«Eski jáne jańa qazaqstandyqtar joq»: Máýlen Áshimbaev elimizdegi «qos bılik» kezeńi týraly aıtty

Foto: Egemen Qazaqstan

Senat tóraǵasy Máýlen Áshimbaev «Vremıa» gazetine bergen maqalasynda 2019 jyly eldegi bıliktiń aýysýyna baılanysty qandaı ózgerister beleń alǵanyn aıtty. Onyń aıtýynsha, Qasym-Jomart Toqaevtyń prezıdenttik merziminiń alǵashqy jyldarynda onyń jaqtastary eski bılik elıtasynyń qarsylyǵyn eńserýge májbúr boldy. Bul týraly Stan.kz aqparat agenttigi habarlaıdy.

Maqalada Máýlen Áshimbaev sol ýaqytta prezıdenttiń kómekshisi jáne onyń ákimshiligi basshysynyń birinshi orynbasary retinde jańa Qazaqstannyń qalyptasýynyń kýágeri boldy. Degenmen jańa basshylyqqa burynǵy ákimshilikten 30 jylda sheshimin tappaı kele jatqan kóptegen máseleler qalyp ketti.

Áshimbaevtyń aıtýynsha, 30 jyl boıy aqtalmaǵan úmit pen qordalanǵan qateler úshin barlyq jaýapkershilik prezıdenttiń moınyna júkteldi.

«Meniń oıymsha, sol kúni halyq shok pen úmitti qatar sezindi. Degenmen úmit degen – senimniń kúmándi garanty. Sonymen qatar bıliktegi elıtanyń kóptegen ókili ınerııa boıynsha burynǵy sheshim qabyldaý ortalyǵyna jaltaqtaýdy jalǵastyra berdi. Bul, shyn máninde, qos bılik kezeńi boldy», – dep jazdy Máýlen Áshimbaev.

Áshimbaev óz maqalasynda ekonomıkadaǵy zerdelengen máselelerge de nazar aýdardy. Senat spıkeriniń aıtýynsha, 2010 jyldary Qazaqstanda «ekonomıkanyń prezentaııasy» damydy.

Údemeli ındýstrııalandyrýdyń memlekettik baǵdarlamasy boıynsha jyl saıyn «úlken qyzyl túımeni basý» arqyly jańa zaýyttar men óndiris oryndary ashyldy. Biraq bul tek teledıdarda kórinis tapty. Bul rette 2000-2007 jyldary 4,5%-ǵa jetken ónimdilik ósimi 2012-2022 jyldary 0,9%-ǵa deıin tómendedi. Negizgi kapıtalǵa ınvestıııa jáne kásipkerlikti nesıelendirý qysqardy.

Budan bólek Áshimbaev prezıdenttiń aldynda eskirgen júıeniń tıimsizdiginiń tórt faktoryn sheshý mindeti turǵanyn atap ótti.

• joǵary bıliktiń shoǵyrlanýy men alynbaýy;
• memlekettiń saıasattaǵy rólin asyra silteý;
• baqylaýsyz munaı túsimderiniń saldary;
• olıgarhııalyq toptardyń naryqtardy basyp alýy sııaqty faktorlar.

Senat tóraǵasy bul syn-qaterlerge jaýap retinde memlekettik, qoǵamdyq-saıası jáne ekonomıkalyq ınstıtýttardyń jaǵdaıyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan júıeli qadamdar osy úderisterdiń qaıtymsyzdyǵyna kepildik berilgenine toqtaldy. Osy besjyldyq jospardyń nátıjesinde transformaııalanyp, el sýperprezıdenttik júıeden prezıdenttik respýblıkaǵa kóshti.

«Qazirgi jahandyq týrbýlenttik jaǵdaıda kúsh pen bılikti shoǵyrlandyrý qajet ekenin uran retinde qaıtalaýǵa týra keledi. Biraq prezıdent Qasym-Jomart Toqaev synaqtar men qaýip-qaterlerge qaramastan, áýel bastan-aq tabandylyq tanytyp, berik tańdaýdy ustanyp keledi. Qasym-Jomart Toqaevtyń modernızaııa kún tártibiniń aıqyndaýshy aıyrmashylyǵy osynda: eger buryn reformalar joǵarydan tańylsa, endi olar tómennen áleýmettik suranysqa jaýap berip otyr», – dep atap ótti senat spıkeri maqalasynda.

Maqalada Áshimbaev Jańa Qazaqstanda da eshqaıda ketpegen sol adamdar ómir súretinin atap ótti.

«Qasym-Jomart Kemeluly atap ótkendeı, eski jáne jańa qazaqstandyqtar joq. Biz – bir elmiz, bir qoǵambyz. Aramyzda bizge jańasha ómir súrýdi úıretetin jańa adamdar da bar emes pe?» – dep jazdy Áshimbaev.

Onyń aıtýynsha, qazir Qazaqstannyń teris saldarsyz ózgerister engizýge múmkindigi, memleketpen jańa áleýmettik kelisimshart jasasý múmkindigi bar. Senat tóraǵasy kelisim kreslo úlgilerine emes, jandy qoǵamdyq suranysqa negizdelýi kerek ekenin aıtty.

«Onyń mánin bylaı tujyrymdaýǵa bolady: eski basqarý paradıgmasynan ashyq demokratııalyq úlgige kóshý + eldiń barlyq azamattarynyń ekonomıkalyq ál-aýqaty. Formýlanyń birinshi bóligi memlekettiń basymdyǵyn kórsetedi. Al ekinshisi birinshiden tikeleı týyndaıdy: burynǵy basqarý ádisteri men motıvaııa júıesi qazirdiń ózinde ekonomıkalyq ál-aýqatqa kepildik bermeıdi», – deıdi senat spıkeri.