«Arman-PV»: oqýlyqtan tys ta ultqa qyzmet etý

2026 jyldyń 1 qańtarynan bastap Qazaqstanda kitaptar men olardy shyǵarý qyzmetteri qosylǵan qun salyǵynan (QQS) bosatylady. Bul jańalyq bilim berý men baspa salasyna qandaı ózgeris ákelmek? Oqýlyq daıyndaý úderisi shyn máninde qanshalyqty kúrdeli? Osy jáne ózge de mańyzdy suraqtarǵa jaýap alý úshin biz «Arman-PV» baspasynyń bas dırektory Dıdara Alınaǵa jolyqtyq.

– Dıdara hanym, qosymsha qun salyǵynyń alyp tastalýy – baspa salasy úshin tarıhı sheshim. Siz bul jańalyqty qalaı qabyldadyńyz?

– Bul – biz úshin úlken úmit pen úlken jaýapkershilik. Memleket tarapynan rýhanı salaǵa, ásirese kitapqa degen kózqarastyń ózgerýi. Bul sheshim – bir kúnde qabyldanǵan joq.

– Baspa isi – ózge bıznes salalarymen salystyrǵanda baıaý aınalymdy, ózindik ereksheligi bar sala. Bul sheshim sizderdiń jumystaryńyzǵa qalaı áser etpek?

–Baspa naryǵy – jyldam tutyný emes, uzaq merzimdi mazmun óndiretin sala. Bir kitaptyń artynda aılar men jyldarǵa sozylatyn eńbek, kóp salaly shyǵyn jatady. Bul – avtorlyq qalamaqy, redakııa, kórkemdik óńdeý, dızaın, baspa jáne logıstıka shyǵyndary.

12 paıyzdyq QQS osy proestiń báriniń ústinen qosylyp, kitaptyń túpki baǵasyn ósiretin. Ásirese balalar men oqý ádebıetine kelsek, bul baǵa qoljetimdilikti kúrt tómendetetin. Al endi QQS-tyń alyp tastalýy – bizge dem beretin sheshim. Bul salaǵa ınvestıııa tartýǵa da oń áser etedi.

– Oqýlyq daıyndaý – syrt kózge qarapaıym kórinetin, biraq is júzinde kúrdeli úderis. Sol proesti ashyp aıtyp berseńiz.

– Bul – shyǵarmashylyq, ǵylymı jáne tehnologııalyq eńbektiń túıisken jeri. Oqýlyq balanyń dúnıetanymyna, tiline, logıkasyna tikeleı áser etetin qural. Sondyqtan biz ár oqýlyqty jazǵanda balanyń jas ereksheligi, qabyldaý stıli, vızýaldy talǵamy, tildik ortasy – barlyǵyn eskeremiz.

Mysaly, bir sóılemge qatysty sheshim qabyldaý úshin apta boıy birneshe maman keńesýi múmkin. Ár materıal – tek avtor men redaktordyń emes, ádiskerdiń, dızaınerdiń, sarapshynyń, zańgerdiń ortaq jumysy.

Mysaly, birneshe jyl buryn oqýlyqtarǵa ıfrlyq siltemelerdi mindetti túrde engizý týraly usynys jasaldy. Bul sheshim sol ýaqyt úshin óte ózekti edi – balalardy ıfrlyq kontentpen jumys isteýge úıretý kerek boldy.

Alaıda ýaqyt óte kele keı siltemelerdiń mazmuny ózgerdi, keıbiri múlde jumys istemeı qaldy. Bul – ıfrlyq ortanyń tabıǵı sıpaty. Biz keıin osy siltemelerdi alyp tastap, qaıta basyp shyǵardyq. Bul –oqýshy men muǵalim aldyndaǵy jaýapkershilikpen jasalǵan sheshim.

Bylaısha aıtqanda, oqýlyq – qoǵam men tehnologııanyń damýyna saı mazmuny qaıta qaralyp, jańartylyp otyratyn bilim quraly.

– «Arman-PV» sońǵy jyldary qandaı oqýlyqtar men jobalarǵa basymdyq berip otyr?

– 2025 jyly biz «ıfrlyq saýattylyq», «Orys tili», «Fızıka», «Qazaq tili» pánderi boıynsha jańa býyn oqýlyqtaryn ázirledik. Árqaısysy – mazmuny tereń, qurylymy oqýshyǵa jeńil, muǵalimge yńǵaıly etip jasalǵan keshendi júıe.

