«Darıǵa Nazarbaevanyń kúıeýi»: QazaqGaz ben Dýbaıdaǵy vıllalar

«QazaqGaz» ulttyq kompanııasy únemi ishki tarıftiń zııany jaıly másele kóterip, mıllıardtaǵan teńgeni gaz tóleıtin kádimgi túbirtekterdi basyp shyǵarýǵa jumsaımyz degen jeleýmen alyp keledi. Olar gaz jelilerin damytý men jóndeýdiń ornyna jyldar boıy enshiles kásiporyndarǵa osy úshin segiz ese kóp qarajat bólip kelgeni belgili boldy, dep jazady qandastar.kz

Orda.kz portalynyń zertteý bólimi Qaırat Sháripbaevtyń (Nursultan Nazarbaevtyń kúıeý balasy, Darıǵa Nazarbaevanyń jary) kúdikti isterin ashty. Bul tipti olarǵa qazirdiń ózinde tabys ákelip jatqan «qaınar bulaq» bolýy múmkin.

Buǵan deıin bizdiń redakııa «QazaqGaz» ulttyq kompanııasy keńselerin jalǵa berý arqyly mıllıardtaǵan teńge urlaǵany týraly habarlaǵan bolatyn. Sol maqalada biz Qaırat Sháripbaevtyń buǵan deıin gaz sektoryn basqarǵany, aqsha shyǵarý úshin qoldanǵan bir tásili jaıly ǵana baıandadyq. Alaıda odan basqa da qomaqty aqsha tabatyn tásilderi jetedi. Qańtar oqıǵasynan keıin ulttyq kompanııanyń ishki aýdıti elbasynyń úlken qyzynyń kúıeýine qatysy bar 40 kompanııany anyqtady. Olar, «QazaqGaz» jáne onyń «enshilesteri» arqyly taýarlar, jumystar men qyzmetterdiń basym bóligin satyp alyp otyrǵan. Solaısha tabıǵı gazdy tóleýge arnalǵan túbirtekterdi jazý sııaqty qarapaıym qyzmettiń shyǵynyn basqarǵandar «altyn qamba» ıelerine aınalyp shyǵa keldi.

QazaqGaz-dyń enshiles kásiporny — «QazTransGaz Aımaq» akıonerlik qoǵamy (qazirgi ýaqytta kompanııa «QazaqGaz Aimaq» bolyp qaıta ataldy) — aımaqtyq jeke JShS «RKÝ» (kommýnaldyq qyzmetterdiń esepteý ortalyǵy) arqyly, mysaly, «RKÝ-Shymkent», JShS «RKÝ-Atyraý», JShS «RKÝ-Taldykorǵan», JShS «RKÝ-Oral» jáne basqalar, tek bıllıng (ár klıentke kórsetilgen qyzmetti esepteý, sonyń ishinde túbirtekterdi basyp shyǵarý) arqyly kompanııanyń jergilikti fılıaldary bıýdjetiniń úshten ekisin ıgerip otyrǵan. Iaǵnı, gaz tarıfinde qarastyrylǵan somalardyń basym bóligi «RKÝ» jeke fırmalaryna ketip otyrǵan.

Tabıǵı gazdy tutynýǵa arnalǵan túbirtekterdi jazý shyǵyndarynyń mólsherin anyqtaý úshin biz «Samuryq-Qazyna» Ulttyq ál-aýqat qorynyń elektrondyq satyp alý portalyn aqtardyq. Aqparatty tabý úshin kóp kúsh salýǵa týra keldi. Saıttyń negizgi qyzmetiniń biri — ulttyq kompanııalardyń ne satyp alǵanyn kórsetip, ashyqtyǵyn qamtamasyz etý. Alaıda ony jasaýshylar mańyzdy aqparatty senimdi  jasyrý úshin baryn salǵan sekildi.

Degenmen 2018-2024 jyldar aralyǵynda taýarlar, jumystar men qyzmetterdi satyp alý boıynsha jyldyq jáne uzaq merzimdi josparlardy taba aldyq. Soǵan súıenip biz QazaqGaz Aimaq kompanııasynyń bıllıng qyzmetterine josparlanǵan shyǵyndaryn anyqtadyq. Uzaq merzimdi jospar — bul kompanııanyń úsh-tórt jylǵa deıin aldyn ala shyǵyndaryn josparlaýǵa arnalǵan jáne sol jyldar boıy tek bir qyzmet kórsetýshini tańdaýǵa arnalǵan qujat. Al muny jeńip alǵan qyzmet kórsetýshiniń kósegesi kógeredi desek bolady. Sebebi ol bıýdjetti jyldar boıy emin-erkin ıelenip, tender jeńimpazy bolyp, básekelesterge tipti pysqyryp ta qaramaıtyn jaǵdaıǵa jetedi.

Sý betine kólkip shyǵa kelgen shyndyqqa qarasaq, bul jolǵy qarajat ta ofıs jalǵa berý shyǵyndaryna uqsas, geometrııalyq ilgerileýmen ósedi. Árıne, gaz kompanııasynyń qyzmet kórsetýge jumsaǵan shyǵyndary tutynýshylardyń ósimine múlde sáıkespeıtini aıdan anyq.

