«Bir kúndik klınıka» jobasy ár óńirde iske qosylmaq

Jyl sońyna deıin barlyq aımaq qamtylady. Pılottyq joba maqsaty – áıeldi júktiliktiń 10-nynshy aptasyna deıin esepke alý, tıisti skrınıngtik ýltradybystyq zertteý júrgizý, hromosomalyq aýytqýlarǵa tekserý úshin qan alý, t.b. mańyzdy amaldardy bir kún ishinde ári tegin júrgizý. Osylaısha, yqtımal patologııalardy erte kezeńde anyqtaý kózdeledi,-dep habarlaıdy Qandastar.kz

Evgenııa Chebotarevskaıa men Marııa Fedorova daýn sındromy bar balalardy tárbıelep otyr. Taǵdyrlas jandardyń bas qosyp, bir arnaǵa toǵysýy beker emes. Olar ashqan qoǵamdyq qor erekshe balǵyndarǵa ońaltý qyzmetin kórsetedi. Bul óte mańyzdy. Sebebi daýn sındromymen týǵan balaǵa kútim qajet. Evgenııa Chebotarevskaıa, «Solnechnyı mır» QQ jetekshisi: – Ortaq tobymyzǵa qosylǵan ata-analarǵa birinshi «Balańyzdyń naýqas ekenin qashan bildińiz?» dep suraımyz. 97%-i bala dúnıege kelgennen keıin ǵana bilgenin aıtady. Onyń bári skrınıngten ótken. Biraq eshbirinde baladaǵy genetıkalyq aqaýlyq baıqalmaǵan. Meniń ózimde de solaı boldy. Al menimen bir mezgilde júkti bolǵan áriptesimde táýekel boldy.

Onyń qatty ýaıymdap júrgeni esimde. Biraq dúnıege saý bala ákeldi. Al meniń balamda daýn sındromy anyqtaldy. Bizge alǵashqy skrınıngtiń tıimdiligi kúmán keltiredi. Ol úshin bıýdjetten qyrýar qarjy bólinedi. Gendik jáne hromosomalyq aqaýy bar balalardy baǵý da memleket úshin úlken shyǵyn ekenin mamandar moıyndap otyr. Sol sebepti júktiliktiń 14 aptasyna deıin bala densaýlyǵynda qandaı da bir kiltıpannyń bar-joǵyn anyqtap alý mańyzdy. Buǵan bilikti maman ǵana emes, naqty nátıje kórsetetin zamanýı jabdyqtar qajet.

Búginde Densaýlyq saqtaý mınıstrligi medıınalyq kómekti bárine barynsha qoljetimdi etýge talpynyp jatyr. Qazir megapolıster men Aqtóbe, Túrkistan oblystarynda «Bir kúndik klınıka» pılottyq jobasy iske asa bastady. Ony barlyq óńirge engizý kózdeledi. Gúlshara Ábildınova, QR PIB MOA-nyń derbestendirilgen genomdyq dıagnostıka zerthanasynyń jetekshisi: – Bizde qazir hromosomalyq aqaýlyǵy bar balalar jıi týyp jatyr.

Sol sebepti medıınalyq qyzmetti, zertteýlerdi qoljetimdi etý úshin bir kúndik klınıka jobasyn bastap jatyrmyz. Uryqty qorǵaý ortalyqtarynda ashylady. Ol jerde bolashaq ana ótýi kerek barlyq skrınıng, zertteýler bir kúnde ótkiziletin bolady. Ol jerde genetıka, ıtogenetık dárigerdiń bári bar. ÝZI sýper apparattardan beriledi. Dárigerler «Qazaqstan halqyna» qory arqyly qajetti bilim aldy. Sondaı-aq arnaıy genetıkalyq regıstr ázirlenip jatyr. Ol da óńirlerdegi jaǵdaıdy baqylap otyrýǵa múmkindik beredi.

Sebebi qazir daýn sındromy bar balalardyń naqty sanyn eshkim aıta almaıdy. Múgedektiktiń ózi qosymsha aýrýyna qaraı belgilenedi. Marııa Fedorova, «Solnechnyı mır» QQ teń quryltaıshysy: – Daýn sındromy bar balalarmen jumys isteıtin qor retinde birneshe máseleni baıqaımyz. Jaqynda balalarǵa birinshi emes, ekinshi toptaǵy múgedektik beretin bolǵan. Sáıkesinshe bul balalarǵa memleket tarapynan beriletin qoldaýlar azaıdy.

Olarǵa únemi kómek kerek. О́zderiniń durys júrip turýy qıyn. Demeý kerek. Analarynyń ózine tegin jol júrý kýáligi berilmeıdi. Oraıy kelgende, daýn sındromy bar tulǵalardyń kámelettik jasqa tolǵanda sanatorıılyq qyzmetten qaǵylatynyn da atap ótken jón. «Al shyn máninde, olar 30-ǵa kelse de, psıhoemoııalyq kúıi óz jasyna saı kelmeıdi», – deıdi mamandar. Bul rette balanyń balabaqshaǵa barar jasyn da uzartý mańyzdy. Iaǵnı, 5 jasta baqshadan bosaǵan balaqaı mektepke 9-10 jasynda biraq barady. Ortadaǵy aralyqta bala tek ata-anaǵa qarap qalady. Mamandar quzyrly mınıstrliktiń atalǵan máselelerdi eskererinen úmitti.