«Elektr energııasy týraly zań jobasy»: Depýtattar bul máseleni jańa maýsymda taǵy kótere me?

29 naýryzda Májilis energııamen jabdyqtaýshy uıymdardyń jumysyna tyıym salatyn zań jobasyn ekinshi oqylymda qabyldady, dep habarlaıdy Skifnews.kz aqparat portaly.

Energııamen jabdyqtaý salasyndaǵy ónimsiz deldaldardy joıý maqsatynda energııamen jabdyqtaýshy uıymdardy elektr energııasy naryǵynyń qurylymynan shyǵarý jáne olardyń fýnkııalaryn óńirlik elektr jelileri kompanııalaryna berý usynylady. Retteletin baǵalarǵa qaıta oralý energııamen jabdyqtaýshy uıymdardyń tarıfterdi belgileýdegi ashyqtyǵyn qamtamasyz etedi, elektr energııasy naryǵyndaǵy alypsatarlyqty joıýǵa, saralanǵan tarıfterden júıeli túrde bas tartýǵa jáne áleýmettik shıelenistiń aldyn alýǵa múmkindik beredi.

Májilis ekinshi oqylymda elektr energııasynyń tapshylyǵy máselesin sheshý úshin memlekettiń elektr energııasy naryǵynyń jetkilikti ınvestıııalyq tartymdylyǵyn qamtamasyz etetin bazalyq elektr stanııalaryn salý boıynsha konkýrstyq rásimderdi ótkizý tártibin jetildirýge baǵyttalǵan usynystar qabyldanǵanyn habarlaıdy. eń joǵary júkteme saǵattary, sondaı-aq áleýetti ınvestorlardy tańdaýdyń tenderlik tártibin jetildirýge, jasyl energetıkany damytýdyń gıbrıdti toptyq mehanızmin engizýge jáne t.b. baǵyttalǵan túzetýler engizildi.

Bul rette qandaı usynystar maquldanǵany, olardyń neden turatyny jáne ne usynatyny týraly naqty aqparat kórsetilmegen.

Rettelmeıtin energııamen jabdyqtaýshy uıymdardyń lıenzııasy toqtatylady.

Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıev aıtýynsha, Qazaqstanda 35 retteletin energııamen jabdyqtaýshy uıym bar.

Jýrnalıster vedomstvo basshysynan «Depýtattar memleket tarapynan rettelmeıtin elektr energııamen jabdyqtaıtyn uıymdar joq jerden mıllıardtap aqsha taýyp jatqanyn aıtyp, olardyń jumysyn toqtatýdy surady. Sebebi olardyń artynda sheteldegi qazaqstandyq olıgarhtar tur. Siz bul máselege baılanysty ne oılaısyz?» dep surady.

«Bul máseleni Parlament depýtattary kóterdi. Olar elektr energetıkasy naryǵynan energııamen jabdyqtaýshy uıymdardy shyǵarý týraly aıtty. Qazir ázirge rettelmeıtin energııamen jabdyqtaýshy uıymdardyń lıenzııasyn toqtatý týraly týraly sheshim qabyldandy. Qazaqstandy jalpy sany 150 energııamen jabdyqtaýshy uıym bar. Onyń ishinde 35-i retteledi. Qalǵanynyń lıenzııasy qaıtaryp alynady. Iaǵnı bul qyzmet túri retteletin energııamen jabdyqtaýshy uıymdarmen kórsetiletin bolady. Olardyń bári Energetıka mınıstrligi men Tabıǵı monopolııalardy retteý komıtetine baqylaýynda», – dep jaýap berdi Almasadam Sátqalıev.

Sózinshe, naryqtyq tetikter belgili bir taýar túriniń profııti kezinde qoldanylady.

