«Aılyqqa emes, nesıege ómir súrip otyr»: Sońǵy jyldary qazaqstandyqtardyń qaryzy kóbeıgen

Foto: Medet Isapanov

Qarjy naryǵyn retteý agenttiginiń málimetinshe, elimizde 881 myń adam bankterge qaryzyn tóleı almaı júr. Al árbir qazaqstandyqtyń ortasha qaryzy 2,5 mıllıon teńgege jetken. Sarapshylar halyqtyń aılyqqa emes nesıege ómir súrip otyrǵanyn aıtty. Bul týraly qandastar.kz aqparat agenttigi 31 arnanyń “Informbıýro” jańalyqtar baǵdarlamasyna silteme jasap habarlaıdy.

Agenttik málimetinshe, problemalyq bereshektiń basym bóligi – tutynýshylyq nesıe bolyp otyr. Onyń kólemi 550 mıllıard teńgege jetken. Bul azyq-túlikke, kıim-keshekke, dári-dármekke, tipti, toı jasaýǵa alynǵan qaryzdar. Al ıpotekalyq nesıe kólemi 21,5 mıllıard teńge.

Degenmen, elde problemalyq nesıelerdiń úlesi azaıǵan. 2020 jyly 90 kúnnen asa merzimi ótken nesıelerdiń deńgeıi 8% , ıaǵnı 1,22 trıllıon teńge bolsa, bıyl 3%-dan sál ǵana asyp, 1,14 trıllıon teńgeni kórsetken. Biraq bul sannyń astarynda ne tur? Sarapshylardyń aıtýynsha, azamattar bir qaryzdy jabý úshin ekinshisin alyp, qaryzdyń qursaýynan shyǵa almaı qalady. Iaǵnı, statıstıka jaqsarǵanmen, halyqtyń jaǵdaıy ońalmaǵan.

Mundaı máselede úkimet birinshi qaryz berýdi shekteıdi. Alaıda onyń keri áseri de bar. Onlaın nesıege tyıym salý sekildi shekten tys retteý sharalary kóleńkeli nesıe berý naryǵyn keńeıtýi múmkin. Al ekonomıst Aıbar Oljaıdyń aıtýynsha, halyq aqshany sanaly túrde basqarýdy meńgerýi kerek.

“Jalpy meniń oıymsha adamdar qazir ekonomıka rejımderin kóp bilmeıdi. Qazir bazalyq stavka joǵary rejımde kredıtter qymbat bolady. Jalpy qazir nesıe alý ózińizge qarsy jumys isteıdi. Sondyqtan qarjylyq saýattylyqpen áli de kóp jumys jasaý kerekpiz”, – dedi maman.

Ekonomısttiń aıtýynsha, sońǵy 10 jylda bankter halyqqa ońdy-soldy nesıe bergen. Al qarjylyq ortalyqtar shetelden arzan paıyzben qaryz alady. Onyń ózin qaıtara almaı, memleketten kómek suraýǵa májbúr boldy. Bul shyǵyndy jabý úshin memleket Ulttyq qordan 4 mıllıard dollar jumsaǵan.