مەكتەپتە سمارتفون قولدانۋعا تىيىم سالاتىن زاڭ شىعا ما?

وقۋشىلاردىڭ مەكتەپتە سمارتفون قولدانۋىنا زاڭمەن تىيىم سالۋ قاجەت پە? دەپۋتات اسحات ايماعامبەتوۆ وسى سۇراقتى قوعام تالقىسىنا ۇسىندى. ەۋروپا ەلدەرىندە بۇرىننان ەنگىزىلگەن بۇل جۇيە قازاقستاندىق وقۋشىلارعا قالاي اسەر ەتەدى? ءبىزدىڭ ەل مۇنداي وزگەرىسكە قانشالىقتى دايىن? «استانا» ارناسىنىڭ ءتىلشىسى نازەركە التىنبەك زەردەلەپ كوردى, دەپ حابارلايدى QANDASTAR.KZ.

دەپۋتات ءوز Instagram پاراقشاسىنا وسىنداي جازبا جازدى.

«نزم باسشىلىعى مەكتەپتەردە سمارتفون قولدانۋعا شەكتەۋ قويۋ تۋرالى باتىل دا ورىندى شەشىم قابىلدادى.

بۇل – جەڭىل شەشىم ەمەس. بىراق بۇگىندە ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن مەكتەبى وسىنداي ەرەجەلەردى ەنگىزىپ, سول باعىتقا بەت بۇرىپ جاتىر. مۇنداي باستامانى بىردەن ءتۇسىنىپ, قولداي قويۋ بارلىق اتا-انا مەن وقۋشى ءۇشىن وڭاي ەمەس. بىراق ۋاقىت وتە كەلە قوعامدا بۇل شەشىمنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىن تەرەڭ ۇعىناتىن تۇسىنىستىك قالىپتاسادى.

الەمدىك تاجىريبە بۇل ءۇردىستىڭ دۇرىس ەكەنىن كورسەتىپ وتىر. كوپتەگەن دامىعان ەلدىڭ جەتەكشى مەكتەپتەرىندە سمارتفونعا تىيىم الدەقاشان ەنگىزىلگەن جانە ول ناقتى ناتيجەسىن بەرىپ كەلەدى. ءتىپتى كەيبىر ەۋروپا مەملەكەتتەرى بۇل شەكتەۋدى زاڭمەن بەكىتكەن.

يۋنەسكو دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك, 2024 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي الەمدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەلەرىنىڭ 40 پايىزى مەكتەپتەردە سمارتفون قولدانۋعا رەسمي تۇردە شەكتەۋ ەنگىزگەن.

بۇل– تەحنولوگيامەن كۇرەس ەمەس, ول بالانىڭ ويىن بولمەيتىن, زەيىنىن شاشىراتپايتىن, شىنايى ءبىلىم مەن قارىم-قاتىناسقا جول اشاتىن ورتا قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان قادام.

ال ءسىز نە دەيسىز? وسىنداي شەشىمدى قازاقستان مەكتەپتەرى ءۇشىن قولايلى دەپ ەسەپتەيسىز بە?», — دەپ جازدى ايماعامبەتوۆ.

دەسە دە بۇعان قارسى اتا-انالار دا بار.

«تەلەفون — قاجەت نارسە عوي. بالا تەلەفونسىز كەلىپ, مەكتەپتەن شىققاندا ۇرلاپ كەتسە, قولىندا سوعار تەلەوفونى بولماسا قيىن عوي. قازىر تەلەفونسىز ادام شاراسىز», «كەشىرىڭىزدەر, مەن قىزىما تەلەفون بەرەم. ويناۋ ءۇشىن ەمەس, قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن. ماعان شتراف دەسە دە, باسقا دەسە دە ءبارىبىر», «چات GPT-ءدىڭ ءبىلىمى ەمەس, بالانىڭ شىنايى ءبىلىمى تەكسەرىلۋى كەرەك. قولدايمىن!», — دەيدى تۇرعىندار.

ال مۇعالىمدەر وقۋشىلار قالتاسىنداعى سمارتفونىن ويلاپ ەسى شىعاتىنىن جاسىرمايدى. ايتۋلارىنشا, كەي وقۋشىلار ارتقى پارتادا وتىرىپ, تىعىلىپ ويىن وينايدى. ال تاپسىرمالاردى ينتەرنەتتەن دايىن كۇيىندە كوشىرۋگە تىرىسادى.

«بالالار مەكتەپتە تەلەفونمەن وتىرعاندا, ول بالانىڭ ويى ەكىگە ءبولىنىپ وتىرادى. تەلەفونعا قاراعىسى كەلەدى. ياعني ساباقتى ءبىرىنشى ەمەس, ەكىنشى ورىنعا قويعىسى كەلىپ تۇرادى. ينتەرنەت جەلىسىنەن كوشىرگىسى كەلىپ تۇرادى. ال تەلەفون الىستا بولسا, ءوز ويىن, كرەتيۆتىلىكتى قوسىپ, بار ىنتاسىمەن قاتىسادى», — دەيدى مۇعالىم ايبەك وگىزباەۆ.

دەگەنمەن قازىر ءبىراز مەكتەپتە «تەلەفونسىز ءبىر كۇن» جۇيەسى ەنگىزىلگەن. بالالار ارنايى جاشىككە سمارتفونىن سالىپ, ۇزىلىستە الا الادى.

الايدا بۇل باستاما بىردەن قولداۋ تاپپاعان. مەكتەپ باسشىلىعى ەشكىمدى كۇشتەمەگەنىن ايتادى. ۋاقىت وتە وقۋشىلار مەن اتا-انالار بۇل جۇيەنىڭ تيىمدىلىگىن ءتۇسىنىپ, ءوز ەركىمەن قولداعان. بۇل تەك ءبىلىم ساپاسىنا ەمەس, بالالاردىڭ ءوزارا بايلانىسىنا دا ايتارلىقتاي اسەر ەتكەن.

«وسى جوبانى جۇزەگە اسىرعاننان باستاپ, وقۋشىلاردىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن قارىم قاتىناسى, بايلانىسى, ساباقتارىن ءبىر-بىرىمەن تالقىلايدى. ياعني, دوستىق قارىم-قاتىناستارى ارتا ءتۇستى», — دەيدى مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى باقىتگۇل سەرىكقىزى.

تەلەفونعا تىيىم سالۋ, ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ جولى ما, الدە بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەرى اسەر مە? قوعام بۇل سۇراققا ناقتى جاۋاپ تاپپادى. الايدا ءبىر نارسە انىق, تسيفرلىق قۇرىلعىلاردان باس تارتۋ تەك وقۋشىنىڭ ەمەس, اتا-انانىڭ سانالى تۇردە دايىن بولۋىن تالاپ ەتەدى.