2030 جىلدى باسقا پرەزيدەنتپەن قارسى الامىز — ساياساتتانۋشى

ساياساتتانۋشى اسحات قاسەنعالي قازاقستان مەن ورتالىق ازياداعى بيلىك اۋىسۋىنا قاتىستى ءوز جورامالىن جاريا ەتتى. ونىڭ ويىنشا, قازاقستاندا بيلىكتى تۇراقتى تۇردە اۋىسۋى ۇلكەن ماڭىزعا يە.

ورتالىق ازيادا پرەزيدەنتتەر ءجيى اۋىسا بەرمەيدى عوي. تۇركىمەنستاندا بيلىكتى سەردار الدى. ول جاس, 40-تان ەندى استى, ءالى ءبىراز جىل وتىرادى دەۋگە نەگىز بار. تاجىكستان باسشىسى ءالى وتىر, بىراق تاقتى ۇلى, دۋشانبە مەرى رۋستام ەموماليگە بەرەتىن سىڭايلى. وزبەكستاندا ميرزيەەۆ كونستيتۋتسيالىق رەفەرەندۋم جاساپ, ءوزىنىڭ مەرزىمىن «وبنۋلەنيە» جاسادى. ەندى ول 2040 جىلعا دەيىن وتىرا الادى. 2040 بولماسا دا, شامامەن 2035-كە دەيىن وتىرۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار.

قازاقستان دا كونستيتۋتسياعا پرەزيدەنتتىك مەرزىم جايلى وزگەرىس ەنگىزدى. وندا پرەزيدەنت 7 جىل, ءبىر مەرزىم عانا وتىراتىنى ايتىلعان. قىسقاسى 2030 جىلدى ءبىز باسقا پرەزيدەنتپەن قارسى الامىز دەپ ويلايمىن. پرەزيدەنتتىك مەرزىم جايلى پرەزيدەنت كەشە باق وكىلدەرىمەن كەزدەسكەندە تاعى ايتتى.

سول سەبەپتى ورتالىق ازيادا 2030 جىلى قازاقستان مەن قىرعىزستاندا باسشى اۋىسادى دەۋگە نەگىز بار.

«كىم بولادى» دەگەنگە ەشكىم جاۋاپ بەرە المايتىن شىعار, بىراق كىم بولسا دا كوپۆەكتورلىق ساياساتتى ۇستاپ قالاتىن ادام بولۋى كەرەك دەپ سانايمىن. كونستيتۋتسياداعى «7 جىلدىق مەرزىم» دەگەنمەن الىپ قاراساق, وندا 2036-دا بىزدە ءتورتىنشى, 2043-تە بەسىنشى پرەزيدەنت بولادى دەگەن ءسوز. امان بولساق, كورە جاتارمىز.

بيلىكتىڭ تۇراقتى اۋىسۋى (سمەنياەموست ۆلاستي) دەگەن ماڭىزدى. بۇل جەردەگى نەگىزگى اكتسەنت «تۇراقتى اۋىسۋى» دەگەنگە كەلىپ تىرەلەدى. تۇراقتى اۋىسۋ – مەملەكەتتىك ديناميكانى قالپىنا كەلتىرەدى. ساياسي پارتيالاردىڭ كانديدات شىعارۋى, كەلەسى ناۋقانعا دايىندالۋى دەگەنگە اسەر ەتەدى. قوعام دا ساياسي ناۋقاننىڭ قاشان بولاتىنىن ءبىلىپ وتىرادى.

ساياسي پارتيالار ساياسي ناۋقاندى قىزدىرۋ ءۇشىن ولاردىڭ سانى كوپ بولۋ كەرەك. سوڭعى جىلدارى پارتيا تىركەۋ ءۇشىن بىرقاتار جەڭىلدىكتەر ەنگىزىلدى. ادام سانى قىسقاردى, ماجىلىسكە ءوتۋ پايىزى تومەندەتىلدى دەگەندەي. بۇل جاقسى وزگەرىس. الايدا تاعى دا جەڭىلدىك جاساۋعا بولادى دەپ ويلايمىن. پارتيا قۇرۋدىڭ كوكەسى وسى ەكەن دەپ, توپىرلاتۋ دا دۇرىس ەمەس ارينە. تۇراقتى 10-12 پارتيا بولسا جەتكىلىكتى سياقتى. قازىر پارلامەنتتە 6 پارتيا وتىر, بۇل وسىعان دەيىنگى پارلامەنتتەن الدەقايدا جاقسى. ال كەلەسى پارلامەنتتە بۇدان دا كوپ پارتيا وتىرسا, ول ءتىپتى جاقسى دەپ ويلايمىن. تالقى ارتادى.

ساياسي ناۋقان دەمەكشى, قازىر اۋىل-اۋداندا دا سايلاۋلار ءوتىپ ءجۇر. اۋىل اكىمىن سايلاۋ, اۋدان اكىمىن سايلاۋ دەگەندەي. دۇرىس ارينە, ەۋروپانىڭ ءبىراز ەلىندە باياعىدان سولاي عوي. كەي جەردە ادىلەتتى بولىپ جاتىر, كەي جەردە ادىلەتسىز وتۋدە. كەي جەردە «رۋلىق كوزقاراسپەن داۋىس بەرىپتى» دەگەندى دە ەستىپ قالامىن (بۇل جايىندا ءبىر جازبا جازام)). باستاپقىدا ءتۇرلى ولقىلىقتار بولاتىنى انىق. دەگەنمەن اقىرىنداپ باستالدى, كەم-كەتىگى جۇرە تۇزەلەدى. ءبارىبىر وتەتىن جول عوي. ەندەشە قازىر باستاپ كەتكەن دۇرىس بولدى.

پرەزيدەنتتىك مەرزىمگە قاتىستى سايتتار جازىپ جاتىر. سونى كورىپ, تۋىنداعان ويلار عوي.

دەرەككوز: Dalanews.kz.