جاڭالىقتار
بايان-ولگيلەگى قانداستار قۇرىلتايى
ۇلان-باتىردان باستاۋ العان موڭعوليا قازاقتارىنىڭ كەزدەسۋى بايان-ولگيلەگى نەگىزگى جيىن – كىشى قۇرىلتايعا ۇلاستى. وسى ماقساتتا موڭعولياعا جۇمىس ساپارى اياسىندا 6 شىلدەدە قر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مالىك وتارباەۆ, قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى «وتانداستار قورى» كەاق پرەزيدەنتى ابزال ساپاربەك ۇلى, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ موڭعولياداعى ەلشىسى عابيت بەيبىت ۇلى قويشىباەۆ پەن ءبىر توپ قر پارلامەنتى سەناتى مەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى باستاعان قازاقستاندىق دەلەگاتسيا مۇشەلەرى بايان-ولگي ايماعىنا ات باسىن تىرەدى. سونداي-اق, قۇرىلتاي قاتىسۋشىلارى اراسىندا قازاقستاننان كەلگەن ديپلوماتيا ارداگەرلەرى, زيالى قاۋىم وكىلدەرى, قوعام قايراتكەرلەرى مەن تۇركيا جانە رەسەيدەن كەلگەن قانداستار دا بار.
بايان-ولگيدەگى ەكىجاقتى كەزدەسۋ
ارنايى ساپارمەن كەلگەن قوناقتاردى بايان-ولگي ايماعىنىڭ اكىمى كامەليات احماديا ۇلى مەن بايان-ولگي حالقى اۋەجايدان شاشۋ شاشىپ قارسى الدى.
ايماق گۋبەرانتورى كامەليات احماديا ۇلى, ماسليحات توراعاسى حابىل ءشاريۆ ۇلى باستاعان دەلەگاتسيالار اراسىنداعى كەزدەسۋدە ابزال ساپاربەك ۇلى قازاقستاندىق دەلەگاتسيا قۇرامىن تانىستىرىپ, ۇلان-باتىردا بولاتىن ءىس-شارالار تۋرالى ايتا كەلە, الداعى كىشى قۇرىلتاي جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
ءوز كەزەگىندە كامەليات احماديا ۇلى «بەرمەسەڭ المايسىڭ! بارماساڭ الىستايسىڭ!» دەمەكشى, 10 جىلدان اسا ءۇزىلىپ قالعان موڭعوليا قازاقتارىنىڭ كىشى قۇرىلتايىنىڭ قايتا جالعاسىن تاپقانىنا اسا قۋانىشتى ەكەنىن ايتتى. قازاقستاندىق دەلەگاتسيا قۇرامىندا قر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مەن سەناتور, دەپۋتاتتاردىڭ بولۋى دا بۇل ءىس-شاراعا ەرەكشە ماڭىز بەرۋدىڭ دالەلى دەپ اتاپ ءوتتى. ايماق گۋبەرناتورى ولكەنىڭ ەكونوميكالىق-الەۋمەتتىك احۋالى جانە حالىقتىڭ تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى كەڭىنەن مالىمەت بەردى.
كەزدەسۋدە ءسوز العان قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مالىك وتارباەۆ پرەزيدەنت قاسىم-جۇمارت كەمەل ۇلىنىڭ ىستىق سالەمىن جەتكىزۋگە ارنايى كەلگەنىن ايتىپ, قازاقستان قاشاندا ىشكى تىنىشتىقپەن قاتار سىرتقى بايلانىستى ۇزبەۋ ساياساتىن نىق ۇستاناتىنىن, سونىمەن قاتار قاشاندا شەتتە جۇرگەن قانداستارىمىزدىڭ ماسەلەسىن نازاردا ۇستايتىنىن, ولارمەن بايلانىستى نىعايتا تۇسۋگە اسا ءمان بەرەتىنىن جەتكىزدى.
ەكىجاقتى كەزدەسۋدە قر ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ءۇنزيلا شاپاك, نۇرگۋل تاۋ, جارقىنبەك امانتاي دا ءسوز سويلەپ, ەكى ەلدىڭ پارلامەنتارالىق بايلانىستارىنىڭ كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەر, ەلىمىزدەگى قۇقىقتىق-دەموكراتيالىق رەفورمالار تۋرالى بايانداپ ءوتتى.
بايان-ولگي ايماقتىق ءماسليحاتىنىڭ توراعاسى بايان-ولگي ايماعىندا قازاقتاردىڭ ەمىن-ەركىن ءومىر سۇرۋىنە جاعداي جاسالعانىن ايتىپ, مەملەكەتتەر اراسىنداعى دوستىقتىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
سونىمەن قاتار, باسقوسۋدا بايان-ولگەيدەگى قانداستارمەن رۋحاني-مادەني بايلانىستى ارتتىرۋ ماسەلەلەرى دە تاقىرىپقا وزەك بولدى.
حوۆدىداعى قازاق كونتسەرتى
سول كۇنى موڭعولياداعى قازاقتاردىڭ IV كىشى قۇرىلتايى اياسىندا حوۆد قالاسىندا قازاقستاننان كەلگەن قاراعاندىنىڭ تاتتىمبەت اتىنداعى اكادەميالىق قازاق حالىق اسپاپتار وركەسترى تۇرعىلىقتى حالىققا ارناپ كونتسەرت بەردى.
وسى شارا باستالاردا قازاقستان رەسپۋليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى عالياسقار سارباسوۆ پەن ءماجىلىس دەپۋتاتى بولات كەرىمبەكوۆ جانە جەرگىلىكتى قازاق بەلسەندىسى باعدال شامەيحا ۇلى قونتسەرتكە جينالعان جۇرتشىلىق الدىندا ءسوز سويلەپ, ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن ىنتىماقتاستىق قاتىناستار, پارلامەنتارالىق بايلانىستار, مادەني-گۋمانيتارلىق ءىس-شارالار جايىنا توقتالدى. سونداي-اق جينالعاندار تاراپىنان قويىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى.
