«الەۋمەتتىك جەلىدەگى فوتوسىنا قاراپ زەرتتەيدى»: تەرىس ءدىني اعىم وكىلدەرى جاس جەتكىنشەكتەردى قالاي اربايدى

فوتو: قالا مەن دالا گازەتى

ەرەسەك ادامنان گورى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردى ەكسترەميستىك ۇيىمدارعا تارتۋ, لاڭكەستىك ارەكەتتەرگە كوندىرۋ الدەقايدا وڭاي. مامانداردىڭ ايتۋىنشا, جاسوسپىرىمدەردىڭ جەكە تۇلعاسى ءالى تولىق جەتىلمەي, ومىرلىك تاجىريبەسى از بولعان سوڭ ەرىپ كەتۋ قاۋپى جوعارى. پسيحولوگ Stan.kz تىلشىسىنە قانداي بالالار قاۋىپتى ۇيىمدارعا الدانىپ قالاتىنىن جانە ونىڭ الدىن الۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەگىن ايتتى.

پسيحولوگ مەيىرگۇل بيماعانبەتوۆانىڭ ايتۋىنشا, ءجاسوسپىرىم كەزەڭدە ادام ءوز ورنىن تابا الماي, ءتۇرلى نارسەگە قىزىعۋشىلىق تانىتادى.

ء“جاسوسپىرىم شاق – “مەن كىممىن?” “كىم بولامىن?” دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ, ءوزىن تاپپاي جۇرگەن كەزەڭ. ءوزىن جوعالتىپ قينالادى, سول ءۇشىن ءار نارسەنى كورۋگە اۋەس بولادى. الايدا بۇل قىزىعۋشىلىعىن دۇرىس ەمەس قولدانسا, جامان ۇيىمداردىڭ جەتەگىندە ەرىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن”, – دەدى ساراپشى.

پسيحولوگ قازىرگى تاڭدا تەرىس اعىم وكىلدەرى بالالاردى ينتەرنەت, الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى اربايتىنىن, ولاردى باقىلاپ, كەيىن مانيپۋلياتسيا ارقىلى قاقپاندارىنا تۇسىرەتىنىن ايتادى.

“بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردى تارتۋ وڭايىراق. سول ءۇشىن تەرىس ءدىني اعىم وكىلدەرى ءتۇرلى توپتارعا تىركەلگەن جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ ىشىنەن بالالاردى ىزدەيدى. سودان سوڭ ولاردىڭ الەۋمەتتىك جەلىسىندە تۇرعان فوتونى تەكسەرەدى. قانعا بويالعان فوتو نەمەسە جىلاعان ادامنىڭ بەينەسى, مۇڭدى نەمەسە كوڭىلسىز تسيتاتالاردى باستى بەتكە قويىپ قويعانداردى تەرىس اعىم وكىلدەرى ءوز قۇربانى ەتىپ تاڭدايدى. بۇل جاي عانا فوتو دەپ ويلاعانىمىزبەن, ونىڭ استارىندا ۇلكەن ماڭىزدى اقپارات بار. سەبەبى مۇنداي فوتولار ادامنىڭ ىشكى جاي-كۇيى تۇراقسىز ەكەنىن كورسەتەدى”, – دەيدى مامان.

سوزىنشە, ينتەرنەتتەگى قۇربانىن تاپقان سوڭ ونى تولىق زەرتتەيدى, قىزىعۋشىلىقتارىن انىقتايدى. ارتىنشا تانىسىپ, وعان جاقىن بولىپ, قۇندىلىعى ءبىر ادام بولىپ كورىنۋگە تىرىسادى.

“بالانىڭ مۇڭعا باتقانىن تۇسىنگەسىن ارباۋشى وعان قولداۋ كورسەتەدى, دوسىنا اينالادى. “مەنىڭ دە باسىمنان وسىنداي جاعداي ءوتتى, مەن عانا سەنى تۇسىنە الامىن” دەپ جالعان وقيعالار ايتادى. وسىنى ەستىگەن بالا ول ادامدى مۇڭداسىنا بالاپ, تولىق اقتارىلۋى مۇمكىن”, – دەدى ول.

