«Arman-PV»: وقۋلىقتان تىس تا ۇلتقا قىزمەت ەتۋ

2026 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ قازاقستاندا كىتاپتار مەن ولاردى شىعارۋ قىزمەتتەرى قوسىلعان قۇن سالىعىنان (ققس) بوساتىلادى. بۇل جاڭالىق ءبىلىم بەرۋ مەن باسپا سالاسىنا قانداي وزگەرىس اكەلمەك? وقۋلىق دايىنداۋ ۇدەرىسى شىن مانىندە قانشالىقتى كۇردەلى? وسى جانە وزگە دە ماڭىزدى سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ ءۇشىن ءبىز «Arman-PV» باسپاسىنىڭ باس ديرەكتورى ديدارا اليناعا جولىقتىق.

– ديدارا حانىم, قوسىمشا قۇن سالىعىنىڭ الىپ تاستالۋى – باسپا سالاسى ءۇشىن تاريحي شەشىم. ءسىز بۇل جاڭالىقتى قالاي قابىلدادىڭىز?

– بۇل – ءبىز ءۇشىن ۇلكەن ءۇمىت پەن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. مەملەكەت تاراپىنان رۋحاني سالاعا, اسىرەسە كىتاپقا دەگەن كوزقاراستىڭ وزگەرۋى. بۇل شەشىم – ءبىر كۇندە قابىلدانعان جوق.

– باسپا ءىسى – وزگە بيزنەس سالالارىمەن سالىستىرعاندا باياۋ اينالىمدى, وزىندىك ەرەكشەلىگى بار سالا. بۇل شەشىم سىزدەردىڭ جۇمىستارىڭىزعا قالاي اسەر ەتپەك?

–باسپا نارىعى – جىلدام تۇتىنۋ ەمەس, ۇزاق مەرزىمدى مازمۇن وندىرەتىن سالا. ءبىر كىتاپتىڭ ارتىندا ايلار مەن جىلدارعا سوزىلاتىن ەڭبەك, كوپ سالالى شىعىن جاتادى. بۇل – اۆتورلىق قالاماقى, رەداكتسيا, كوركەمدىك وڭدەۋ, ديزاين, باسپا جانە لوگيستيكا شىعىندارى.

12 پايىزدىق ققس وسى پروتسەستىڭ ءبارىنىڭ ۇستىنەن قوسىلىپ, كىتاپتىڭ تۇپكى باعاسىن وسىرەتىن. اسىرەسە بالالار مەن وقۋ ادەبيەتىنە كەلسەك, بۇل باعا قولجەتىمدىلىكتى كۇرت تومەندەتەتىن. ال ەندى ققس-تىڭ الىپ تاستالۋى – بىزگە دەم بەرەتىن شەشىم. بۇل سالاعا ينۆەستيتسيا تارتۋعا دا وڭ اسەر ەتەدى.

– وقۋلىق دايىنداۋ – سىرت كوزگە قاراپايىم كورىنەتىن, بىراق ءىس جۇزىندە كۇردەلى ۇدەرىس. سول پروتسەستى اشىپ ايتىپ بەرسەڭىز.

– بۇل – شىعارماشىلىق, عىلىمي جانە تەحنولوگيالىق ەڭبەكتىڭ تۇيىسكەن جەرى. وقۋلىق بالانىڭ دۇنيەتانىمىنا, تىلىنە, لوگيكاسىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن قۇرال. سوندىقتان ءبىز ءار وقۋلىقتى جازعاندا بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگى, قابىلداۋ ءستيلى, ۆيزۋالدى تالعامى, تىلدىك ورتاسى – بارلىعىن ەسكەرەمىز.

مىسالى, ءبىر سويلەمگە قاتىستى شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن اپتا بويى بىرنەشە مامان كەڭەسۋى مۇمكىن. ءار ماتەريال – تەك اۆتور مەن رەداكتوردىڭ ەمەس, ادىسكەردىڭ, ديزاينەردىڭ, ساراپشىنىڭ, زاڭگەردىڭ ورتاق جۇمىسى.