كونتسەرتتە قازاق جانە موڭعول حالىق اندەرى شىرقالىپ, ءداستۇرلى كۇيلەر مەن حالىققا كەڭىنەن تانىمال مۋزىكالىق شىعارمالار ورىندالدى.
قازاقستان پرەزيدەنتى قانداستار قۇرىلتايىنا قۇتتىقتاۋ جولدادى
موڭعولياداعى قازاقتاردىڭ IV كىشى قۇرىلتايى 7 شىلدەدە بايان-ولگەيدەگى مۇحامەدقالي قۇرمانحان اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا ءوتتى.
كىشى قۇرىلتايدىڭ سالتاناتتى جيىنىن اشقان بايان-ولگەي ايماعىنىڭ باسشىسى كامەليات احمەديا ۇلى اتاجۇرت قازاقستاننان كەلگەن قۇرمەتتى دەلەگاتسيا مۇشەلەرىنە العىسىن ايتىپ, وسىناۋ قۇرىلتايدىڭ موڭعوليا مەن قازاقستان قاتىناستارىنا, ونىڭ ىشىندە 100 مىڭنان استام قازاق شوعىرلانعان ايماقتىڭ قازاقستانمەن رۋحاني بايلانىسىنا ەلەۋلى ۇلەس قوساتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.
القالى جيىنعا ارنايى كەلگەن قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى مالىك وتارباەۆ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كىشى قۇرىلتاي قاتىسۋشىلارى مەن موڭعوليا قازاقتارىنا ارناعان قۇتتىقتاۋ ءسوزىن وقىپ بەردى.
بۇدان سوڭ ءسوز العان «وتانداستار قورىنىڭ» پرەزيدەنتى ابزال ساپاربەك ۇلى ايماق حالقىنىڭ رياسىز كوڭىلى مەن شىن ىقىلاسىنا العىسىن ءبىلدىرىپ, قور جۇمىسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى مەن ماقسات-مىندەتتەرىنە توقتالدى. اتاپ ايتقاندا, جاستاردىڭ ءبىلىم الۋ, ماماندىق تاڭداۋ, جاس بۋىننىڭ ءتۇرلى تاريحي تانىمدىق جوبالارعا بەلسەنە قاتىسۋى, قازاق داستۇرلەرى مەن رۋحاني قۇندىلىقتارىنىڭ شەتەلدەردەگى قانداستار اراسىندا ساقتالۋى, قازاقستان مەملەكەتىنىڭ شەتتەگى قازاقتاردى جانە كوشىپ كەلەتىن قانداستارعا قولداۋ شارالارى تۋرالى كەڭىنەن اقپارات بەردى.
ال ايماقتىق حۋرال توراعاسى قابىل ءشارىپ ۇلى بايان-ولگەي ايماعىنىڭ تاريحى مەن دامۋى, ونىڭ قازاقستانمەن بايلانىسىنا توقتالدى.
جيىندا وسى شاراعا ارنايى كەلگەن قازاقستان پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى – نۋرگۋل تاۋ, جارقىنبەك امانتاي, ءۇنزيلا شاپاققىزى دا ءسوز الىپ, ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى. ولار قازاق-موڭعول قاتىناستارىندا قازاق قانداستاردىڭ «التىن كوپىر» بولاتىنىنا كەڭىنەن توقتالىپ, ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتاتاتىن بىرقاتار ماسەلەلەردى جۇزەگە اسىرۋ قاجەتتىگىنە توقتالدى. دەپۋتات ۋنزيلا شاپاكقىزىنىڭ پىكىرىنشە, ايماقارالىق وسكەمەن – ولگي – حوۆد اۋە رەيستەرىنىڭ اشىلۋى, بايان-ولگيدە نەمەسە حوۆدىدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونسۋلدىعىنىڭ اشىلۋى ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنە ىقپال ەتپەك.
قوعام بەلسەندىسى حابساتار ومار ۇلىنىڭ ايتۋىنشا, ولگيدە قازاقستاننىڭ كومەگىمەن قازاق مەكتەبى مەن بالاباقشا سالىنۋى جاس بۋىننىڭ ءبىلىم مەن عىلىمعا ۇمتىلۋىنا سەرپىن بەرمەك. ال, جاستار وكىلى عيبرات قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن قازاق تىلىندەگى عىلىمي-تەحنيكالىق كىتاپتاردىڭ تاپشىلىعىنا جانە ولكە ورەندەرىن ءتيىستى ادەبيەتتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ جايىنا اۋداردى.
قۇرىلتاي بارىسىندا مۇحامەدقالي قۇرمانحان اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا مۇحامەدقالي قۇرمانحاننىڭ ەسكەرتكىشى اشىلىپ, ونىڭ «عۇلامانىڭ عۇمىرى», ايماقتىڭ العاشقى باسشىلارىنىڭ ءبىرى, قوعام قايراتكەرى قىزىرحان قۇسبەك ۇلىنىڭ ەسكەرتكىشى مەن كوشە اتاۋىنىڭ بەرىلۋى, «ءومىرىم ء–وزىم, ءومىرىم – ءىسىم» اتتى كىتاپتارىنىڭ دا تۇساۋكەسەرلەرى ءوتتى. سونداي-اق, جاستار اراسىندا ۇلتتىق ويىندار (توعىزقۇمالاق, اسىق اتۋ, قازاقشا كۇرەس) ءوتتى.
