Depýtat shekara mańyndaǵy aýdandarda halyq sany azaıǵanyna alańdaýly

Foto: sputniknews.kz

Májilis otyrysynda Májilis depýtaty Erlan Saırov shekara aımaǵyndaǵy turǵyndardyń azaıyp bara jatqanyn aıtty, dep jazdy

Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Býrabaıda ótken Ulttyq quryltaıda Úkimetke depýtattarmen birge «AMANAT» partııasy usynǵan shekara mańyndaǵy aýdandardy damytýǵa qatysty jańa zań qabyldaý bastamasyn jan-jaqty qarastyrýdy tapsyrǵan.

– Bul – óte mańyzdy mindet. О́ıtkeni, memlekettik shekara – el táýelsizdigi men egemendiginiń basty belgisi. Ony kózdiń qarashyǵyndaı qorǵaý, babadan qalǵan ulan-baıtaq jerimizdi basy bútin keler urpaqqa amanattaý – ortaq paryzymyz. Bul rette Qazaqstannyń aýmaqtyq tutastyǵyn saqtaýda shekaralyq aýdandardyń strategııalyq mańyzy zor.

Qazirgi tańda Qazaqstannyń 14 oblysy kórshiles 5 elmen (Reseı, Qytaı, О́zbekstan, Qyrǵyzstan jáne Túrikmenstan) shektesedi. Shekaralyq aımaqtarda 65 aýdan bar. Onda 3,5 mln adam turady. Al shekaranyń túbinde, ıaǵnı shekaradan 50 shaqyrymdyq aralyqta 1,7 mln halyq turatyn 1 283 eldi meken ornalasqan.

Alaıda kezinde júrgizilgen aýdandardy biriktirý, klımattyń qolaısyzdyǵy, jumyssyzdyq, kólik qatynasynyń nasharlyǵy, áleýmettik jáne ınjenerlik ınfraqurylymnyń tozýy, Keńes Odaǵy kezinde shekaralyq aýdandarda halyq sanyn turaqtandyrý úshin qoldanylǵan jeńildikterdiń joıylýy sekildi kóptegen sebepten búginde 65 shekara mańyndaǵy aýdannyń 40-ynda halyq sany azaıyp ketken. Ásirese, bul aýa raıy qatań Soltústik Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar, Shyǵys Qazaqstan oblystarynda anyq baıqalýda. Osyǵan baılanysty Memleket basshysynyń tikeleı bastamasymen Shyǵys Qazaqstan, Abaı oblystarynda Qatonqaraǵaı, Marqakól, Tarbaǵataı, Maqanshy aýdandarynyń ashylýy óte oryndy is bolǵanyn atap ótken jón. Bul sol aýdandardyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýyna oń áser etti.

Sonymen birge Prezıdenttiń tapsyrmasyna sáıkes, osy kezge deıin daıyndalǵan óńirlerdi damytýǵa baǵyttalǵan birqatar memlekettik strategııalyq qujattar men baǵdarlamalarda da shekaralyq aýmaqtarǵa qoldaý kórsetý sharalary qamtylǵan. Degenmen osy qujattarda qarastyrylǵan shekaralyq eldi mekenderge berilýi tıis jeńildikter áli de is júzine aspady. Shekaralyq aýdandarǵa qatysty kózdelgen memlekettik qoldaý tetikteriniń túrli normatıvtik aktilerde shashyrap ketýine, olardy úılestiretin jaýapty ýákiletti organnyń bekitilmeýine, memlekettik sýbsıdııalardy bólýde jáne ulttyq jobalardy iske asyrýda belgili bir sanattarǵa naqty basymdyqtardyń belgilenbeýine baılanysty bolyp otyr. Sonyń saldarynan shekaralyq aýdandardaǵy birqatar eldi mekenderden turǵyndardyń jappaı kóshýi tolastamaı tur. Bul óz kezeginde shekara mańyndaǵy aýmaqtardyń bos qalyp, ulttyq, aýmaqtyq qaýipsizdiktiń álsireýine alyp kelýde.

«Bos jatqan jer jaý shaqyrady» degen. Sondyqtan bul mańyzdy máselege jiti nazar aýdaryp, ony tıimdi sheshý joldaryn shuǵyl qarastyrǵanymyz jón. Máselen, aýmaǵy úlken jáne halqy az elderdiń (Kanada, Norvegııa jáne Aýstralııa) tájirıbesi shalǵaıdaǵy jáne shekara mańyndaǵy aýmaqtardy damytý úshin jergilikti turǵyndarǵa túrli jeńildikter berý tıimdi (salyqtyq, áleýmettik, nesıelik, energetıkalyq jáne t.b.) ekenin kórsetedi. Sondyqtan elimizdiń shekaralyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý, shekaralyq aýdandarda halyqtyń turaqtaýyn yntalandyrý, ishki kóshi-qondy retteý jáne eńbek resýrstaryn tıimdi paıdalaný úshin shekaralyq aýdandarǵa arnaıy mártebe berýdi kózdeıtin «Qazaqstan Respýblıkasynyń shekaralyq aýmaqtaryn damytý týraly»  arnaıy zań qabyldaý óte mańyzdy.

Bul zań qabyldansa, el aýmaǵyn tıimdi paıdalanýǵa, shekaralyq aýdandardy memlekettik qoldaý sharalaryn bir júıege túsirýge, halyqtyń shekaralyq aýmaqtarda turaqtanýyna, óńirdiń damýyna jáne aýmaqtyq qaýipsizdigimizdi qamtamasyz etýge zor serpin beredi dep esepteımiz.  Osy rette, «AMANAT» partııasy jaqyn arada Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, atalǵan zań jobasyn daıyndap, usynatynyn málimdeımiz, – dedi depýtat.