Mysaly, 2018-2020 jyldarǵa arnalǵan uzaq merzimdi satyp alý josparyna qarasaq, QazaqGaz Aimaq-tyń Batys Qazaqstan fılıaly 2018 jyldyń ekinshi jartyjyldyǵynda bıllıng qyzmetterine 174 mıllıon teńge jumsaımyz dep josparlaǵan, al 2019 jyly bul shyǵyndar 547,6 mıllıon teńgege jetken, 2020 jyly — 512,2 mıllıon teńge, bul 2018 jylǵy bıýdjetten shamamen eki ese artyq.

Buǵan deıin bizdiń redakııa «QazaqGaz» ulttyq kompanııasy keńselerin jalǵa berý arqyly mıllıardtaǵan teńge urlaǵany týraly habarlaǵan bolatyn. Sol maqalada biz Qaırat Sháripbaevtyń buǵan deıin gaz sektoryn basqarǵany, aqsha shyǵarý úshin qoldanǵan bir tásili jaıly ǵana baıandadyq. Alaıda odan basqa da qomaqty aqsha tabatyn tásilderi jetedi. Qańtar oqıǵasynan keıin ulttyq kompanııanyń ishki aýdıti elbasynyń úlken qyzynyń kúıeýine qatysy bar 40 kompanııany anyqtady. Olar, «QazaqGaz» jáne onyń «enshilesteri» arqyly taýarlar, jumystar men qyzmetterdiń basym bóligin satyp alyp otyrǵan. Solaısha tabıǵı gazdy tóleýge arnalǵan túbirtekterdi jazý sııaqty qarapaıym qyzmettiń shyǵynyn basqarǵandar «altyn qamba» ıelerine aınalyp shyǵa keldi.

QazaqGaz-dyń enshiles kásiporny — «QazTransGaz Aımaq» akıonerlik qoǵamy (qazirgi ýaqytta kompanııa «QazaqGaz Aimaq» bolyp qaıta ataldy) — aımaqtyq jeke JShS «RKÝ» (kommýnaldyq qyzmetterdiń esepteý ortalyǵy) arqyly, mysaly, «RKÝ-Shymkent», JShS «RKÝ-Atyraý», JShS «RKÝ-Taldykorǵan», JShS «RKÝ-Oral» jáne basqalar, tek bıllıng (ár klıentke kórsetilgen qyzmetti esepteý, sonyń ishinde túbirtekterdi basyp shyǵarý) arqyly kompanııanyń jergilikti fılıaldary bıýdjetiniń úshten ekisin ıgerip otyrǵan. Iaǵnı, gaz tarıfinde qarastyrylǵan somalardyń basym bóligi «RKÝ» jeke fırmalaryna ketip otyrǵan.

Tabıǵı gazdy tutynýǵa arnalǵan túbirtekterdi jazý shyǵyndarynyń mólsherin anyqtaý úshin biz «Samuryq-Qazyna» Ulttyq ál-aýqat qorynyń elektrondyq satyp alý portalyn aqtardyq. Aqparatty tabý úshin kóp kúsh salýǵa týra keldi. Saıttyń negizgi qyzmetiniń biri — ulttyq kompanııalardyń ne satyp alǵanyn kórsetip, ashyqtyǵyn qamtamasyz etý. Alaıda ony jasaýshylar mańyzdy aqparatty senimdi  jasyrý úshin baryn salǵan sekildi.

Degenmen 2018-2024 jyldar aralyǵynda taýarlar, jumystar men qyzmetterdi satyp alý boıynsha jyldyq jáne uzaq merzimdi josparlardy taba aldyq. Soǵan súıenip biz QazaqGaz Aimaq kompanııasynyń bıllıng qyzmetterine josparlanǵan shyǵyndaryn anyqtadyq. Uzaq merzimdi jospar — bul kompanııanyń úsh-tórt jylǵa deıin aldyn ala shyǵyndaryn josparlaýǵa arnalǵan jáne sol jyldar boıy tek bir qyzmet kórsetýshini tańdaýǵa arnalǵan qujat. Al muny jeńip alǵan qyzmet kórsetýshiniń kósegesi kógeredi desek bolady. Sebebi ol bıýdjetti jyldar boıy emin-erkin ıelenip, tender jeńimpazy bolyp, básekelesterge tipti pysqyryp ta qaramaıtyn jaǵdaıǵa jetedi.

Sý betine kólkip shyǵa kelgen shyndyqqa qarasaq, bul jolǵy qarajat ta ofıs jalǵa berý shyǵyndaryna uqsas, geometrııalyq ilgerileýmen ósedi. Árıne, gaz kompanııasynyń qyzmet kórsetýge jumsaǵan shyǵyndary tutynýshylardyń ósimine múlde sáıkespeıtini aıdan anyq.