مىسالى, بىرنەشە جىل بۇرىن وقۋلىقتارعا تسيفرلىق سىلتەمەلەردى مىندەتتى تۇردە ەنگىزۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسالدى. بۇل شەشىم سول ۋاقىت ءۇشىن وتە وزەكتى ەدى – بالالاردى تسيفرلىق كونتەنتپەن جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ كەرەك بولدى.

الايدا ۋاقىت وتە كەلە كەي سىلتەمەلەردىڭ مازمۇنى وزگەردى, كەيبىرى مۇلدە جۇمىس ىستەمەي قالدى. بۇل – تسيفرلىق ورتانىڭ تابيعي سيپاتى. ءبىز كەيىن وسى سىلتەمەلەردى الىپ تاستاپ, قايتا باسىپ شىعاردىق. بۇل –وقۋشى مەن مۇعالىم الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكپەن جاسالعان شەشىم.

بىلايشا ايتقاندا, وقۋلىق – قوعام مەن تەحنولوگيانىڭ دامۋىنا ساي مازمۇنى قايتا قارالىپ, جاڭارتىلىپ وتىراتىن ءبىلىم قۇرالى.

– «Arman-PV» سوڭعى جىلدارى قانداي وقۋلىقتار مەن جوبالارعا باسىمدىق بەرىپ وتىر?

– 2025 جىلى ءبىز «تسيفرلىق ساۋاتتىلىق», «ورىس ءتىلى», «فيزيكا», «قازاق ءتىلى» پاندەرى بويىنشا جاڭا بۋىن وقۋلىقتارىن ازىرلەدىك. ارقايسىسى – مازمۇنى تەرەڭ, قۇرىلىمى وقۋشىعا جەڭىل, مۇعالىمگە ىڭعايلى ەتىپ جاسالعان كەشەندى جۇيە.

سونىمەن قاتار, ءبىز حالىقارالىق تاجىريبەنى دە ءتيىمدى پايدالانىپ كەلەمىز. مىسالى, لەنس كينگتىڭ اۆتورلىق تۇجىرىمداماسىنا نەگىزدەلگەن «XXI عاسىر داعدىلارى» اتتى ەرەكشە جوبامىز بار. بۇل كىتاپ – بالانىڭ سىني ويلاۋ, كرەاتيۆتىلىك, ەموتسيالىق ينتەللەكت سياقتى قابىلەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتالعان. بۇل – تەك وقۋلىق ەمەس, تۇلعانى قالىپتاستىرۋ قۇرالى.

– وقۋلىقتىڭ ساپاسىن كىم باعالايدى? ساراپتامادان ءوتۋ قالاي جۇزەگە اسادى?

– وقۋلىق مەكتەپكە جول تارتپاس بۇرىن وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ جۇيەلى, كوپ ساتىلى ساراپتاماسىنان وتەدى. بۇل – مازمۇندىق, ادىستەمەلىك, تەحنيكالىق جانە تىلدىك سۇزگىدەن تۇراتىن كەشەندى تەكسەرىس.

ساراپتاما پروتسەسىن ۇيلەستىرەتىن باستى ورگان – رەسپۋبليكالىق ءبىلىم مازمۇنىن ساراپتاۋ ورتالىعى. اتالعان ورتالىقتىڭ كاسىبي ساراپشىلارى وقۋلىقتىڭ ساپاسىنا, قۇرىلىمىنا, ادىستەمەلىك نەگىزدەمەسىنە تەرەڭ تالداۋ جۇرگىزەدى. بۇل – ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنىڭ جۇيەلى تۇردە جاڭارتىلىپ, ساپالى وقۋ رەسۋرستارىنىڭ قالىپتاسۋىنا نەگىز بولاتىن ماڭىزدى كەزەڭ.

