Almatyda «Sulýbaıdyń áni» jaryq kórdi

Aqyn ǴALYM JAILYBAIDYŃ JAŃA KITABY JARYQ KО́RDI

Almatydaǵy Ulttyq kitaphananyń úlken zalynda «Er-Jánibek» qoǵamdyq qorynyń uıymdastyrýymen Ospan batyrdyń 120-jyldyq mereıtoıy aıasynda kórnekti aqyn, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, Halyqaralyq «Alash», Abaı, Mahambet syılyqtarynyń laýreaty Ǵalym Jaılybaıdyń «Sulýbaıdyń áni» kitabynyń tusaýkeser rásimi ótti.

Avtordyń «Sulýbaıdyń áni» atty kitapta osy attas poema men «О́r Altaı men Táńirtaýdyń arasy» atty Qytaı halyq respýblıkasyndaǵy qandastarymyz turatyn aımaqtardy aralaǵanda jazylǵan jyrlary engen.

«Sulýbaıdyń áni» — taǵdyrly da, talantty shyǵarma. Ult-azattyq kúrestiń aldyńǵy shebinde bolyp jaý qolynan opat bolǵan aqyn, batyr Sulýbaı Sapyulynyń taǵdyry men artynda qalǵan áni týraly aıta otyryp, sol memlekettegi búgingi qazaq jaıyn meńzeıdi.

«Qytaıdaǵy qazaq máselesi… Jalǵyz qazaq emes, kishi ulttar jaǵdaıy. Eki-úsh jyldyń kólemi boldy bizge jetip jatqan túrli habarlar janyńdy jylatady, júregińdi syzdatady.

Táńirtaýdan О́r Altaıǵa deıingi aralyqtaǵy qandastardy anabir jyldary aralaǵanym bar. Arǵy bettegi aǵaıynmen emen-jarqyn syrlasyp, bir aqsaıran kúnderdi bastan keshirip edim. Sol sapar Aqyt qajynyń basyna quran oqyp, Zýqalardyń basyn ilgen Qarakópirdi de kórgem… Talaı dos tapqam, syrlasqam, syılasqam.

«Sulýbaıdyń áni» — atty sher-dastan aqynnyń jan aıqaıy, sezim shyryly dep qabyldarsyzdar. Ospan batyr kóterilisine qatysyp, ajal qushqan arys aqyn Sulýbaı Sapulynyń áıgili áni sezimińdi sergeldeńge salyp, janyńdy terbeıdi.

…Qaıqaıa shapqan Qarager,

Qaıyrlar ma eken qaıran el»,-



Poemany jazý barysynda osy ándi san márte tyńdadym. Tyńdadym da kózimniń jasyn tyıa almadym. Sulýbaıdyń áni Altaı taýdan emis-emis qulaqqa jetip, sanada jańǵyratyndaı. Búgingi kúnniń suraǵy da: «qaırylar ma eken qaıran el?..»,-deıdi kitap avtory Ǵalym Jaılybaı.

Atalmysh kitaptyń tórt tilge aýdarylyp, jaryqqa shyǵýyna «Er Jánibek» qorynyń basshysy, qaıratker azamat Jeńis Túrkııa demeýshilik kórsetken. Tusaýkeser rásimin qazirgi aıtys óneriniń uıymdastyrýshysy, Qazaqstannyń Eńbek sińirgen qaıratkeri Júrsin Erman júrgizdi.

Qazaqstannyń halyq jazýshysy Qabdesh Jumadilov: «Ǵalym — óleńdi de, dastandy da jańadan bastap jatqan joq. Biraq, búgin tusaýy kesilgeli otyrǵan jınaqtyń minezi basqa. Sulýbaıdyń áni… Bul biz bala kezden jattap ósken óleńniń aty-ǵoı. Sondyqtan, júrekke ystyq tıedi. Osynaý, biregeı týyndysynyń jaryqqa shyǵýymen quttyqtaımyn. Jazaryń kóp bolsyn!»,-dep aǵalyq tilegin bildirdi.

«Biz Ospan batyrdy jaqsy bilemiz, erligin tanydyq. Al, biraq Sulýbaı degen kisiniń atyn birinshi ret estip otyrmyn. Búgin bizge Ǵalym sol Sulýbaıdyń esimin tanytyp otyr. Bir avtordyń kitabyn, tórt tilge aýdaryp shyǵarý degen dástúrimizde joq nárse. Al onyń ózi atap ótetin, úlken eńbekti kórsetedi»,-dep pikir bildirdi Maral Ysqaqbaı.

«Densaýlyǵym joq, aýyryp jatyr edim, dárimdi qabyldap keldim. О́ıtkeni, mynaý úlken oqıǵa bolǵannan keıin, kelmeýge bolmady. Qýanyshty bólisseń kóbeıedi. Barlyǵymyzǵa ortaq qýanysh. Bul Ǵalymnyń ǵana emes, qazaq poezııasynyń mereıi. Aqynsymaqtar kóbeıip ketken zamanda osyndaı tulǵalardyń eńbegi jaryqqa shyǵýy úlken taǵlym»,-dep aq tilegin bildirdi, jazýshy Sábıt Dosanov.

Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy Ulyqbek Esdáýlet: «Sulýbaıdyń áni» shyǵarmasynyń tórt tilge aýdarylýy- ádebıetimizge qosylǵan úlken úles dep oılaımyn. Onsyz da, bizdiń Ǵalymnyń poezııasy — sulý poezııa. Al onyń myna kitapty «Sulýbaıdyń áni» dep ataýynyń ózinde úlken mán bar. Munda Ospannyń da, Sultannyń da taǵdyry bar. Qazaqtyń bólip jaratyn tarıhy joq. Sol tutas taǵdyrdyń úlken kesek kórinisindeı etip, ádebıet álemine alyp kelgen Ǵalymǵa rızashylyǵymyz zor»,-dep oń baǵasyn berdi.

Kitaptyń tusaýkeserine kelgen oqyrman qaýymǵa Ǵalym Jaılybaıdyń jańadan jaryq kórgen «Sulýbaıdyń áni» kitaby tegin taratylyp, avtordan qoltańba aldy. Aıta keteıik, kitap Almatydaǵy «Palitra Press» baspasynan 1000 dana taralymmen jaryq kórgen.

Dosjan BALABEKULY
(Sýretterdi túsirgen avtor)
Maqala http://kazgazeta.kz/?p=82880 saıtynan alyndy.