Mysaly, 2018-2020 jyldarǵa arnalǵan uzaq merzimdi satyp alý josparyna qarasaq, QazaqGaz Aimaq-tyń Batys Qazaqstan fılıaly 2018 jyldyń ekinshi jartyjyldyǵynda bıllıng qyzmetterine 174 mıllıon teńge jumsaımyz dep josparlaǵan, al 2019 jyly bul shyǵyndar 547,6 mıllıon teńgege jetken, 2020 jyly — 512,2 mıllıon teńge, bul 2018 jylǵy bıýdjetten shamamen eki ese artyq.
Biz RKÝ degen kompanııalar qandaı ekenin jáne olardyń artynda kim turǵanyn anyqtap kórdik. Biz Qaırat Sháripbaev gaz salasyn basqarǵan kezeńde olardyń ár oblys ortalyǵynda arnaıy qurylǵanyn anyqtadyq. Alǵashqy quryltaıshylardyń arasynda Sháripbaevtyń birinshi jary Janar Seıdvalıevanyń ıeligindegi Inform System kompanııasy bar. Aıta keterligi, Dýbaıdaǵy jyljymaıtyn múlik reestrinde ol Palm Jumeirah aralyndaǵy THE RESIDENCE SOUTH ǵımaratynda 1,5 mıllıard teńge turatyn páterdiń ıesi retinde kórsetilgen. Sondaı-aq Qaırat Sháripbaevtyń qyzy Qorlan Sháripbaeva da sol jerden apartament satyp alǵan.

 Qazaqstan qor bırjasynyń QazaqGaz Aimaq týraly jyldyq esebine qarasaq, Qaırat Boranbaevtyń tikeleı qatysy bar iste dırektorlar keńesiniń tóraǵasy qyzmetin atqarǵan Taıyr Januzaq bes jylǵa bas bostandyǵynan aıyryldy. Biraq bul sot tek QazaqGaz-daǵy qarjylyq aktıvterdiń urlyǵyna qatysty boldy. Al enshiles uıymdardaǵy jaǵdaıdy qaramady. Sondaı-aq, «QazTransGaz Aımaq» Dırektorlar keńesiniń taǵy bir múshesi — Rýstam Sýleımanovtyń qylmystyq jaýapkershilikke tartylǵany týraly aqparat joq. Bizdiń derekkózderimizdiń málimetine súıensek, ol jyldar boıy Sháripbaevqa adal qyzmet etip, senimdi serigi jáne dosy atanǵan adam.

Ulttyq kompanııadan aqsha alyp, jymqyrý júıesi áli kúnge bar ma, ony tap basyp aıtý qıyn. «Samuryq-Qazyna» satyp alý saıtynda QazaqGaz-dyń qazirgi basshylyǵy enshiles uıymnyń bıllıng shyǵyndaryn qysqartqan-qysqartpaǵany jáne 2022 jyldan bastap osy qyzmetterdi jetkizýshiniń aýysqany týraly aqparat joq. Dál ofıs ǵımaratyn jaldaý boıynsha shyǵyndarǵa qatysty aqparattyń joqtyǵy sekildi. Biz osy suraqtardy QazaqGaz Aimaq kompanııasyna jiberdik.

Eger mundaı ózgerister bolmaı, «baıaǵy jartas bir jartas» kúıi qalǵan bolsa, onda Darıǵa Nazarbaeva men ulttyq kompanııanyń burynǵy top-menedjerleriniń sheteldegi shalqyǵan ómiri gaz tutynýshylarynyń qaltasynan áli de tólenip jatyr jáne qazirgi QazaqGaz basshylyǵynyń bul iste qoljaýlyq bolyp otyr degen sóz.

Al gaz salasynyń qazirgi basshylyǵy Sháripbaev komandasynyń kúdikti isterin tergegisi kelmeıtin sekildi. Sebebi qazirgi tańda Darıǵa Nazarbaevanyń kúıeýiniń senimdi kómekshisi, burynǵy «QazTransGaz Aımaq» bas dırektory Manas Tasybaev QazaqGaz-dyń eń tabysty «kishi kompanııasy» — AO «Intergaz entralnaıa Azııa» bas dırektory qyzmetin atqarady.

Bárimiz Qańtar oqıǵasynan keıin QazaqGaz basqarma tóraǵasy Sanjar Járkeshov májiliste ótken úkimettik saǵatta gaz sektoryndaǵy jymqyrylǵan qarjyny shamamen bir trıllıon teńge dep aıtqanyn umytqan joqpyz. Mine, sodan beri eki jyldan astam ýaqyt ótti. Biraq Qaırat Boranbaevtyń atyna qatysty bolǵan daýly isti eseptemegende, halyq aldyna eshqandaı aqparat jarııa etilmedi. Negizgi qylmystyq is boıynsha kásipker 14,5 mıllıard teńge shyǵyndy ótedi. Sonymen qatar, ol memleketke shamamen 120 mıllıard teńge qaıtardy. Urlanǵan aqshanyń qalǵany qaıda?

Orda.kz bul suraqqa jaýap izdep, osy isti zertteýdi jalǵastyrady.

• Darıǵa Nazarbaevanyń kúıeýi Qaırat Sháripbaev basqarǵan kezeńde keńseni jalǵa berý aılasymen urlanǵan mıllıardtar jaıly myna siltemeden oqyńyz.