اياتجان احمەتجان: بيلىكتىڭ بەتى قازاق تىلىنە بۇرىلماي, مەكتەپتىڭ بەتى بەرى بۇرىلمايدى

فوتو: kaz.nur.kz

«QazBilim» جوبالارىنىڭ اۆتورى اياتجان احمەتجان الەۋمەتتىك جەلىدە استاناداعى 66 جەكەمەنشىك مەكتەپتىڭ بەسەۋى عانا قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىنىن ايتىپ, نارازىلىعىن بىلدىرگەن ەدى. 

«تاۋەلسىزدىك العاندا قازاق مەكتەپتەرى قايتا تۇلەدى. 2016 جىلعا دەيىن قازاق سىنىبىنا بارعان بالالار سانى ءوستى. بىراق 2017 جىلدان باستاپ بۇل ءۇردىس كىلت بۇزىلدى. وعان ۇشتىلدىلىك ساياساتى, لاتىن قارپىنە كوشۋ باستاماسى, بيلىكتىڭ جالتاقتىعى مەن نەمقۇرايلىلىعى سىندى ءار الۋان سەبەپ بار. 2021 جىلى ءتىپتى ەل بويىنشا ەڭ تومەنگى كورسەتكىشكە جەتىپ ۇلگەردى. جان-جاقتان دابىل قاقتىق. 2022 جىلى استانانىڭ ءبىر مەكتەبىندە «ورىس سىنىبىن اشپاساڭ, پۋتينگە ايتامىن» دەگەن اقىماق قازاقتىڭ ءسوزىن دە ەستىدىك. تويتارىس بەرىپ, قازاق مەكتەبى ەتىپ ساقتاپ قالدىق», – دەيدى ا.احمەتجان.

قازىر استانادا 66 جەكەمەنشىك مەكتەپ بار. ونىڭ بەسەۋى عانا قازاق تىلىندە. ءبىرى – «QazBilim» ۇلتتىق ليتسەيى. 66-نىڭ ىشىندەگى ەڭ ارزانى دا وسى مەكتەپ. قىمبات مەكتەپتەردىڭ ءبارى وزگە تىلدە. ەڭ قىمباتى  جىلىنا 13 ميلليون تەڭگە سۇرايدى.

اياتجان احمەتجان مۇنىڭ سەبەبىن بىلاي تۇسىندىرەدى. ونىڭ ايتۋىنشا, قوعامدا «ورىس ءتىلىنسىز نان جوق» دەگەن تۇسىنىك قالىپتاسقان. «ورىسشا بىلمەيتىن ادام دۇرىس جۇمىسقا تۇرا المايدى, بيزنەس باستاي المايدى, قالادا تۇرا المايدى» دەگەن سياقتى قاساڭ قاعيدالاردىڭ قابىرعاسى سوگىلمەي تۇر.

«ءبىزدىڭ قوعام مىنەزىنەن ايىرىلعان. ونى ايىرعان – كەڭەس ۇكىمەتى. سوندىقتان ءبىز جەكە الەمىمىزدە قاتىپتاستىرىپ العان ستەرەوتيپتەرمەن ءومىر سۇرەمىز. ونىڭ ۇستىنە قابىلداۋ كوميسسيالارى قازاق سىنىبىندا ورىن جوق ەكەنىن ايتىپ, بالالاردىڭ اتا-اناسىن ورىس سىنىبىنا بەرۋگە ۇگىتتەيدى. بۇل – ساپاسىز جۇمىستىڭ كورىنىسى. قوعامدا قازاق مەكتەپتەرىندەگى ءبىلىم ساپاسى ناشار دەگەن كوزقاراس تا بار. الايدا, بۇگىنگى قازاق مەكتەپتەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى تومەن ەمەس.

 قالاي دەسەك تە, مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاعدايىن رەتتەۋ كەرەك. تاۋەلسىزدىك العانىنا 33 جىل بولعان ەل ءۇشىن مۇنى تالقىلاۋ دا ۇيات. بيلىكتىڭ بەتى قازاق تىلىنە بۇرىلماي, مەكتەپتىڭ بەتى بەرى بۇرىلمايدى. سوندىقتان ءبىزدىڭ بيلىككە دە, باسقامىزعا دا مىنەز كەرەك, باتىل شەشىم كەرەك. ايتپەسە, بۇنىڭ سوڭى نەگە سوعارى قورقىنىشتى!», – دەيدى ول.

بۇگىندە بەلگىلى پەداگوگ قازاقستاننىڭ 8 قالاسىندا «QazBilim» ورتالىعىن ىسكە قوسقان. بۇل قالالاردا 400-گە جۋىق قىزمەتكەر بار جانە 400 ادام جۇمىس ىستەيتىن كومپانيا قازاق ءتىلىن العا قويادى.

 مولدىر سنادين