«Iaǵnı, eger naryqta elektr energııasynyń kólemi jetkilikti deńgeıde kóp bolsa, onda energııamen jabdyqtaýshy uıymdar arzan elektr energııasyn satyp alý múmkindigine ıe bolyp, báseke jaǵdaıynda bir-birimen tutynýshy úshin kúresedi. Qazir naryqtyń qurylymy oǵan qarama-qarsy. Bizde elektr energııasy tapshy. Ondaı kezde tutynýshy úshin emes, óndirýshi úshin kúres júredi. О́z kezeginde bul óndirýshilerdegi baǵanyń kóterilýine yqpal etedi. Naryqta mundaı jaǵdaıdy boldyrmas úshin retteýshi sharalar qabyldandy. Bul monopolıst qalyptasady degendi bildirmeıdi. Bul naryqta tártip ornatý degen sóz. Iaǵnı memleket naryq damýynyń osy kezeńinde baǵa belgileıtin barlyq sýbektige tolyq baqylaý júrgizetin bolady», – dedi mınıstr Májilis kýlýarynda

Bul rette, elimizdegi elektr qýatymen jabdyqtaýshy uıymdar qaýymdastyǵy dabyl qaǵyp, Úkimetke úndeý joldady.

Qazaqstannyń energııamen jabdyqtaýshy uıymdary Úkimetke jappaı shaǵym túsirýde. Elektr energııasy salasynda 1 sáýirden kollaps ornaýy múmkin dep dabyl qaqqan  energetıkter Ulttyq Ekonomıka jáne Energetıka mınıstrine úndeý joldady. Oǵan sebep – atalǵan uıymdardyń qyzmetine tyıym salynýy. Kásiporyndar elektr energııasyn satyp alýǵa berilgen negizgi lıenzııalardy qaıtaryp alý týraly sheshimmen kelispeıtinderin jetkizdi. Bul olardyń jumysyn toqtatýǵa májbúr etedi.

Energııamen jabdyqtaýshy uıymdardyń talaby qandaı?

Qazaqstandyq energııamen jabdyqtaýshy uıymdar qaýymdastyǵynyń bastamasymen ótken brıfıngte qaýymdastyq basshysy Sergeı Agafonov  birneshe málimdeme jasady. Ol memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń ekonomıkany beımonopolııalaý týraly saıasatyna qarsy áreket jasalyp jatyr dep esepteıdi.

«Lıenzııany tek sot arqyly ǵana qaıtaryp alýǵa bolady. Ulttyq zańnamada memlekettik organnyń bastamasy boıynsha lıenzııanyń qoldanylýyn toqtata turý qarastyrylmaǵan. Osy salada júrgenime 24 jyl boldy, biraq mundaı jaǵdaı bolǵany esimde joq. Rettelmeıtin energııa tasymaldaýshy uıymdardyń sotqa júginý áreketteri qazirdiń ózinde bastaldy. Memlekettik organdardyń áreketi zańsyz. Erteń energııamen jabdyqtaýshy uıymdardyń qyzmetine tyıym salynǵan zań shyqsa, onda eshqandaı suraq týyndamaıdy. Búginde bul haos», – dedi Sergeı Agafonov.

Búginde qaýymdastyq atynan Ulttyq ekonomıka jáne energetıka mınıstrliginiń basshylaryna hattar joldandy. Sondaı-aq Qazaqstan Prezıdentine ashyq hat jarııalandy. Uıym basshylary qazirdiń ózinde lıenzııanyń qoldanylýyn toqtata turý týraly sheshimniń kúshin joıýdy talap etip, sotqa shaǵym túsirgen. Budan bólek kásiporyndardyń shyǵynyn tolyq óteý máselesi de kóterilýde. Elde mundaı energııamen jabdyqtaýshy uıymdar 100-den asady.

Energııamen jabdyqtaý naryǵyndaǵylar salanyń bir bóligi retinde olardy joıǵanymen, tarıf quny tómendemeıdi deıdi. Qaýymdastyqtyń málimetinshe, elektr energııasynyń tarıf qurylymyn jabdyqtaý ústemesi 2-3 paıyzdy quraıdy. Qalǵany – elektr energııasyn óndirý men tasymaldaý shyǵyndary.

Qaýymdastyq tóraǵasynyń aıtýynsha, elektr energııasyn berý jáne jetkizý fýnkııalaryn biriktirgennen keıin, tarıf básekelestiktiń bolmaýyna baılanysty óse bastaıdy. Sondaı-aq qaýymdastyq uıymdardyń jumysyn toqtatý tólem daǵdarysyna alyp keledi dep paıymdaıdy.

Endi depýattar jańa maýsymda bul máseleni taǵy kótere me, álde zańdy báz-baıaǵy qalpynda qaldyra ma? Ázirge belgisiz.