Қазақстандық банктер 21 жасқа толмаған азаматтарға карта бермейді

Фото:Игорь Егоров

Елімізде банктер 21 жасқа толмаған азаматтарға онлайн карта беруді тоқтатуы мүмкін, деп хабарлайды qandastar.kz

Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі дропперлік, есірткі айналымы, қаржы пирамидалары мен онлайн казиноның қызметіне шектеу қою мақсатында үкіметке осындай ұсыныс тастады.

Жоба мақұлданса, қазақстандықтардың маркетплейстерде және өзге де интернет сайттарда 500 мың теңгеден артық сомаға жасаған саудасы, шетелдік ақша аударымдары қатаң бақылауға алынады. Бұл туралы банктер құзырлы органдарға хабарлауға міндеттеледі.

Бұдан бөлек, әр азамат өз атына тіркелген тек бір ғана байланыс нөмірін банктік картасына тіркей алады. Ал 18 бен 21 жас аралығындағы клиенттерге қазіргідей қашықтан немесе өкіл арқылы төлем картасын қайта шығаруға тыйым салынады. Банкке міндетті түрде өздері келуге тиіс.

«Алаяқтар жастарға онлайн ақша табуға уәде беріп, олардың банктік деректемелерін ұрлайды немесе оларды алдап, дропперлікке тарта отырып, шоттарынан заңсыз төлемдер мен аударымдар жасауға итермелейді. Сонымен қатар банктер клиентке бірнеше төлем карточкасын шығарған кезде шот бойынша ақша қозғалысының карточканы шығару мақсатына сәйкес келуін мониторингтейтін болады. Алаяқтардың қаскүнемдік ықпалынан және алдаудан қорғау мақсатында 14-18 жас аралығындағы жастардың операцияларын ата-анасы немесе өзге де қамқоршылары міндетті түрде тексеруін енгізу ұсынылады», — дейді Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі басқармасының басшысы Ерлан Сәрсенбекұлы.

Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Қазақстанда банк қызметтерін ұсыну ережелерін қатаңдатуды көздейтін қаулы жобасын жариялады. Мақсат — клиенттерді алаяқтықтан қорғау, ақша жымқыру мен терроризмді қаржыландыруға (АЖ/ТҚ) қарсы күресті күшейту.

Онлайн-банкинг — тек 21 жастан бастап

Құжатқа сәйкес, 18 бен 21 жас аралығындағы қазақстандықтарға онлайн режимде төлем карталарын ашуға және қайта шығаруға тыйым салынады. Енді бұл қызмет тек банктің бөлімшесіне жеке келу арқылы ғана қолжетімді болады. Сонымен қатар, банктерге осы жас санатындағы азаматтармен қашықтан іскерлік қарым-қатынас орнатуға тыйым салынады.

14 пен 18 жас аралығындағы жасөспірімдерге қосымша талап енгізіледі: онлайн режимде банк қызметтерін алған кезде барлық операциялар ата-аналарының немесе заңды өкілдерінің келісімімен ғана жүзеге асырылуы тиіс.

Барлық банктерге арналған жаңа ережелер

Банктерге мына міндеттер жүктеледі:

● Клиенттердің биометриялық деректерін (фото, видео) ынтымақтастық аяқталғаннан кейін кемінде бес жыл сақтау;

● Операцияларды талдау, алаяқтықты анықтау және қаржы пирамидаларының белгілерін бақылау үшін жасанды интеллект пен машиналық оқыту алгоритмдерін пайдалану;

● Клиенттермен қашықтан өзара әрекеттескенде екі факторлы және биометриялық сәйкестендіруді қолдану;

● Барлық карталар мен шоттарды мобильді азаматтар базасында тіркелген бір телефон нөміріне бекітуді қамтамасыз ету;

● Кредиттік тіркеуге ұқсас бірыңғай төлем карталары базасын құру, бұл бір адамға бірнеше картаның шығарылуы немесе әртүрлі карта иелерінің бір SIM картасын қолдануы сияқты заңсыз әрекеттерді анықтауға көмектеседі.

Кімдер күшейтілген бақылауға алынады?

Жаңа ережелер күшейтілген бақылауға алынатын басқа да клиент санаттарына қатысты. Олардың қатарына:

● Бір немесе бірнеше банктен бес немесе одан да көп картасы бар адамдар (белгіленген жағдайларды қоспағанда);

● Тұрақты тұру ықтиярхаты немесе ВНЖ-сыз резидент еместер;

● 14 пен 25 жас аралығындағы ресми табысы жоқ, үшінші тұлғаларға ірі көлемде жиі аударым жасайтын адамдар;

● Шекара маңындағы бөлімшелерде немесе банктің электрондық құрылғылары (мысалы, картоматтар) арқылы карта алған клиенттер.

Сондай-ақ, карта мақсаты мен операция сипаты арасындағы сәйкессіздіктер анықталатын болады. Егер күдік туындаса, банк:

● Клиентке сауалнама жібереді;

● Қайта сәйкестендіру жүргізеді (биометрияны қоса алғанда);

● Қажет болған жағдайда онлайн қызмет көрсетуді уақытша тоқтатып, тереңдетілген тексеру бастайды.

Дропперлермен күреске ерекше назар аударылады

Құжатта карталарды өз атына рәсімдеп, кейін оларды үшінші тұлғаларға беретін дропперлермен күреске ерекше назар аударылған. Бұл мақсатта:

● Дропперлерді анықтау үшін жасанды интеллект пен цифрлық шешімдерді қолдану;

● Банктер карталар мен операциялар туралы егжей-тегжейлі ақпаратты жіберетін антифрод-орталық құру;

● Бір телефон нөмірінен әртүрлі адамдардың карталарын пайдалану сияқты заңсыз әрекеттер анықталған жағдайда, барлық екінші деңгейлі банктерде күдікті карталар мен шоттарды бұғаттау жүйесін енгізу ұсынылады.

Шекарааралық аударымдарды бақылау күшейтіледі. 500 000 теңгеден асатын операциялар қосымша тексеруден өтеді.