Aıatjan Ahmetjan: Bıliktiń beti qazaq tiline burylmaı, mekteptiń beti beri burylmaıdy

Foto: kaz.nur.kz

«QazBilim» jobalarynyń avtory Aıatjan Ahmetjan áleýmettik jelide Astanadaǵy 66 jekemenshik mekteptiń beseýi ǵana qazaq tilinde bilim beretinin aıtyp, narazylyǵyn bildirgen edi. 

«Táýelsizdik alǵanda qazaq mektepteri qaıta túledi. 2016 jylǵa deıin qazaq synybyna barǵan balalar sany ósti. Biraq 2017 jyldan bastap bul úrdis kilt buzyldy. Oǵan úshtildilik saıasaty, latyn qarpine kóshý bastamasy, bıliktiń jaltaqtyǵy men nemquraılylyǵy syndy ár alýan sebep bar. 2021 jyly tipti el boıynsha eń tómengi kórsetkishke jetip úlgerdi. Jan-jaqtan dabyl qaqtyq. 2022 jyly Astananyń bir mektebinde «orys synybyn ashpasań, Pýtınge aıtamyn» degen aqymaq qazaqtyń sózin de estidik. Toıtarys berip, qazaq mektebi etip saqtap qaldyq», – deıdi A.Ahmetjan.

Qazir Astanada 66 jekemenshik mektep bar. Onyń beseýi ǵana qazaq tilinde. Biri – «QazBilim» ulttyq lıeıi. 66-nyń ishindegi eń arzany da osy mektep. Qymbat mektepterdiń bári ózge tilde. Eń qymbaty  jylyna 13 mıllıon teńge suraıdy.

Aıatjan Ahmetjan munyń sebebin bylaı túsindiredi. Onyń aıtýynsha, qoǵamda «orys tilinsiz nan joq» degen túsinik qalyptasqan. «Oryssha bilmeıtin adam durys jumysqa tura almaıdy, bıznes bastaı almaıdy, qalada tura almaıdy» degen sııaqty qasań qaǵıdalardyń qabyrǵasy sógilmeı tur.

«Bizdiń qoǵam minezinen aıyrylǵan. Ony aıyrǵan – keńes úkimeti. Sondyqtan biz jeke álemimizde qatyptastyryp alǵan stereotıptermen ómir súremiz. Onyń ústine qabyldaý komıssııalary qazaq synybynda oryn joq ekenin aıtyp, balalardyń ata-anasyn orys synybyna berýge úgitteıdi. Bul – sapasyz jumystyń kórinisi. Qoǵamda qazaq mektepterindegi bilim sapasy nashar degen kózqaras ta bar. Alaıda, búgingi qazaq mektepteriniń bilim deńgeıi tómen emes.

 Qalaı desek te, memlekettik tildiń jaǵdaıyn retteý kerek. Táýelsizdik alǵanyna 33 jyl bolǵan el úshin muny talqylaý da uıat. Bıliktiń beti qazaq tiline burylmaı, mekteptiń beti beri burylmaıdy. Sondyqtan bizdiń bılikke de, basqamyzǵa da minez kerek, batyl sheshim kerek. Áıtpese, bunyń sońy nege soǵary qorqynyshty!», – deıdi ol.

Búginde belgili pedagog Qazaqstannyń 8 qalasynda «QazBilim» ortalyǵyn iske qosqan. Bul qalalarda 400-ge jýyq qyzmetker bar jáne 400 adam jumys isteıtin kompanııa qazaq tilin alǵa qoıady.

 Móldir Snadın