2022 جىلعى 26 مامىردا ورك-دا رەفەرەندۋم وتكىزۋ بارىسىندا ازاماتتاردى اقپاراتتاندىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا كەڭەس ءوتتى

ءۇ.ج. 26 مامىرىندا ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسىندا نۇرلان ءابدىروۆتىڭ توراعالىعىمەن وفلاين جانە ونلاين رەجيمدە ازاماتتاردى الداعى رەفەرەندۋم تۋرالى اقپاراتتاندىرۋ ماسەلەلەرى جونىندە كەڭەس ءوتتى.

وتىرىسقا تسيفرلىق دامۋ, يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى, اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىكتەرىنىڭ, اكىمدىكتەردىڭ, بارلىق وڭىرلەردىڭ اۋماقتىق كوميسسيالارىنىڭ باسشىلىعى, سونداي-اق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ ءوز كىرىسپە سوزىندە «رەفەرەندۋم تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭعا سايكەس رەفەرەندۋمدى ۇيىمداستىرۋ مەن وتكىزۋ اشىق ءارى جاريا تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى. ورتالىق رەفەرەندۋم كوميسسياسى ازاماتتاردى رەفەرەندۋمعا ازىرلىك بارىسى تۋرالى بارىنشا حاباردار ەتىپ كەلەدى.

توراعا كوميسسيانىڭ بارلىق وتىرىستارى گيبريدتى فورماتتا, ياعني وفلاين ءارى ونلاين رەجيمدەردە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ مىندەتتى تۇردە قاتىسۋىمەن ءوتىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى. وتىرىستار ورك ينتەرنەت-رەسۋرسى ارقىلى ترانسلياتسيا ارقىلى كورسەتىلىپ, سۋردواۋدارمامەن قامتاماسىز ەتىلىپ كەلەدى. ءار وتىرىستان كەيىن باق-قا ارنالعان بريفينگتەر وتكىزىلۋدە, وندا جۋرناليستەردىڭ بارلىق سۇراقتارىنا تولىق جاۋاپتار بەرىلۋدە. رەفەرەندۋمنىڭ بارلىق قاۋلىلارى, ءباسپاسوز رەليزدەرى مەن وزگە دە اقپاراتتىق ماتەريالدارى كوميسسيانىڭ ينتەرنەت-رەسۋرسىندا ورنالاستىرىلعان جانە بارلىعىنا قولجەتىمدى. اقپاراتتىق-تۇسىندىرمەلىك بەينە, اۋديوروليكتەر, ينتەرنەت-باننەرلەر, باسپا باسىلىمدارىنا ارنالعان مودۋلدەر ازىرلەنىپ, رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك باق-قا تاراتىلىپ وتىر. وسىلايشا, كوميسسيا تاراپىنان رەفەرەندۋمعا دايىندىق پروتسەسىنىڭ اشىقتىعى مەن جاريالىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا بارلىق قاجەتتى شارالار قابىلدانۋدا.

ءىس-شارادا اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى اسقار وماروۆ ءسوز سويلەپ, مينيسترلىك بارلىق اقپاراتتىق رەسۋرستاردى وسى جۇمىسقا تارتىپ, سونداي-اق اقپاراتتىق الاڭعا تۇراقتى مونيتورينگ جۇرگىزىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى. باق-تا جانە الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى ءار ءوڭىر بويىنشا داۋىس بەرۋگە ارنالعان ۋچاسكەنى ىزدەۋ جونىندە اقپاراتتىق حابارلامالار مەن گرافيكالىق ونىمدەر تاراتىلعانىن اتادى.

ۇگىت جۇمىستارى كەزەڭىندە 5 مامىردان باستاپ 499 رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك باق-نا مونيتورينگ جاسالدى, ولاردىڭ 321-ءى گازەت, 47-ءسى تەلەارنا جانە 131-ءى ينتەرنەت-رەسۋرس. 2022 جىلعى 26 مامىرداعى جاعداي بويىنشا ۇگىت جۇمىستارىن بۇزۋ جاعدايلارى تىركەلمەگەن.