بيىلدان باستاپ ءبىلىم مازمۇنىن ساراپتاۋ ورتالىعى وقۋلىق اۆتورلارىن جاڭا وقۋ باعدارلامالارىن تالقىلاۋ پروتسەسىنە تىكەلەي تارتۋدا. بۇل – اۆتورلار مەن ساراپشىلار اراسىنداعى كەرى بايلانىستى كۇشەيتىپ, وقۋ ماتەريالىنىڭ مازمۇنىن جەتىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن قۇپتارلىق قادام.

قۇدايعا شۇكىر, بۇگىندە بۇل جۇمىسقا ءتورت تاراپ – مينيسترلىك, ۇستازدار, اۆتورلار جانە باسپا وكىلدەرى بىرلەسە اتسالىسىپ وتىر. وسىنداي ىنتىماقتاستىقتىڭ ارقاسىندا سوڭعى 23 جىلدا ءبىزدىڭ باسپامىزدان ساپالى وقۋلىقتار جارىق كورىپ كەلەدى.

– مۇعالىمدەردىڭ پىكىرلەرى قانشالىقتى ەسكەرىلەدى?

– ءبىز ءۇشىن ەڭ شىنايى كەرى بايلانىس – ۇستازداردىڭ پىكىرى. سوڭعى جىلدارى ۇستازداردان ءبىزدىڭ وقۋلىقتارعا قاتىستى وتە جىلى, كاسىبي پىكىرلەر كەلىپ جاتىر. بۇل – ءبىزدىڭ ەڭبەگىمىزدىڭ ناقتى باعاسى.

ەڭ باستىسى – سوڭعى جىلدارى وقۋلىقتى تاڭداۋعا مۇعالىمدەردىڭ ءوزى ارالاسا باستادى. ەگەر بۇل تاڭداۋ شىنايى تۇردە جۇزەگە اسسا – بۇل سالاداعى ەڭ ادىلەتتى شەشىم بولادى. ويتكەنى ۇستاز – بالامەن بىرگە تۇرعان, كۇن سايىن ونى جەتەلەيتىن ادام. ول – قاي وقۋلىق ءتيىمدى ەكەنىن تەرەڭ تۇسىنەتىن مامان.

– «Arman-PV» تەك وقۋلىقتارمەن شەكتەلمەي, تاريحي-تانىمدىق باعىتتا دا بەلسەندى. وسى جايىندا ايتىپ بەرسەڭىز.

– ءيا, ءبىز ءۇشىن كىتاپ – تەك ءبىلىم قۇرالى عانا ەمەس, تاريحي جادتى, ۇلتتىق سانا مەن مادەني مۇرانى جەتكىزۋشى قۇرال. سوڭعى جىلدارى ءبىز تاريحي-تانىمدىق مازمۇنعا كوڭىل ءبولىپ وتىرمىز الدىق.

مىسالى, جۋرناليست مايا بەكباەۆامەن بىرگە جاساعان «جوشى حان. ۇلى ۇلىستىڭ بيلەۋشىسى» جانە «قازاقستان. جەڭىسكە قوسقان ۇلەسى. 1941–1945» اتتى ەڭبەكتەرىمىز – سونىڭ ايعاعى. بۇل كىتاپتار تەك دەرەكتەر جيناعى ەمەس, ۇلتتىڭ جادىنا ارنالعان رۋحاني ەسكەرتكىش.

– قورىتىندى رەتىندە: ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن موتيۆاتسيا نە?

– بالا ءبىلىم الىپ جاتىر ما? مۇعالىم ريزا ما? كىتاپ ومىرگە جۇمىس ىستەپ تۇر ما? ءبىز ءۇشىن ەڭ باستىسى – وسى سۇراقتاردىڭ جاۋابى.

ۇستازدان كەلگەن العىس, وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعى – بۇل تەك ماقتاۋ ەمەس. بۇل – ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدىڭ باستى ولشەمى. ءبىزدى العا جەتەلەيتىن كۇش – وسى.