ەلدەن كەتتى مە?: نازارباەۆ اۋلەتى ەندى قازاقستان سالىق تولەۋشىلەرى ەمەس

فوتو: اشىق دەرەككوز

ءاربىر قازاقستان ازاماتىنىڭ جسن (جەكە يدەنتيفيكاتسيالىق ءنومىرى) بار. ول ءومىر بويى وزگەرتىلمەيدى. سوعان قاراي قازاقستاندىقتار مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى الادى جانە مەملەكەتتىك بازالاردا تىركەلەدى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz orda.kz تىلشىسىنە سىلتەمە جاساپ.

Orda.kz تىلشىلەرى مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ دەرەكتەر بازاسىنان ءبىرىنشى پرەزيدەنت پەن ونىڭ قىزدارى جانە كۇيەۋ بالاسىنىڭ جسن نومىرلەرى جوق ەكەنىن بايقادى.

سايتتا سالىق بويىنشا بەرەشەگى, سونداي-اق ادامنىڭ سالىق بازاسىندا بار-جوعىن انىقتاۋعا بولاتىن ىزدەۋ جۇيەسى بار. مۇنى ءبىلۋ ءۇشىن تەك سول ادامنىڭ جسن ساندارىن ءبىلۋ جەتكىلىكتى.

Orda.kz رەداكتسياسىندا ءىرى ساقتاندىرۋ كومپانيالارىنىڭ بىرىنە قاتىسى بار تۇلعالاردىڭ ءتىزىمى بار. بەس جىل بۇرىن دينارا مەن تيمۋر ق ۇلىباەۆتار «المەكس» حولدينگى كومپانياسىنىڭ ءىرى اكتسيونەرى رەتىندە قوسىلدى. سوندىقتان بۇل قۇجاتقا ولاردىڭ جاقىن تۋىستارى دا ەنگىزىلگەن,  تەك بالالار مەن اتا-انالارى ەمەس, سونىمەن قاتار باۋىرلارى مەن سىڭلىلەرى دە بار.

سونىمەن بۇل تىزىمدە قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ وتباسىنا جاتاتىن ادامداردىڭ كوبىنىڭ جسن ساندارى كورسەتىلگەن.

مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ دەرەكتەر بازاسىندا «وتباسىنا» قاتىسى بار ادامدار جوق.

نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ, ونىڭ قىزدارى داريعا مەن دينارانىڭ, سونداي-اق كۇيەۋ بالاسى تيمۋر ق ۇلىباەۆتىڭ جەكە يدەنتيفيكاتسيالىق نومىرلەرىن تاپپادىق.

قانداي سەبەپپەن جوعالعانىن تەك بولجاۋعا بولاتىن شىعار.

توپشىلاپ كورسەك, بالكىم بۇل ازاماتتار قازاقستاندا تۇرماۋى مۇمكىن. سەبەبى جسن-ءنىڭ كۇشىن جويۋدىڭ ءبىر سەبەبى — ازاماتتىڭ تۇراقتى تۇرۋ ءۇشىن باسقا مەملەكەتكە كوشىپ كەتۋى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2007 جىلعى 12 قاڭتارداعى № 223 «جەكە سايكەستەندىرۋ نومىرلەرى تۋرالى» زاڭىندا بىلاي دەپ جازىلعان:

ءبىرىنشى پرەزيدەنت پەن ونىڭ تۋىستارى سالىق تولەۋدەن قانداي دا ءبىر سەبەپتەرمەن بوساتىلدى دەگەن بولجامدى جوققا شىعارا بەرۋگە بولادى. بىرىنشىدەن, مۇنداي جاعداي قازاقستان زاڭناماسىندا قاراستىرىلماعان. ەكىنشىدەن, مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتىنىڭ بازاسى ءبىرىنشى پرەزيدەنتتىڭ باسقا وتباسى مۇشەلەرى تۋرالى مالىمەتتەردى وڭاي بەرىپ وتىر.

