ATOM ENERGETIKASY MEN IaDROLYQ TEHNOLOGIIaLARDY DAMYTÝ

Almatyda World Nuclear Spotlight Kazakhstan halyqaralyq konferenııasy ótti. Shırek ǵasyrdan keıin álemde elektr energeıasyna degen suranys eki ese artady.

Al balamaly qýat kózderi bul suranysty tolyq qamtamasyz ete almaıdy. «Sondyqtan qazir atom energetıkasy men ıadrolyq tehnologııalardy damytý mańyzdy». Konferenııa delegattary osyndaı pikirde. Is-sharany Qazaqstannyń Energetıka mınıstrligi men Búkilálemdik ıadrolyq qaýymdastyq uıymdastyrdy.

Qazaqstan Atom elektr stanııasyn salýdy kózdeıdi. Ol úshin álemdik tájirıbeni barynshy zerttep, zerdeleý qajet. «Atom energetıkasyn ýransyz elestetý múmkin emes.

Al, elimiz ýran óndirýden álemde birinshi orynda tur. Jyl saıyn 20 myń tonnadan astam ýran óndiredi. Bul – álemdegi búkil ýran óndirisi kóleminiń shamamen 40 paıyzy. Osyndaı baǵaly kendi ıgerip otyrǵan Qazaqstanda Atom elektr stanııasy el bolashaǵy úshin kerek»,-deıdi forým delegattary. Pak In-Sık, «KHNP» kompanııasy, sheteldik bıznes bóliminiń atqarýshy vıe-prezıdenti: — Qazaqstan ýrannyń iri eksporttaýshylarynyń biri. Iadrolyq reaktorlardyń jumysy úshin ıadrolyq otynnyń turaqty jetkizilýi óte mańyzdy.

Álemdik atom energetıkasynyń qýattylyǵy artyp kele jatqandyqtan, biz janarmaı jetkizýde jalpy problemaǵa tap bolýymyz múmkin. Osyǵan baılanysty Qazaqstannyń básekelestik artyqshylyǵy bar. Petr Bzejına, Atom elektr kompanııasynyń ókili /Chehııa: — Qazaqstannyń energetıkalyq áleýeti zor. Tabıǵı resýrstary jetkilikti. Qazir sizderdiń Úkimet atom qýatyn óndirýdiń keshendi baǵdarlamasyn jan-jaqty qarastyryp jatyr. Biz óz tájirıbemizdi usynamyz.Múmkindik bolsa bul jobaǵa qatysýǵa daıynbyz. AES salý saıası, ári ekonomıkalyq tipti ekologııalyq joba.

Konferenııada sarapshylar atom energetıkasynyń damýy taý-ken óndirisinde kómirqyshqyly gazynyń bólinýin azaıtyp, ekologııanyń jaqsarýyna oń áser etedi degen pikir aıtty. Al, elimizde alyp stanııany salýǵa Kýrchatov qalasy men Balqash kóli jaǵasyndaǵy Úlken eldi mekeninderi tańdaldy. Ony salýǵa 5 memleket ótinish bergen. Usynystar ázirge qaralyp jatyr. Biraq, AES salý máselesi jalpyhalyqtyq referendýmnan keıin ǵana belgili bolmaq. Suńǵat Esimhanov, QR Energetıka vıe-mınıstri: — Árıne ol bizdiń ózimizdiń qoıatyn tehnıkalyq talaptarymyz bolady.

Ýrandy ózimizde óndiretin eksporttaýshy bolǵanna keıin tıisti túrde bizdiń shıkizatty qoldaný kerek. Sondaı ózimizdiń QR mańyzy bar osy tehnologııalardy bizge ákeletin talaptar qoıamyz. Sheshim qabyldanǵannan keıin sondaı tıisti kelisózder júrgiziledi. Jaqyp Haırýshev, «Atameken» UKP basqarýshy dırektory: — Atom energetıkasynyń damýy ekonomıkaǵa mýltıplıkakıtıvti áser beredi.

Sol arqyly kólik-logıstıka, qurylys, saýda-sattyq, ıaǵnı, kásipkerlik damıdy.

Túrkııa men Egıpet mysalyn alýǵa bolady. Atom elektr stanııalary salynǵan aımaqtarynda  bıznes damydy. Konferenııada ozyq ıadrolyq tehnologııalardy jetildirý, ıgerý máselesi sóz boldy. Jahandyq klımattyń ózgerýi adamzatqa ortaq problema. Sondyqtan energııa kózderin aqylmen qoldaný kerek