تسيفرلىق دامۋ, يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ۆيتسە-ءمينيسترى اسەت تۇرىسوۆ كەڭەسكە قاتىسۋشىلاردى «جسن بويىنشا داۋىس بەرۋگە ارنالعان ۋچاسكەنى ىزدەۋ» سەرۆيسىن ازىرلەۋ بويىنشا ۆەدومستۆونىڭ اتقارعان جۇمىسى تۋرالى حاباردار ەتتى. بۇل سەرۆيس 3 اقپاراتتىق رەسۋرستا ورنالاستىرىلعان:
• https://www.gov.kz/referendum;
• https://referendum.gov.kz/;
• https://referendum2022.gov.kz/
قازاقستان ازاماتى جسن ارقىلى رەفەرەندۋمداعى ءوز ۋچاسكەسىن تابا الادى. ۋچاسكە بولماعان جاعدايدا, اۆتوماتتى تۇردە اكىمدىكتەردىڭ call-ورتالىقتارىنىڭ تىزىمدەرى كورسەتىلەدى.
وسى سياقتى سەرۆيستەر Kaspi.kz جانە قازاقستان حالىق بانكىنىڭ Homebank قوسىمشالارىندا جاسالىنۋدا. جاقىندا وسى سەرۆيس ىسكە قوسىلادى دەپ كۇتىلىپ وتىر.

سونداي-اق, وبلىس اكىمدىكتەرىنىڭ وكىلدەرى حالىققا داۋىس بەرۋ ۋچاسكەلەرى تۋرالى اقپارات بەرۋ بويىنشا رەفەرەندۋم, كولل-ورتالىقتاردىڭ, Telegram بوتتاردىڭ جۇمىسى تۋرالى حاباردار ەتۋ جونىندە اتقارىپ وتىرعان جۇمىستارى تۋرالى باياندادى.

ورك توراعاسى ازاماتتاردىڭ ەسەپتەن شىعارۋ كۋالىكتەرى ارقىلى داۋىس بەرۋ ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋداردى.

نۇرلان ءابدىروۆ ازامات ءوزىنىڭ تۇرعىلىقتى جەرىن اۋىستىرعان جاعدايدا اعىمداعى جىلدىڭ 20 مامىرىنان باستاپ 4 ماۋسىم ساعات 18.00-گە دەيىن ۋچاسكەلىك كوميسسياعا بەرگەن ءوتىنىش نەگىزىندە ەسەپتەن شىعارۋ كۋالىگىن الۋعا قۇقىلى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

ەسەپتەن شىعارۋ كۋالىگىن سەنىمحات نەگىزىندە الۋعا جول بەرىلەدى. بۇل رەتتە سەنىمحاتتى نوتاريالدى كۋالاندىرۋ مىندەتتى ەمەس.
ەسەپتەن شىعارۋ كۋالىگىن كورسەتكەن كەزدە ۋچاسكەلىك كوميسسيا داۋىس بەرۋ كۇنى ازاماتتى ونىڭ كەلگەن جەرى بويىنشا ۋچاسكەدەگى تىزىمگە ەنگىزەدى.

ەسەپتەن شىعارۋ كۋالىگى ءبىر ەلدى مەكەن شەگىندەگى باسقا ۋچاسكەدە داۋىس بەرۋگە قاتىسقىسى كەلەتىن ازاماتتارعا بەرىلمەيدى.

جيىن سوڭىندا نۇرلان ءابدىروۆ داۋىس بەرۋ كۇنىنە از ۋاقىت قالعانىن ايتتى. سوندىقتان ازاماتتاردى الداعى رەفەرەندۋم تۋرالى حاباردار ەتۋ جونىندەگى بارلىق قاجەتتى شارالاردى كۇشەيتۋ ماڭىزدى ەكەنىن العا تارتا وتىرىپ, باق رەسۋرستارىن, SMS جىبەرىلىمدەردى, كولل-ورتالىقتاردىڭ, اكىمدىكتەر جانىنداعى Telegram بوتتاردىڭ جۇمىستارىن قارقىنداتۋ قاجەتتتىگىن اتاپ ءوتتى.

ورك توراعاسى نۇرلان ءابدىروۆ «قازاقستاندىقتار ازاماتتىق بەلسەندىلىك تانىتىپ, وزدەرىن تىزىمدە تەكسەرۋى, ەنگىزىلمەگەن جاعدايدا, تىركەلگەن جەرى بويىنشا ءتيىستى ۋچاسكەلىك كوميسسيالارعا جۇگىنۋى, سونداي-اق ءوزىنىڭ بولاتىن ورنىن اۋىستىرعان كەزدە داۋىس بەرۋ ءۇشىن ەسەپتەن شىعارۋ كۋالىكتەرىن ۋاقتىلى الۋى ءتيىس. رەسپۋبليكانىڭ بارلىق ازاماتتارىنا ولاردىڭ رەفەرەندۋمعا قاتىسۋداعى كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارىن ىسكە اسىرۋعا بارلىق مۇمكىندىكتەردى جاساۋ قاجەت» – دەپ اتاپ ءوتتى.