Dýbaıdaǵy shokolad fabrıkalary tolyq qýatta jumys isteýde. Olardyń ónimin qazaqtar talap áketýde…

Foto: ashyq derekkóz

Dýbaıdan jetkiziletin atyshýly shokoladtyń baǵasy 20 myń teńgege jetip otyr, al onyń shynaıy qundylyǵy bul somanyń jartysyna da tatymaıdy, dep habarlaıdy qandastar.kz. DALA INSIDE silteme jasap.

DALA INSIDE shokoladqa qumartqan keıbir qazaqtardyń soǵan bola sońǵy tıynyn sanap berip jatqanyna qaıran qalýda. Osynaý qubylys halyqtyń tutyný mádenıetin ǵana emes, sonymen birge eldiń qarjylyq saýattylyǵy qandaı deńgeıde ekenin kórsetedi.

Shokoladqa jumsalǵan 20 myń teńge, bir ǵana tutynýshy turǵysynan eleýli bolmaýy múmkin. Biraq, mundaı tranzakııanyń sany eselengen saıyn, bul mıllıondaǵan teńgeniń shetelge aǵýyna alyp keledi. Sheteldik taýarǵa táýeldilik ulttyq kapıtaldyń ishki naryqta turaqtaýyna kedergi jasaıdy.

Qazaqtan úshin Dýbaıden jetken shokoladtar belgili bir áleýmettik statýstyń belgisine aınalǵan. Onyń dámi sol 20 myńnyń ózindik qunyn aqtaı ma, másele onda emes. Másele, sizdiń álemjelidegi statýsyńyzǵa ınflıaııasyz ósim beretin shokoladtyń ózinde bolyp tur.

Mundaı psıhotıpke ıe adamdar úshin qarjylyq turaqtylyq nemese jınaq jasaý mańyzdy emes. Olardyń psıhologııasy kóbine qoǵamnyń kózqarasyna táýeldi. Eger álemjelide nemese tanystar arasynda «Dýbaıdan shokolad ákelý» trendke aınalsa, olar da solardyń qatarynan qalǵysy kelmeıdi.

Bul «qazaqtarda aqsha bar, biraq ony qalaı jumsaýdy bilmeıdi» degenniń pikirdiń klassıkalyq úlgisi. Shokoladtyń qunyna kóz tastaı otyryp, tek bir ǵana saýal qoıa alamyz: qazaqtardyń aqshasy qaıda ketip jatyr? Brendke, mártebege, eń bastysy, syrtqa ketip jatyr.

Mundaı trendtiń keń taralýy tutyný mádenıetiniń durys baǵytta damyp jatpaǵanynyń aıqyn kórinisi.

20 myń teńge – bul sımvol. Bul qarapaıym shokoladtyń quny emes, Qazaqstan ekonomıkasynyń ózin kórsetý tásili. Biz óndirmeımiz, biz satyp alamyz. Bizdiń aqshamyz shetelge ketedi, al sol shetel bizdi odan saıyn «satyp alýǵa» ıtermeleıdi.

Damyǵan elderde adamdar qymbat zattardy satyp alýdan buryn onyń qundylyǵy men tıimdiligin esepteıdi. Qymbat shokolad nemese sán-saltanatqa degen suranys olarda joq emes, biraq olardyń satyp alý ádetteri bizdiń eldegi úrdisten bólek. Olar úshin shynaıy baılyq — materıaldyq zattarda emes, qarjylyq táýelsizdikte jáne ómir súrýdiń sapasynda.

Mysaly, AQSh-taǵy «jaıly ómir súrý» fılosofııasy kóbine qarapaıym, biraq sapaly zattardy tańdaýmen baılanysty. Baılardyń ózi lıýks zattardy satyp alýda asa saqtyq tanytady, sebebi olardyń materıaldyq jetistigine nazardan góri, qarjylyq táýelsizdik pen turaqtylyq mańyzdyraq. Bul elderde qaryzdan saqtaný prınıpi keń taralǵan.

Sándi tutynýshylyq emes, jeke qarjylyq saýattylyq pen jınaqtar, táýelsizdik jáne bolashaqqa ınvestıııalaý olardyń baılyqtarynyń negizgi qundylyqtary.

Aıtalyq, Shveııada «lagom» degen tujyrym bar, bul – «jetkilikti» degen maǵynaǵa saıady. Shvedter óz ómirin qarapaıym jáne únemdi ótkizip, qajetsiz shyǵyndardan qashady. Bul fılosofııa bizdiń elde kezdesetin shekten tys tutynýshylyq minez-qulyqqa múldem qaıshy.

Dýbaı — týrısterdiń Mekkesi. Shokolad sııaqty taýardy satýdyń negizgi naryǵy týrıster. Basqasha aıtqanda, shokoladtyń ózindik quny sý tegin bolar, biraq oǵan týrıstik ındýstrııanyń qosatyn quny ony 20 myń teńge deńgeıine deıin sharyqtatyp otyr. Bul jerde basty baıyp jatqan — shokolad fabrıkalarynyń ózinen góri, bólshek satýshylar men marketıngtik agenttikter.

Aıtqandaı, Dýbaıdaǵy shokolad naryǵy 2023 jyly shamamen 736 mıllıon AQSh dollaryn qurap, jylyna 5,2%-ǵa ósip keledi.

Qoryta kele, Dýbaıdan ákelingen 20 myń teńgelik shokolad bul jaı ǵana taýar emes. Bul bizdiń qarjylyq mádenıetimizdiń aınasy, jáne bul aınaǵa qarap, ózimizdi qaıta baǵalaý qajet. Tátti shokolad, árıne, ómirdiń bir qýanyshy, biraq qarjylyq jaýapkershilik odan da mańyzdy.