Bilim
Elimizde muǵalimderge qandaı jaǵdaı jasalǵan?
Foto: ashyq derekkóz
«Alty alashtyń balasy bas qossa, tór – muǵalimdiki». Mektep tabaldyryǵyn jańa attap, oń-solyn tanymaǵan balany bilim nárimen sýsyndatyp, ómirden óz ornyn tabýǵa jol ashatyn ustazdar qaýymyna aqyn Maǵjan Jumabaev osyndaı baǵa berip ketken. Mereke qarsańynda bilim salasyna sholý jasap, muǵalimderge jasalǵan múmkindikterdi jipke tizýdi jón taptyq.
Elimizde qansha pedagog eńbek etedi?
Oqý-aǵartý mınıstrligi usynǵan derekke súıensek, elimizdiń mektepterinde 340 958 muǵalim eńbek etedi. Onyń 274 310-y názik jandy mamandar bolsa, 66648-y er muǵalimder. Al tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý boıynsha 36 315 ustaz jumys isteıdi. Onyń 24 455-i áıel muǵalimder, 11860-y er adamdar.Mektepke deıingi uıymdardaǵy pedagogter sany – 97 188. Onyń 94 648-i názik jandylar bolsa, 2540-i er jynysty mamandar.
Bilim mınıstri 2024 jylǵy 2 sáýirdegi buıryqpen pedagogterdi attestattaýdan ótkizý erejeleri men sharttaryn bekitti. Pedagogterdi, ádiskerlerdi, bilim berý uıymdary basshysynyń orynbasarlaryn, attestattaý keminde bes jylda bir ret ótkiziledi.
О́z kezeginde bilim berý uıymdarynyń basshylary úsh jylda bir ret attestattaýdan ótedi.
Búginde pedagogtardyń 220 myńnan astamyna attestaııa qorytyndysy boıynsha taǵaıyndalǵan biliktilik sanaty úshin jalaqysyna ústemaqy tólenedi. Sondaı-aq, Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha 4 jyl ishinde pedagogterdiń jalaqysy 100%, ıaǵnı 2 ese artty. Sondaı-aq 2023 jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap mektepke deıingi tárbıe men bilim berý pedagogteriniń eńbekaqysy 30% kóbeıgen.
Qandaı artyqshylyq qarastyrylǵan?
2022 jyldan bastap jalpy bilim beretin pánder boıynsha halyqaralyq olımpıadalardyń jeńimpazdary men júldegerlerin daıyndaǵan muǵalimderge kelesi mólsherlerde birjolǵy syıaqy beriledi.
– l dárejeli dıplom jáne altyn medal ıegerin daıyndaǵan pedagogke – bazalyq jalaqynyń 26,5 eselengen mólsheri;
– II dárejeli dıplom jáne kúmis medal ıegerin daıyndaǵan oqytýshyǵa – bazalyq jalaqynyń 17,5 eselengen mólsheri;
– úshinshi dárejeli dıplom jáne qola medal ıegerin daıyndaǵan oqytýshyǵa – bazalyq jalaqynyń 8,5 eselengen mólsheri.
Elimizde 700-ge jýyq «Úzdik pedagog» bar
«Úzdik pedagog» respýblıkalyq konkýrsy 2012 jyldan beri ótkizilip keledi. Osy ýaqytqa deıin 700-ge jýyq júzden júırik, myńnan tulpar atanǵan myqtylar anyqtaldy.
Pedagogterdiń qoǵamda oń ımıdjiniń qalyptasýyna, ustaz mərtebesiniń artýyna, bilim berý salasyna təýelsiz saraptama jasap, úzdikterin anyqtap, olardy kótermeleý baǵytynda qoǵamdyq sektordyń mańyzdylyǵy zor.
«Úzdik pedagog» ataǵyna bilim berý uıymdarynda jumys isteıtin jáne qujattardy tapsyrý kezinde keminde bes jyl úzdiksiz pedagogıkalyq ótili bar pedagogter úmitker bola alady. Bul – balabaqsha, mektep, kolledj muǵalimderi. Baıqaý aıasynda muǵalimniń bilim salasyn damytýǵa qosqan úlesi, ustaz qyzmetiniń tıimdiligi men onyń kásibı sheberligi eskeriledi», – dedi Oqý-aǵartý mınıstrligi Orta bilim berý komıtetiniń tóraǵasy Qanybek Jumashev.
Aıta keterligi, «Úzdik pedagog» ataǵynyń ıegerlerine 1 myń AEK kólemindegi aqshalaı syıaqy ǵana emes, tósbelgiler de beriledi.
Kadr jetispeýshiligi sezilip otyr
Oqý-aǵartý mınıstrliginiń málimetinshe, 2023 jyly muǵalimderge degen qajettiliktiń ózi 4 600-den asyp otyr. Astana qalasynyń ózinde jyl saıyn myń muǵalim qajet.
Aıtalyq, elordada bastaýysh synyp, matematıka, ınformatıka, aǵylshyn tili jáne basqa da pán muǵalimderiniń jetispeýshiligi sezilip otyr.
Memleket basshysy Úkimetke Astanada jańa pedagogıkalyq JOO qurý máselelerin pysyqtaýdy tapsyrdy. Búgingi tańda respýblıkada 49 ýnıversıtettiń kadrlardy daıarlaýda pedagogıkalyq baǵyt boıynsha lıenzııalary bar. Pedagogıkalyq baǵyttar boıynsha bilim alýshylardyń sany shamamen 186 myń stýdent. Onyń ishinde memlekettik tapsyrys boıynsha 43 myńnan asa stýdent oqıdy, – delingen habarlamada.