Sonymen qatar, biz halyqaralyq tájirıbeni de tıimdi paıdalanyp kelemiz. Mysaly, Lens Kıngtiń avtorlyq tujyrymdamasyna negizdelgen «XXI ǵasyr daǵdylary» atty erekshe jobamyz bar. Bul kitap – balanyń synı oılaý, kreatıvtilik, emoııalyq ıntellekt sııaqty qabiletterin damytýǵa baǵyttalǵan. Bul – tek oqýlyq emes, tulǵany qalyptastyrý quraly.

– Oqýlyqtyń sapasyn kim baǵalaıdy? Saraptamadan ótý qalaı júzege asady?

– Oqýlyq mektepke jol tartpas buryn Oqý-aǵartý mınıstrliginiń júıeli, kóp satyly saraptamasynan ótedi. Bul – mazmundyq, ádistemelik, tehnıkalyq jáne tildik súzgiden turatyn keshendi tekseris.

Saraptama proesin úılestiretin basty organ – Respýblıkalyq bilim mazmunyn saraptaý ortalyǵy. Atalǵan ortalyqtyń kásibı sarapshylary oqýlyqtyń sapasyna, qurylymyna, ádistemelik negizdemesine tereń taldaý júrgizedi. Bul – bilim berý mazmunynyń júıeli túrde jańartylyp, sapaly oqý resýrstarynyń qalyptasýyna negiz bolatyn mańyzdy kezeń.

Bıyldan bastap bilim mazmunyn saraptaý ortalyǵy oqýlyq avtorlaryn jańa oqý baǵdarlamalaryn talqylaý proesine tikeleı tartýda. Bul – avtorlar men sarapshylar arasyndaǵy keri baılanysty kúsheıtip, oqý materıalynyń mazmunyn jetildirýge múmkindik beretin quptarlyq qadam.

Qudaıǵa shúkir, búginde bul jumysqa tórt tarap – mınıstrlik, ustazdar, avtorlar jáne baspa ókilderi birlese atsalysyp otyr. Osyndaı yntymaqtastyqtyń arqasynda sońǵy 23 jylda bizdiń baspamyzdan sapaly oqýlyqtar jaryq kórip keledi.

– Muǵalimderdiń pikirleri qanshalyqty eskeriledi?

– Biz úshin eń shynaıy keri baılanys – ustazdardyń pikiri. Sońǵy jyldary ustazdardan bizdiń oqýlyqtarǵa qatysty óte jyly, kásibı pikirler kelip jatyr. Bul – bizdiń eńbegimizdiń naqty baǵasy.

Eń bastysy – sońǵy jyldary oqýlyqty tańdaýǵa muǵalimderdiń ózi aralasa bastady. Eger bul tańdaý shynaıy túrde júzege assa – bul saladaǵy eń ádiletti sheshim bolady. О́ıtkeni ustaz – balamen birge turǵan, kún saıyn ony jeteleıtin adam. Ol – qaı oqýlyq tıimdi ekenin tereń túsinetin maman.

– «Arman-PV» tek oqýlyqtarmen shektelmeı, tarıhı-tanymdyq baǵytta da belsendi. Osy jaıynda aıtyp berseńiz.

– Iá, biz úshin kitap – tek bilim quraly ǵana emes, tarıhı jadty, ulttyq sana men mádenı murany jetkizýshi qural. Sońǵy jyldary biz tarıhı-tanymdyq mazmunǵa kóńil bólip otyrmyz aldyq.

Mysaly, jýrnalıst Maııa Bekbaevamen birge jasaǵan «Joshy han. Uly Ulystyń bıleýshisi» jáne «Qazaqstan. Jeńiske qosqan úlesi. 1941–1945» atty eńbekterimiz – sonyń aıǵaǵy. Bul kitaptar tek derekter jınaǵy emes, ulttyń jadyna arnalǵan rýhanı eskertkish.

– Qorytyndy retinde: siz úshin eń úlken motıvaııa ne?

– Bala bilim alyp jatyr ma? Muǵalim rıza ma? Kitap ómirge jumys istep tur ma? Biz úshin eń bastysy – osy suraqtardyń jaýaby.

Ustazdan kelgen alǵys, oqýshynyń qyzyǵýshylyǵy – bul tek maqtaý emes. Bul – bizdiń jumysymyzdyń basty ólshemi. Bizdi alǵa jeteleıtin kúsh – osy.