Ошақбаев 5 жылда елде не өзгергенін айтты: Петиция, «Салтанат заңы», әлеуметтік қолдау мен саяси реформалар

Фото: ашық дереккөз

 QANDASTAR.KZ – Қазір құндылықтар 5 жылғыдан өзгеше. 5 жылдан соң ол тіпті жаңа бағытқа бұрылуы мүмкін деп жазды журналист Рахым Ошақбаев фейсбук парақшасында. Оның айтуынша, қоғамның құндылықтары басқаша.

«Соңғы бес жылдағы ұлттық тәжірибеміз – қасіретті Қаңтар, ал биліктің ауысуы мен оның векторы, Бишімбаевтың ашық соты және соның салдарынан қабылданған «Салтанат заңы», әскерге шақырылған сарбаз Ербаянның трагедиясы, Талғар ісі және армияны реформалаудағы қазіргі қоғам талабы – бұл біздің құндылықтарымызға қатты, тіпті түбегейлі әсер еткен бірнеше маңызды оқиғалар ғана…

Саяси ережелердің толығып, биліктің ауысуы салдарынан өзгерген басқару элитасының біртіндеп ауысуын да осы санатқа жатқыза аламыз.

Қазақстан экономикасы да трансформация сатысында және бұл әлеуметтік саясаттың рөлін күшейтуде байқалады. Оның өзгеруіне көпбалалы және әлеуметтік жағдайы нашар отбасынан шыққан Ситер апалардың қайғылы қазасы түрткі болды. Осы резонанстан кейін көпбалалы отбасыларды және халықтың басқа да осал топтарын ерекше қолдау бөлігінде реформалар орын алды. Кантардан кейін қолданыстағы стейкхолдерлердің стратегиясындағы әділеттілік эволюциялық тұрғыдан негізгі мәселеге айналды», – деп жазды журналист.

Сонымен қатар Ошақбаев активтерді қайтару жөніндегі комиссияның пайда болуы, экономиканы ырықтандыру жөніндегі заңнамаға өзгерістер енгізілуін де бастама ретінде атайды.

«Бүгінгі таңда Арнайы мемлекеттік қорда соңғы екі жылда 177 млрд теңге саккумуляцияланған, ал осы уақытқа дейін отыз жыл бұрын тағы қанша ресурс иеленгенін есептесек, онда бұл сан айтарлықтай өсуі тиіс деп күтуге болады. Сондай-ақ билік пен қоғамның ірі бизнестің әлеуметтік жауапкершілігіне деген сұранысы да артты. Соңғы мысал — бизнесмендер тарапынан су тасқынын жоюды қаржыландыру.

Сонымен қатар, біздің экономикамызда көптеген проблемалар мен сын-қатер бар. Біз оларды әртүрлі беделді сарапшылармен «Экономистердің батылы» подкаст циклінде препараттауға тырысамыз. Мұнда S&P, Fitch, Moody’s соңғы болжамдарын келтіруге болады, яғни үш халықаралық рейтинг агенттігі де Қазақстан экономикасы бойынша оң болжам берді. АЕМ 2 есеге артып, 85 мың теңгеге жетті, ал бұл 1,8 млн азаматтың өміріне тікелей әсерін тигізеді. Еңбекақы төлеу жүйесіндегі өзгерістер мұғалімдерді, дәрігерлер мен азаматтық қызметшілерді қоса алғанда, 3 миллионнан астам адамға қатысты болды. 2018 жылдан бастап сыртқы сауда айналымы 77% -дан астам өсті, ЖІӨ номиналды мөлшері 2 есе өсті.

Саяси және экономикалық өзгерістерден басқа Қазақстан да елеулі демографиялық ілгерілеулер байқалады. Қазір еліміз посткеңестік кеңістікте туу коэффициенті 3-тен асатын туу бойынша көшбасшылардың бірі болып табылады. Бұл инфрақұрылымға, денсаулық сақтау жүйесiне және бiлiм беруге елеулi әсер етедi, өйткенi жаңа жұмыс орындары мен әлеуметтiк қызметтерге қажеттiлiк өсуде», – деді ол.

«Тағы бір маңызды үрдіс – цифрландыру және урбанизацияның өсуі. Цифрлық технологиялар мен әлеуметтiк желiлер әлеуметтiк капитал жинақтаудың және бiрлескен тәжiрибе жасаудың жаңа жолдарын аша отырып, қоғамды және оның құндылықтарын жылдам өзгертуде. Қалаларда, әсiресе жастар арасында белсендi әлеуметтiк қатысуға және тәуелсiз пiкiр алмасуға ұмтылу арта түсуде. Урбанизация жаңа жұмыс орындары мен инфрақұрылымға қажеттілікті арттыра отырып, экономикаға да өзгерістер әкеледі, бұл мемлекеттің алдына жаңа міндеттер қояды» дейді Ошақбаев.

Алда шешілмеген мәселелер мен маңызды сын-қатерлер барын да жасырмайды журналист. 2025 жыл экономика мен саясат тұрғысынан тәуекелдер бар. Ал оны шешу азаматтық қоғамның одан арғы күш-жігері мен бастамаларына байланысты.