قانداي بالالار ارباۋعا وڭاي كونەدى?

ماماننىڭ مالىمدەۋىنشە, اتا-اناسىنا سەنىمى جوق بالالار وزگەنىڭ ىرقىنا تەز كونەدى. ويتكەنى قولداۋ مەن ماحاببات جەتكىلىكسىز بولعاندىقتان, سىرتتان قولداۋ ىزدەيدى.

“اتا-انادان كوڭىلى قالعان, اكەسى نەمەسە اناسى جوق, ياعني انا نە اكە ماحابباتىن سەزىنبەگەندەر وزگەنىڭ قولداۋىنا, نازار اۋدارعانىنا مۇقتاج كەلەدى. سول ءۇشىن ءسال ماحابباتىن بىلدىرگەن ادامعا سەنىپ قالادى. سونداي-اق قوعامدا بۋللينگ كورگەن, وزىندىك قىزىعۋشىلىعى مەن ءحوببيى جوق, وزىنە سەنىمسىز بالالار دا تەز ارباۋعا تۇسەدى”, – دەدى بيماعانبەتوۆا.

ءارى سوتقار جاسوسپىرىمدەر دە تەرىس اعىمعا تەز كىرىپ كەتەدى دەيدى. سەبەبى ولارعا مۇنداي ارەكەتتەر ەنەرگيا سىيلاپ, ەكستريمدى سەزىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى ەكەن.

ارباۋشىلار قانداي ايلانى قولدانادى?

پسيحولوگ ءدىني ارباۋشىلاردىڭ وتە مىقتى ستراتەگ بولاتىنىن ايتتى. سوزىنشە, ولار جاقسى ادامنىڭ رولىنە وتە قاتتى ەنەدى جانە وزدەرىن بارىنشا ءمىنسىز ادام, ۇلگى رەتىندە كورسەتۋگە بارىن سالادى.

“تەرىس اعىمعا ۇگىتتەيتىندەر العاشقى كەزدە بالاعا بارىنشا موتيۆاتسيا, قولداۋ بەرەدى. قۋىس كەۋدەسىنە جاماۋ بولىپ, ارقاسۇيەر ادامىنداي بولادى, “مەن كومەكتەسەمىن, ارتىڭدا مەن بارمىن” دەپ وزىنە بايلاپ قويادى. سونىمەن قاتار ماتەريالدىق جاعدايى جاقسى, سەنىمدى ادام رەتىندە ءوزىن كورسەتەدى. ياعني سول كەزدە ول بالانىڭ كوزىمەن ۇلگىلى تۇلعاعا اينالادى”, – دەدى بيماعانبەتوۆا.

ايتۋىنشا, تەرىس اعىمعا تارتاتىن ادامداردىڭ كوبىنەسە مىسى باسىپ تۇرادى جانە مىنەزى قاتتىلاۋ بولادى. وسى ارقىلى ول جاسوسپىرىمگە مانيپۋلياتسيا جاسايدى.

“سىني ويلاۋ قابىلەتى قالىپتاسپاعان, ءدىني ساۋاتى جوق بالا وعان تەز سەنىپ قالادى. ونىمەن قوسا ارباۋشىدان قۇتقارۋشى كەيپىن كورەدى”, – دەدى ول.

تەرىس اعىمنان جەتكىنشەكتى قالاي قورعايمىز?

