ەلتاڭباداعى بەس جۇلدىز باسقا ەلەمەت ارقىلى زامان تالابىنا ساي اۋىستىرىلسا دەيمىن – ن. دۇيسەنوۆا

گەرالديكا – بۇل تەك ەلتاڭبالاردى عانا ەمەس, ولاردى قولدانۋدىڭ ءداستۇرى مەن پراكتيكاسىن زەرتتەيتىن تاريحتىڭ ءبىر بولىگى. بارلىعى بىردەي بىلە بەرمەيدى, بىراق ەلتاڭبالاردىڭ قۇرىلىمى مەن ەلەمەنتتەرىنىڭ تامىرى تەرەڭدە جانە ءبىر پرينتسيپتەرگە, زاڭدىلىققا نەگىزدەلگەن.
مىسالى, اقش-تىڭ ەلتاڭباسى – مەملەكەتتىك ەمبلەما فۋنكتسياسىن ورىندايتىن ەكى جاعىندا دا ۇلكەن ءمور. بەتىندە جىرتقىش قۇس جانە سولتۇستىك امەريكانىڭ فلورا, فاۋناسى بەينەلەنگەن. ول ءبىر جاعىندا جەبە, ەكىنشى جاعىندا وسىمدىك بۇتاعىنا ۇستايدى. ياعني, كۇرەستە ەل تەك وزىنە سەنەدى.
قحر ەلتاڭباسى عاسىرلىق تاريحى بار باسقا ەلتاڭبالارمەن سالىستىرعاندا, قحر-دىڭ باستى سيمۆولى سالىستىرمالى تۇردە «جاس» دەۋگە بولادى. ول 1950 جىلى پايدا بولدى. قىتاي ەلتاڭباسىنىڭ ۇلگىسى كسرو ەمبلەماسىنا ەتەنە جاقىن دەپ سانالادى. ولار ۇقساس كەلەدى, اسپان استى ەلىنىڭ ەلتاڭباسىندا تەك ەكى ءتۇس بار: قىزىل جانە سارى. ءبىرىنشىسى 1919 جىلعى ساياسي رەۆوليۋتسيانىڭ ماڭىزدى ءرولىن كورسەتەدى جانە بوستاندىق ءۇشىن كۇرەستە قازا تاپقان حالىقتىڭ قانىن بەينەلەگەندەي. سارى سوتسياليزمگە ءۇمىت پەن سەنىمنىڭ ءتۇسى.
كورشىلەس رف ەلتاڭباسىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى – ەكى باستى بۇركىت, ونىڭ كەۋدەسىندە جىلاندى ولتىرگەن جەڭىمپاز گەورگي پوبەدونوسەتس بەينەلەنگەن. ەكى باستى بۇركىت – البانيا, سەربيا جانە چەرنوگوريا سياقتى باسقا مەملەكەتتەردىڭ گەرالديكاسىندا دا قولدانىلادى.
ەجەلگى داۋىردەن بۇركىت رۋحاني باستاما مەن بوستاندىقتى ءبىلدىردى. سونىمەن قاتار جەڭىسكە دەگەن ۇمتىلىس, باتىلدىق, ماقتانىش, ەلدىڭ شىعۋ تەگى.
تاريحي جەڭىستەردەن كەيىن رەسەي كۇشەيىپ, وسە باستادى, ونىمەن بىرگە ونىڭ سيمۆولى – بۇركىتتىڭ قاناتتارى جايىلىپ, تۇمسىقتارى اشىلا ءتۇستى, كەيىنىرەك تىلدەرى شىعا باستادى – بۇل ەلدىڭ ءوزى ءۇشىن كۇرەسە الاتىندىعىنىڭ بەلگىسىندەي كورىنىسى. XV عاسىردىڭ اياعىندا پاتشا مورىندە نايزامەن شاباندوز قوسىلادى ت.س.س.
ياعني, ەلتاڭبالاردا ەلدىڭ ءار كەزەڭدەگى تاريحي ءرولى مەن ورنى بەينەلەنەدى. دەمەك, بۇل مەملەكەتتىك رامىزدەر وزگەرىسكە ۇشىرايدى دەگەندى بىلدىرەدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى جەر كولەمى بويىنشا توعىزىنشى ورىندى يەلەنگەن ۇلكەن, الپاۋىت مەملەكەتتەر قاتارىندا. قر-نىڭ ەلتاڭباسى ءبىر قاراعاندا, وتە كۇردەلى ەلتاڭبا سياقتى. جاستاردىڭ ەلتاڭبانى تانىماي, بىلمەي جاتقانى ناسيحاتتىڭ ازدىعىنان بولار. دەسەك تە, ۇسىنىس رەتىندە, بەس جۇلدىز باسقا ەلەمەت ارقىلى زامان تالابىنا ساي اۋىستىرىلسا. قالاي بولعاندا دا, بۇل بەلگى قوعامدا وتكەننىڭ سارقىنشاعى رەتىندە قابىلدانادى. بۇل ءوز كەزەگىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ شەڭبەرىندە بولعانى ءلازىم. ءارى مۇنداي مەملەكەت ءۇشىن ماڭىزدى شارا ءبىر ادامنىڭ پىكىرىمەن ولشەنبەسە كەرەك. سوندىقتان, ەلتاڭباعا قانداي ءبىر جاڭعىرتۋ جاساعىمىز كەلسە, حالىقتىڭ پىكىرىنە كوڭىل ءبولىپ, ەلدىڭ تىلەگىن ەسكەرگەن ءلازىم.

نۇرسۇلۋ دۇيسەنوۆا,
تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى
تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى