دۋبايداعى شوكولاد فابريكالارى تولىق قۋاتتا جۇمىس ىستەۋدە. ولاردىڭ ءونىمىن قازاقتار تالاپ اكەتۋدە…

فوتو: اشىق دەرەككوز

دۋبايدان جەتكىزىلەتىن اتىشۋلى شوكولادتىڭ باعاسى 20 مىڭ تەڭگەگە جەتىپ وتىر, ال ونىڭ شىنايى قۇندىلىعى بۇل سومانىڭ جارتىسىنا دا تاتىمايدى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz. DALA INSIDE سىلتەمە جاساپ.

DALA INSIDE شوكولادقا قۇمارتقان كەيبىر قازاقتاردىڭ سوعان بولا سوڭعى تيىنىن ساناپ بەرىپ جاتقانىنا قايران قالۋدا. وسىناۋ قۇبىلىس حالىقتىڭ تۇتىنۋ مادەنيەتىن عانا ەمەس, سونىمەن بىرگە ەلدىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعى قانداي دەڭگەيدە ەكەنىن كورسەتەدى.

شوكولادقا جۇمسالعان 20 مىڭ تەڭگە, ءبىر عانا تۇتىنۋشى تۇرعىسىنان ەلەۋلى بولماۋى مۇمكىن. بىراق, مۇنداي ترانزاكتسيانىڭ سانى ەسەلەنگەن سايىن, بۇل ميلليونداعان تەڭگەنىڭ شەتەلگە اعۋىنا الىپ كەلەدى. شەتەلدىك تاۋارعا تاۋەلدىلىك ۇلتتىق كاپيتالدىڭ ىشكى نارىقتا تۇراقتاۋىنا كەدەرگى جاسايدى.

قازاقتان ءۇشىن دۋبايدەن جەتكەن شوكولادتار بەلگىلى ءبىر الەۋمەتتىك ستاتۋستىڭ بەلگىسىنە اينالعان. ونىڭ ءدامى سول 20 مىڭنىڭ وزىندىك قۇنىن اقتاي ما, ماسەلە وندا ەمەس. ماسەلە, ءسىزدىڭ الەمجەلىدەگى ستاتۋسىڭىزعا ينفلياتسياسىز ءوسىم بەرەتىن شوكولادتىڭ وزىندە بولىپ تۇر.

مۇنداي پسيحوتيپكە يە ادامدار ءۇشىن قارجىلىق تۇراقتىلىق نەمەسە جيناق جاساۋ ماڭىزدى ەمەس. ولاردىڭ پسيحولوگياسى كوبىنە قوعامنىڭ كوزقاراسىنا تاۋەلدى. ەگەر الەمجەلىدە نەمەسە تانىستار اراسىندا «دۋبايدان شوكولاد اكەلۋ» ترەندكە اينالسا, ولار دا سولاردىڭ قاتارىنان قالعىسى كەلمەيدى.

بۇل «قازاقتاردا اقشا بار, بىراق ونى قالاي جۇمساۋدى بىلمەيدى» دەگەننىڭ پىكىردىڭ كلاسسيكالىق ۇلگىسى. شوكولادتىڭ قۇنىنا كوز تاستاي وتىرىپ, تەك ءبىر عانا ساۋال قويا الامىز: قازاقتاردىڭ اقشاسى قايدا كەتىپ جاتىر? برەندكە, مارتەبەگە, ەڭ باستىسى, سىرتقا كەتىپ جاتىر.

مۇنداي ترەندتىڭ كەڭ تارالۋى تۇتىنۋ مادەنيەتىنىڭ دۇرىس باعىتتا دامىپ جاتپاعانىنىڭ ايقىن كورىنىسى.

20 مىڭ تەڭگە – بۇل سيمۆول. بۇل قاراپايىم شوكولادتىڭ قۇنى ەمەس, قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوزىن كورسەتۋ ءتاسىلى. ءبىز وندىرمەيمىز, ءبىز ساتىپ الامىز. ءبىزدىڭ اقشامىز شەتەلگە كەتەدى, ال سول شەتەل ءبىزدى ودان سايىن «ساتىپ الۋعا» يتەرمەلەيدى.

دامىعان ەلدەردە ادامدار قىمبات زاتتاردى ساتىپ الۋدان بۇرىن ونىڭ قۇندىلىعى مەن تيىمدىلىگىن ەسەپتەيدى. قىمبات شوكولاد نەمەسە ءسان-سالتاناتقا دەگەن سۇرانىس ولاردا جوق ەمەس, بىراق ولاردىڭ ساتىپ الۋ ادەتتەرى ءبىزدىڭ ەلدەگى ۇردىستەن بولەك. ولار ءۇشىن شىنايى بايلىق — ماتەريالدىق زاتتاردا ەمەس, قارجىلىق تاۋەلسىزدىكتە جانە ءومىر ءسۇرۋدىڭ ساپاسىندا.

مىسالى, اقش-تاعى «جايلى ءومىر ءسۇرۋ» فيلوسوفياسى كوبىنە قاراپايىم, بىراق ساپالى زاتتاردى تاڭداۋمەن بايلانىستى. بايلاردىڭ ءوزى ليۋكس زاتتاردى ساتىپ الۋدا اسا ساقتىق تانىتادى, سەبەبى ولاردىڭ ماتەريالدىق جەتىستىگىنە نازاردان گورى, قارجىلىق تاۋەلسىزدىك پەن تۇراقتىلىق ماڭىزدىراق. بۇل ەلدەردە قارىزدان ساقتانۋ ءپرينتسيپى كەڭ تارالعان.

ءساندى تۇتىنۋشىلىق ەمەس, جەكە قارجىلىق ساۋاتتىلىق پەن جيناقتار, تاۋەلسىزدىك جانە بولاشاققا ينۆەستيتسيالاۋ ولاردىڭ بايلىقتارىنىڭ نەگىزگى قۇندىلىقتارى.

ايتالىق, شۆەتسيادا «لاگوم» دەگەن تۇجىرىم بار, بۇل – «جەتكىلىكتى» دەگەن ماعىناعا سايادى. شۆەدتەر ءوز ءومىرىن قاراپايىم جانە ۇنەمدى وتكىزىپ, قاجەتسىز شىعىنداردان قاشادى. بۇل فيلوسوفيا ءبىزدىڭ ەلدە كەزدەسەتىن شەكتەن تىس تۇتىنۋشىلىق مىنەز-ق ۇلىققا مۇلدەم قايشى.

دۋباي — تۋريستەردىڭ مەككەسى. شوكولاد سياقتى تاۋاردى ساتۋدىڭ نەگىزگى نارىعى تۋريستەر. باسقاشا ايتقاندا, شوكولادتىڭ وزىندىك قۇنى سۋ تەگىن بولار, بىراق وعان تۋريستىك يندۋستريانىڭ قوساتىن قۇنى ونى 20 مىڭ تەڭگە دەڭگەيىنە دەيىن شارىقتاتىپ وتىر. بۇل جەردە باستى بايىپ جاتقان — شوكولاد فابريكالارىنىڭ وزىنەن گورى, بولشەك ساتۋشىلار مەن ماركەتينگتىك اگەنتتىكتەر.

ايتقانداي, دۋبايداعى شوكولاد نارىعى 2023 جىلى شامامەن 736 ميلليون اقش دوللارىن قۇراپ, جىلىنا 5,2%-عا ءوسىپ كەلەدى.

قورىتا كەلە, دۋبايدان اكەلىنگەن 20 مىڭ تەڭگەلىك شوكولاد بۇل جاي عانا تاۋار ەمەس. بۇل ءبىزدىڭ قارجىلىق مادەنيەتىمىزدىڭ ايناسى, جانە بۇل ايناعا قاراپ, ءوزىمىزدى قايتا باعالاۋ قاجەت. ءتاتتى شوكولاد, ارينە, ءومىردىڭ ءبىر قۋانىشى, بىراق قارجىلىق جاۋاپكەرشىلىك ودان دا ماڭىزدى.