مامان وتباسىداعى اتموسفەرانىڭ وتە ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى. اتا-انا بارىنشا جاقىن بولىپ, بالامەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتۋعا تىرىسۋ كەرەك دەيدى. ونىمەن بىرگە ۇيگە تەرىس اعىم مەن دۇرىس اعىم تۋرالى تاربيە بەرىلۋى قاجەت ەكەن.
“بالانىڭ وزگە اعىمعا, ەكسترەميستىك قوزعالىستارعا كىرىپ كەتكەنىن بۇرىن-سوڭدى ايتپاعان ويلاردى ايتقانىنان, اشۋشاڭدىعىنان بايقاۋعا بولادى. تەرىس اعىم وكىلدەرىنىڭ ارباۋىنا تۇسكەن بالا باسقا ادامداردىڭ پىكىرىن مويىندامايدى جانە تۇيىقتالىپ, باسقالاردان الشاقتاي تۇسەدى”, – دەپ ءتۇسىندىردى مامان.

ول بالانىڭ تەرىس اعىمعا كىرىپ بارا جاتقانىن سەزگەن كەزدە مىناداي شارالاردى ورىنداۋعا كەڭەس بەردى.

“ونداي كەزدە بالاعا بارىنشا جاقىن بولىڭىز. سىناپ, اقىلگويسىپ كەتسەڭىز, ول ودان سايىن الشاقتايدى جانە سىزدەن مۇلدەم كوڭىلى قالادى. ۇرىس-كەرىسسىز اشىق اڭگىمەگە كوشسەڭىز, ول دا اشىلۋى مۇمكىن. بالاعا بىردەن “تەرىس اعىمعا كىرىپ كەتتىڭ” دەپ ايتپاعان ءجون. مىسالدارمەن, “دوسىمنىڭ ۇلى, قىزى ءبىر جاعدايعا تاپ بولىپتى” دەپ كەلتىرىپ, ماسەلەنى تالقىلاۋعا بولادى. ءارى قاراي بالانىڭ وزىنەن “سەن مۇنداي جاعدايدا نە ىستەر ەدىڭ?” دەپ سۇراعان دۇرىس.  سول كەزدە ول ءبارىن ءتۇسىنىپ, دۇرىس قورىتىندى جاساۋى ىقتيمال. ودان سوڭ تەك سەنىمدى دەرەككوزدەرگە جۇگىنۋ كەرەگىن ايتىپ, ءدىني ساۋاتتى ادامدارمەن جولىقتىرعان ابزال”, – دەدى پسيحولوگ.

پسيحولوگ بۇدان باسقا تاعى بىرنەشە كەڭەس بەردى:

• بالامەن سويلەسىڭىز. ونىڭ كىمدەرمەن ارالاساتىنىنان, ۋاقىتىن قالاي وتكىزەتىنىنەن جانە ونى نە مازالايتىنىنان حاباردار بولۋ قاجەت;
• بالاڭىزدىڭ بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى ەتىپ ۇيىمداستىرىڭىز. سپورت سەكتسيالارى, مەكتەپتەگى ۇيىرمەلەر, قوعامدىق ءىس-شارالارعا اپارىپ, ويىن ءبولىڭىز. ۋاقىتى تىعىز بولعان كەزدە ونىڭ باسقا نارسەلەرگە, زياندى ارەكەتتەرگە ۋاقىتى بولمايدى;
• بالاڭىز قانداي كونتەنت كورەتىنىن باقىلاڭىز. ونىڭ قانداي باعدارلامالاردى كورەتىنى, قانداي كىتاپتار وقيتىنى, قانداي الەۋمەتتىك جەلىلەردە تىركەلگەنىنە, قانداي سايتتارعا كىرەتىنىنە نازار اۋدارىڭىز;جاسوسپىرىمگە تەرىس اسەر ەتەتىن تانىستارىمەن قارىم-قاتىناسىن شەكتەڭىز, ونىڭ ورنىنا باسقا توپپەن ارالاسۋىنا ىقپال ەتىڭىز;
• ونىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن قۇنسىزداندىرىپ, سىناپ تاستاماڭىز. جەتكىنشەك ماقتاۋ سوزدەرگە مۇقتاج ەكەنىن ەستە ساقتاۋىمىز ءتيىس.