مىسالى, ەلىمىزدىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى حانىمى سارا الپىسقىزى سايتتا بار. دەگەنمەن, قازىر ول نازارباەۆا ەمەس —  قوناقاي. بۇل ونىڭ بۇرىنعى فاميلياسىنىڭ قىسقارتىلعان ءتۇرى — تۇرمىسقا شىققانعا دەيىن ول قوناقاەۆا بولعان. ونىڭ نەلىكتەن فاميلياسىن اۋىستىرعانىن بىلمەيمىز. سونىمەن قاتار سايت سارا الپىسقىزىنىڭ سالىق بويىنشا 2102 تەڭگە قارىز بار ەكەنىن كورسەتتى.

سونىمەن قاتار سالىق بازاسىندا قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتىنىڭ كىشى قىزى دا بار. ءاليا نۇرسۇلتانقىزى نازارباەۆا سالىق بويىنشا قارىزى جوق, بىراق سالىق تولەۋشى رەتىندە تىركەلگەن.

جۇيە تيمۋر مەن دينارا ق ۇلىباەۆتاردىڭ بالالارى تۋرالى دا مالىمەت تاپتى, ولار: 34 جاستاعى التاي تيمۋر ۇلى ق ۇلىباەۆ, 20 جاستاعى دەنيز تيمۋرقىزى ق ۇلىباەۆا جانە 14 جاستاعى ءاليشا تيمۋرقىزى ق ۇلىباەۆا. ق ۇلىباەۆتىڭ قىزدارى تۋرالى دەرەكتەر كوپ ەمەس. ال ۇلى التاي تۋرالى باق-تا لوندونداعى Cass Business School-دى (City University) تامامداعانى تۋرالى اقپارات بار. بۇل وقۋ ورنى الەمدەگى ەڭ ۇزدىك قارجى ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ وندىعىنا كىرەدى.

سايتتا تيمۋر ق ۇلىباەۆتىڭ اتا-انالارى تۋرالى دا مالىمەت تابۋعا بولادى. الايدا ونىڭ اناسى — رايسا الدابەرگەنقىزى ق ۇلىباەۆا 2020 جىلى قايتىس بولعان. سوعان قاراماستان, سالىق جۇيەسى وعان قارىزدىق مىندەتتەمەلەردى ەسەپتەپ قويعان. قازىر قايتىس بولعان ايەلگە كولىك جانە م ۇلىك سالىعى بويىنشا 60 190 تەڭگە قارىز كورسەتىلگەن.

ال اسقار التىنبەك ۇلى ق ۇلىباەۆتىڭ سالىق بويىنشا قارىزى جوق.

تيمۋر ق ۇلىباەۆتىڭ ۇلكەن اعاسى تالعات اسقار ۇلى ق ۇلىباەۆتىڭ سالىق بويىنشا ەش قارىزى جوق. اشىق دەرەكتەرگە قاراساق, ول ءومىرىنىڭ كوپ بولىگىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىندا جۇمىس ىستەپ, الماتى قالاسىنداعى ءىىم اكادەمياسىنىڭ باستىعى قىزمەتىنەن زەينەتكە كەتكەن. سونىمەن قاتار ول قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى, «تاپسىرىسپەن كىسى ءولتىرۋ قىلمىستارىن اشۋ» تاقىرىبىندا ديسسەرتاتسيا جازعان.

بيزنەس سالاسىندا تالعات ق ۇلىباەۆ بوي كورسەتپەگەن ەدى. الايدا 2024 جىلى حالىقارالىق جۋرناليستەر كونسورتسيۋمى OCCRP ونىڭ دۋبايداعى ەليتالىق مۇلكى بار ەكەنىن انىقتادى. سونىمەن قاتار تيمۋر ق ۇلىباەۆتىڭ ۇلى التايدىڭ دا Palm Jumeirah ارالىندا پاتەرى بار ەكەنى انىقتالدى. الايدا بۇل باسقا اڭگىمە.

ءبىز سايتتا نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كەيبىر وتباسى مۇشەلەرىنىڭ جسن-دەرىنىڭ سالىق تولەۋشىلەر بازاسىنان اياق استى «نەگە جوعالىپ كەتكەنىن» ءتۇسىندىرۋدى سۇراپ ارنايى ساۋال جىبەردىك. جاۋاپ كۇتەمىز.