«Bir ıiskegennen ólip ketedi»: Qazaqstandyq jasóspirimder jańa qaýipti trend bastady

Foto: Vıdeodan skrın

Qazaqstanda jasóspirimder arasynda “karbık” dep atalatyn jańa qaýipti trend paıda boldy. Olar avtokólik karbıýratoryn tazalaıtyn suıyqtyqty ıiskep, esirtki shekkenge uqsas áser alady.

Bul týraly qandastar.kz aqparat agenttigi 31-arnanyń Informbıýro jańalyqtar qyzmetine silteme jasap habarlaıdy.

Mundaı aerozoldi ballondardy tabý óte ońaı, baǵasy da qoljetimdi. Onyń quramynda aeton, metıl spırti, tolýol jáne kómirsýtekter bar. Ony ıiskegender esirtki shekkenge uqsas áser alady. Karbıýratorlardy tazalaýǵa arnalǵan bul ýly zattar tynys alý joldary arqyly aǵzaǵa enip, ýlandyryp, aýyr asqynýlarǵa, tipti ólimge ákelýi múmkin deıdi mamandar.

“Bul zat eń aldymen tynys alý júıesine júkteme salady. Iaǵnı ókpege, keıin júrek-qan tamyrlary aýrýlaryna, túrli astmaǵa sebep bolýy múmkin – bári osydan zardap shegedi», – deıdi balalar psıhology Galına Mýrzabaeva.

«Karbıktiń» arzan bolǵandyqtan oǵan kóbine jasóspirimder men balalar áýes. Psıhologtardyń aıtýynsha, olardy bul qaýipti ádetke ıtermeleıtin sebepter – qatarlastary arasynda ózin durys kórsetýdiń jolyn taba almaýy, tezirek eresek bolýǵa umtylý.

«Buryn benzın, jelim sııaqty zattar qoldanylatyn. Al qazir ottyqtar, turmystyq gaz sııaqty zattar da paıda boldy. Jańa sıntetıkalyq esirtkilerdiń damýymen qatar toksıkomanııa salasynda da qoldanylatyn zattardyń túri kóbeıip jatyr», – deıdi Psıhıkalyq densaýlyqtyń respýblıkalyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy» RMK fılıalynyń dırektory Shaızat Tleýbaeva.

Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimetinshe, narkologııalyq esepte 150-den astam bala tirkelgen. Onyń 100-i – alkogolge táýeldi, 51-i – esirtkige táýeldi, taǵy 11-i – toksıkomanııaǵa shaldyqqan. Bul – negizinen 15-17 jas aralyǵyndaǵy jasóspirimder. Biraq bul resmı kórsetkishter ǵana. Narkologtar men polıııanyń nazaryna ilikpegenderdiń sany áldeqaıda kóp bolýy yqtımal.

“Kóbinese bul 5-9 nemese 12-15 jas aralyǵyndaǵy balalar. Mundaı balalardy ata-analary nemese muǵalimderi ákeledi. Sebebi bala ashýshań bola bastaıdy, oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵy joǵalady, syrtqy kelbetine mán bermeı ketedi jáne taǵy basqalar belgiler baıqalady”, – deıdi narkolog dáriger Araı Ázimbekqyzy.

Balanyń ýly zatty qoldanatynyn kórsetetin belgileri bar. Atap aıtqanda, onyń denesinen bógde, ótkir hımııalyq ıis shyǵady. Sonymen qatar, minez-qulqy men sóıleýindegi ózgeristerge de nazar aýdarý kerek. Eıforııadan agressııaǵa deıingi kóńil-kúıdiń jyldam aýysýy – tyıym salynǵan zattardy qoldanýdyń taǵy bir belgisi dep eskertti mamandar.