جاڭالىقتار
بيىل بالا قۇقىقتارىن قورعاۋ سالاسىندا 3 زاڭ قابىلداندى
فوتو: اشىق دەرەككوز
2024 جىل ەلىمىزدە بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ بويىنشا ماڭىزدى وقيعالارعا تولى كەزەڭ بولدى. بيىلعى جىلى بالالاردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا, اسىرەسە الەۋمەتتىك قولداۋ مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان ءۇش نەگىزگى زاڭ قابىلداندى, دەپ جازدى qandastar.kz
اقپان ايىندا «بالانىڭ قۇقىقتارى تۋرالى» زاڭعا جەتىم بالالار ءۇشىن تالىمگەرلىك ينستيتۋتىن ەنگىزۋ بويىنشا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. ەندى اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار تالىمگەرلەردىڭ جەكە قولداۋىنا جۇگىنە الادى. بۇل جوبانى قازىرگى تاڭدا جۇزەگە اسىرۋ بەلسەندى تۇردە جۇرگىزىلۋدە: بۇگىندە 17 قالادا 330-دان استام تالىمگەر ايقىندالىپ, ولار بالالارعا قوعامعا بەيىمدەلۋگە جانە ءوز بەتىنشە ءومىر سۇرۋگە دايىندالۋعا كومەك كورسەتۋدە.
ءساۋىر ايىندا ايەلدەر قۇقىقتارى مەن بالالار قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ باعىتىندا زاڭعا قول قويىلىپ, ول ماۋسىم ايىنان باستاپ ءوز كۇشىنە ەندى. بۇل زاڭ 70-تەن استام وزگەرىستى قامتيدى, بالالارعا قاتىستى جاسالعان زورلىق-زومبىلىق ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋدى جانە ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيدى. ونىڭ ىشىندە تاۋلىك بويى كومەك كورسەتەتىن «111» بايلانىس ورتالىعىنىڭ قىزمەتىنىڭ بەكىتىلۋى, سونداي-اق بالالاردىڭ قۇقىقتارى بويىنشا وڭىرلىك ۋاكىلدەر ينستيتۋتىن قۇرۋ تۋرالى جاڭاشىلدىقتاردى اتاپ وتۋگە بولادى. زاڭدا بۋللينگ ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك جانە بالالاردى اۆتوبۋستان تۇسىرۋگە تىيىم سالۋ قاراستىرىلعان.
بيىل قازاقستاندا جەتىم بالالار مەن اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالاردى قولداۋ جونىندە ماڭىزدى قادامدار جاسالدى. جەلتوقسان ايىندا سەنات مۇنداي بالالارعا ارنالعان وتباسىلىق قۇرىلىمنىڭ جاڭا فورماسىن – كاسىبي قابىلداۋشى وتباسىن ەنگىزەتىن زاڭدى ماقۇلدادى, بۇل ولاردىڭ تۇراقتى ورتاداعى ءومىر ءسۇرۋ جانە تاربيەلەۋ جاعدايلارىن جاقسارتادى. سونداي-اق زاڭمەن قامقورشىلىق ورگاندارى ماماندارىنىڭ شتات سانى – 5 مىڭ بالاعا كەمىندە ءبىر مامان بولىپ بەلگىلەنگەن, وسىلايشا ولاردىڭ جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ كوزدەلىپ وتىر.
تاعى ءبىر جاڭالىق الەۋمەتتىك كومەكتىڭ كەڭەيۋى بولدى: ەندى جەكە مەنشىك مەكتەپتەردە وقيتىن وسال وتباسىلاردىڭ بالالارى قاجەتتى مەكتەپ كەرەك-جاراقتارى مەن تاۋارلاردى مەملەكەتتىك مەكتەپتەگى وقۋشىلارمەن بىردەي الاتىن بولادى.
«بۇل جىل ەلىمىزدەگى بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسىندە ماڭىزدى وزگەرىستەر جىلى بولدى. قابىلدانعان زاڭدار تەك بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي, ولاردىڭ تولىققاندى دامۋىنا جاعداي جاسايدى, سونىڭ ىشىندە جەتىم بالالاردى, از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان بالالاردى جانە قيىن جاعدايعا تاپ بولعان مەكتەپ وقۋشىلارىن قولداۋ كوزدەلىپ وتىر. ءبىز بۇل قادامدار ءاربىر بالانىڭ جارقىن بولاشاعىن قامتاماسىز ەتەتىن قوعام قۇرۋعا ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدىمىز», — دەپ اتاپ ءوتتى قر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ ءتورايىمى ناسىمجان وسپانوۆا.
ايتا كەتەيىك, قابىلدانعان زاڭداردان بولەك, بيىل كوميتەت بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدى كۇشەيتۋ جانە جاس ۇرپاقتى قولداۋدىڭ قوسىمشا مەحانيزمدەرىن قۇرۋ ماقساتىندا 14 جاڭا نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتى, ونىڭ ىشىندە قاۋلىلار مەن بۇيرىقتاردى شىعاردى.
