgerister engizildi — QR 13.06.2013 № 102-V (alǵashqy resmı jarııalanǵanynan keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 10.12.2013 № 153-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 bastap qoldanysqa engiziledi); 24.11.2015 № 421-V (alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi) Zańdarymen.