«Belgili bir tulǵalardyń múddesi úshin mıllıardtaǵan teńge jumsalǵan»: Antıkor ǵylym salasyndaǵy jemqorlyq týraly aıtty

Foto: ashyq derekkóz

Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet ǵylymdy qarjylandyrý salasyna taldaý júrgizip, jemqorlyq táýekelderin anyqtady. Bul týraly Stan.kz aqparat agenttigi habarlaıdy.

Júrgizilgen taldaý nátıjesinde, ǵylymı jobalardy irikteý kezinde kózboıaýshylyqtarǵa jol berilgeni anyqtaldy. Sondaı-aq nátıjeler úshin jaýapkershiliktiń bolmaýy zertteý qorytyndylarynyń tómen suranysyna, sondaı-aq ǵylymı taǵylymdamalar úshin granttar berý jónindegi konkýrstyq komıssııa quramyna qoıylatyn talaptardyń tómendeýine baılanysty eleýli táýekelderdi kórsetti («500 ǵalym» jobasy boıynsha). Munyń bári bıýdjet qarajatynyń tıimsiz jumsalýyna ákeldi.

“Jobalardy irikteý boıynsha konkýrstyq qujattama naqty tulǵalar úshin qalyptastyryldy. Jobalardy ǵylymı saraptaý rásimi ashyq emes, baǵalaýdy «qol rejıminde» irikteletin úlestes sarapshylar júzege asyrdy. Tizimde turǵan 13,5 myń sarapshynyń 10 myńǵa jýyǵy (75%) saraptama júrgizbegen. Manıpýlıaııa arqyly baǵalaý nátıjeleri «qajetti» jobalarǵa beıimdeldi. 11,5 mıllıard teńgege 30 zertteý anyqtaldy. Olar boıynsha saraptama belgili bir tulǵalardyń múddesi úshin júrgizildi”, – delingen habarlamada.

Agenttik málimetinshe, bıýdjet qarajaty ǵylymı jobalardy kommerııalandyrý túrimen shyǵaryldy.

“2016 jyldan bastap memleket osy maqsattarǵa shamamen 32 mıllıard teńge jumsady. Onyń ishinde jobalardyń 90%-y (145-ten 130-y) málimdelgen maqsattarǵa qol jetkize almady. Nátıjesinde munyń ónimsiz bastamalar ekeni anyqtaldy. Sonymen qatar zertteýlerdiń 70%-y maqalalar men kitaptar jazýmen aıaqtalǵan. Kóptegen ázirlemeler praktıkalyq turǵydan mańyzdy bolmaı shyqqan”, – delingen habarlamada.

Agentik málimetinshe, Aqparattyq jáne esepteý tehnologııalary ınstıtýty bıogaz jáne bıo tyńaıtqyshtar óndiretin jabdyqtardy ázirleýge 290 mıllıon teńge jumsaǵan.

“Bul rette naryqta daıyn analogtar ondaǵan ese arzan (19 mıllıon teńgeden qymbat emes, ózderi satyp alady). Sonymen qatar, ǵylymı ázirlemeler túrinde jumys istep turǵan bıznesti keńeıtý qarjylandyryldy.
Máselen, 2019 jyly elimizdegi iri qus fabrıkalarynyń biri qazaq delıkatesteriniń tehnologııalary men reeptýralaryn ázirleýge 300 mıllıon teńgege jýyq qarajat aldy. Alaıda, is júzinde barlyq qarajat (92%) jabdyqtar men materıaldardy satyp alýǵa jumsaldy. Taldaý nátıjeleri boıynsha Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligine 100-den astam usynys engizildi. Ýákiletti organ olardy iske asyrýǵa kiristi”, – delingen habarlamada.

Mysaly, Agenttiktiń usynysy boıynsha Saraptama komıssııasynyń jumysyn uıymdastyrý erejelerinde onyń múshelerine qoıylatyn biliktilik talaptary kúsheıtildi. Endi tulǵanyń jalpy eńbek ótili 10 jyl, al mamandyǵy boıynsha ótili keminde 5 jyl bolýy qajet. Bul buryn 3 jyl bolǵan.