8 NAÝRYZ KÚNI QYTAIDA TEK ÁIEL ADAMDAR DEMALADY

Qytaıda búgin tek áıelder ǵana demalady, erkekter jumys istep jatyr. Kórshiles elde 8 naýryzdy «Fý nıýı» dep ataý qalyptasqan.

Bul «Turmysqa shyqqan hanym» degen maǵyna beredi. Sondyqtan Qytaıda 8 naýryzda kúıeýge tımegen qyzdardy quttyqtaý sólekettik bolyp sanalady. Alaıda jigitter qyzdarǵa qýanysh syılaýdyń ebin tapqan sııaqty. Bul elde boıjetkenderdi 1 kún buryn — 7 naýryzda quttyqtap, syılyǵyn berip tastaıdy. Áıel adam kúıeýsiz jáne balasyz ómir súrýge quqyly. Bul qytaılyq femınıst jáne jazýshy qyzdyń pikiri. Ol turmysqa shyǵý, otbasy qurý — ádiletsizdik dep esepteıdi.

Ekinshi jyl qatarynan bala týý kórsetkishi tómendegen azııalyq eldiń bıligi «otbasy qurý men bala súıýdiń jańa mádenıetin qalyptastyrý qajet» degen mindet qoıǵan.  Chaı Ýanroý, femınıst: «Kóptegen áıelder turmysqa shyqqan soń ózin joǵaltady.

О́z betinshe tabys taba almaı qalady, kúıeýine kiriptar bolyp qalady. Baqytsyz ǵumyr keshedi. Sondyqtan úılenýdiń, bala tabýdyń esh qajeti joq. О́zińdi saqtaǵan jón. Tolyq shynaıy genderlik teńdikke qol jetkizýimiz kerek.» Qyzdardyń 44%-y turmysqa shyqqysy kelmeıdi Qytaı 2021 jyly Qytaıda jalǵyzbasty turǵyndar sany 239 mıllıonnan asty. Bul rekordty kórsetkish. Jergilikti Jastar lıgasy arnaıy saýalnama júrgizip, oǵan qatysqan qyzdardyń 44 paıyzy turmysqa shyqqysy kelmeıtinin aıtqan. Batysta jańa trend paıda boldy.

AQSh pen Brıtanııada trad wives nemese traditional wives, ıaǵnı dástúrge berik áıelder qozǵalysy qarqyn alyp keledi. Olar femınızmge qarsy, dástúrli qundylyqtardy qoldaıdy. Bul belsendiler «áıelder — kúıeýine tolyq baǵynyp, oshaq basynda otyryp, otbasynyń jylýy bolýy kerek» degen qaǵıdany ustanady. Olar úshin qyzmet, mansap mańyzdy emes. Bul trend qarsy shyǵyp jatqandar da bar.  Djo Pıaa, jazýshy: «Áıelder otbasy, oshaq qasynan asa almaǵan eskilikti bulaısha kókseý jaqsylyqqa aparmaıdy.

Olar kelinshekterdi turmystyń quly jáne qurbany qylǵysy keledi. Bul qaýipti úrdis.» Dástúrge berik áıelder qozǵalysyna narazylar turmystyq zorlyq-zombylyq kúsheıe me dep qorqady. О́ıtkeni Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimeti boıynsha, qazirdiń ózinde álemdegi ár úshinshi áıel zorlyq kóredi. Bizdiń qazaq «Áıel — úıdiń qazyǵy, qazynasy, kórki, berekesi» dep baǵalaıdy.