جاڭالىقتار

«تەرروريزم» سوعىس وشاعىنىڭ قاينار كوزى

   يسلامعا جاعىلعان كۇيە

قازىرگى تاڭدا يسلامعا «يزم», «تەررور» جاعىمسىز ايدارلار تاعىلۋدا. يسلامعا بۇلاردىڭ ەشقانداي قاتىسى جوق,  تەرروريزم – ۇيىمداسقان توپ دىتتەگەن ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن ءدۇرسىن-ءدۇرسىن كۇش قولدانۋ ارقىلى كورىنىس تاباتىن ءادىس. قازىرگى جاعدايلاردا تەرروريستەر امانات الۋدى, قوعامدىق ماندەگى عيماراتتاردى باسىپ الۋ, جارىپ جىبەرۋ, ۇشاقتاردى الىپ قاشۋ جانە وزگە دە ارەكەتتەرگە بارادى. تەرروريستىك ارەكەتتەر قاشان دا قوعامعا, بيلىككە اسەر ەتۋگە باعىتتالادى.  قازاقستاندا  2013  جىلى  65,  2014 جىلى  52 لاڭكەستىك وقيعا تىركەلەگەن ەكەن, بىراق كوپ قىلمىس اشىلماي قالعان  بۇل تۋرالى  قر باس پروكۋروتۋراسى حابارلادى. نەگىزگى سەبەپكەر تەرىس اعىمنىڭ جەتەگىندە كەتكەندەر ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.  بۇگىندە تىيىم سالىنعان ءدىني اعىمداردىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردە 10 مىڭنان استام اككاۋنتى بار. سوندىقتان جاستارىمىز لاڭكەستەردىڭ ارباۋىنا ءتۇسىپ,  جات اعىمنىڭ جەتەگىندە سيرياعا قاقتىعىس اۋماقتارىنا كەتىپ جاتىر.  رەسمي اقپارات كوزدەرىنە سۇيەنسەك بۇگىندە سيريادا جۇرگەن قازاقستاندىقتار سانى 500-گە جەتكەن. ونىڭ 60 پايىزى قىز-كەلىنشەكتەر.  وسى رەتتە تەروردىڭ الدىن الۋ, تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزۋ دە ۇكىمەتتە,  ۇكىمەتتىك ەمەس قوعامدىق  ۇيىمداردا قالىس قالماي وتىر.

جاستار اداسپاسىن دەسەك

الماتى قالاسى ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن   «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى «ازاماتتىق بورىش»  جوباسى اياسىندا 10-تامىز كۇنى «باتىر» گۆاردياسىندا «ەلدى قورعاۋ باستى مىندەت» اتتى تاقىرىپتا شارا ءوتتى.  ماقساتى – اۋعان سوعىسى تاريحى نەگىزىندە مەملەكەتكە تەرروريزمنىڭ تيگىزەتىن زارداپتارىن اشىپ كورسەتۋ, جاستاردى اۋعان سوعىسىنا قاتىسقان ارداگەرلەردىڭ ءومىر جولىن, وتكەن تاريحتى ەسكە الۋ ارقىلى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ.

شارانىڭ قۇرمەتتى قوناعى رەتىندە اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرلەرى بايمولدينوۆ سەرىكباي كەڭەسباي ۇلى, ابدىقالىقوۆ ءادىل بەكتاس ۇلى,  داركەنباەۆ بايداۋلەت قۇرمانقوجا ۇلى, ساعىندىقوۆ ءومىرباي قاتىستى. باس اياعى الپىسقا جۋىق وفيتسەرلەرمەن ساربازدار قاتىسقان شارا دا وت پەن وق اراسىنان كەلگەن ارداگەرلەر ءوز تاجريبيلەرىمەن ءبولىسىپ, ءومىرباياندارىن ايتىپ بەردى.

«مەن ساعىندىقوۆ ءومىرباي 1965 جىلى وزبەكستاندا نوكىس قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىم. 1984-86 جىلدارى اۋعانىستان دا اسكەري بورىشىمدى وتەدىم. مەنىڭ قىزمەتىم كۇزەت بولىمىندە ەدى. جاسىم نەبارى 19 جاستا بولاتىن, كۇن ىستىق شەكەدەن ۇرادى. بىراق جاستىق بۋى ما  ەشنارسەگە قارامايتىنبىز, قازىر ويلاپ قاراسام كادىمگىدەي اجال قاسىمىزدا جۇرگەن ەكەن. سول كەزدە تۇسىندىك ءدىني ءفاناتيزمنىڭ نەگە اپارىپ سوعارىن,  دىنگە قاتتى بەرىلىپ كەتۋ زاردابىنان  وسىنشا ءبىر مەملەكەتتى كۇيرەتكەنىنە كۋا بولدىق.  بۇگىنگى كۇنى  سيريا دا وسىنداي سىناقتاردان ءوتىپ جاتىر, وكىنىشتىسى ءبىزدىڭ قازاقتىڭ قاراكوزدەرى   وزدەرىن «شاحيد» دەپ قويىپ العان ءدىني فاناتتارمەن بىرگە  سول سيريادا قولىنا قارۋ الىپ جۇرگەنى. بۇعان قالايدا ءبىر توقتاۋ بولارى ءسوزسىز. . جاستار اداسپاسىن دەسەك ەڭ الدىمەن ۇل مەن قىزدىڭ نە ىستەپ جۇرگەنىن قاداعالاۋ كەرەك, سونىمەن قاتار يدەالوگيالىق شارالار كوپتەپ جاسالۋى ءتيىستى. بۇگىنگى ادىرنا ۇيىمىنىڭ جاساپ وتىرعانى ءبىراز جاسقا ساباق بولدى دەپ ويلايمىن.»

ءوز كەزەگىندە تاعىلىمدى اڭگىمە سوڭىندا سۇراق قويۋعا اسىققان ساربازدار اكەلەرىنىڭ اعالارىنىڭ اۋعان سوعىسىنا قاتىسقانىن ايتىپ,  ول كىسىلەردەن دە العان ءبىراز ماعلۇماتتارمەن ءبولىستى.

«مەنىڭ اكەمنىڭ اعاسى نەبارى 18 گە تولعاندا كابۋل قالاسىندا دۇنيەدەن وزدى. بالاسىن اياقپەن جىبەرىپ, تابىتپەن قارسى العان قانداي اۋىر, سول قايعىدان كەيىن ەسىن جيماستان اكەمنىڭ اناسى دا انا دۇنيەگە كەتە باردى. شيەتتەي بالامەن قالعان اتام ءبىزدىڭ قىزىعىمىزدى كوردى, ءبىر نەمەرەسىنە جارىنىڭ, ماعان قازا تاپقان ۇلىنىڭ ەسىمىن قويىپ كەتتى»- كوزىنە جاس الا ايتقان سارباز اڭگىمەسىنە ءبىراز تەبىرەنىپ قالدىق.

ايدا كوجمامبەتوۆا 

وسى ايداردا

دوباۆيت كوممەنتاري

Close