Fotografııa salasynda qazaq tilinde kitaptar jaryq kórdi

QazUÝ-dyń Jýrnalıstıka fakýltetiniń uıymdastyrýymen «Daryn» baspasy jáne «Adyrna» ulttyq portalynyń qoldaýy negizinde ýnıversıtettiń aǵa oqytýshylary Asylhan Ábdiraıymuly men Dosjan Balabekulynyń  «Fotografııa óneri: tańdamaly maqalalar jınaǵy», «Fotojýrnalıst anyqtamylyǵy» oqý anyqtamalyq sózdiginiń tusaýkeseri ótti.

Qos jańa eńbektiń tusaýkeser rásimine elimizge belgili ǵalymdar, fotoóner mamandary, ardager fototilshiler, qoǵam qaıratkerleri, stýdent, magıstranttar qatysty. Shara aıasynda ardager fotomaıtalmandary kitapty talqylaı otyryp, sheberlik sabaǵyn ótkizdi.  Bul fotoónerine qyzyǵatyn jastarǵa jaqsy múmkindik bolmaq.

Kitaptyń tusaýkeser rásimin jýrnalıstıka fakýltetiniń dekany Nurjan Qýantaıuly quttyqtaý sózimen ashyp, fakýltet doenti Saǵatbek Medeýbekuly júrgizip otyrdy.

Jýrnalıstıka fakýltetiniń dekany Nurjan Qýantaıuly: «Bizde qazaq tilinde fotoóner týraly kitaptar óte az. Saýsaqpen sanarlyq desek bolady. Bul tarapta kóp eńbektenip júrgen-Asylhan Ábdiraıymuly. Asekeńniń sońǵy 10 jylda 5 fotoalbom kitaby men 5 oqý quraly shyqty. Biz osydan 30, 35 jyl buryn osy fakýltette fotojýrnalıstıkanyń kitaptaryn orys tilinde oqıtynbyz. Qazaq tilinde kitap tapshy bolatyn. 1962 jyly qazaq tilinde bir kitap shyqqan, onyń ózi biz oqyǵanda qolǵa tımeıtin. О́te az danamen taraǵan. Amal joq orys tilinde oqýǵa májbúr boldyq. Bul 1988 jyl.  Qazir qudaıǵa shúkir, Asekeń fotojýrnalıstıkanyń bir buryshyn kóterip kele jatyr. Qazaq fotojýrnalıstıkasynyń teorııasyn jasady. Mine, sońǵy eńbegin osy eki jınaq dep atap aıtýǵa bolady. О́ziniń shákirti-Dosjan kómekshisi bolyp júr. Bul ǵana emes, Asekenniń elimizdiń túkpir-túkpirinde shákirtteri, dos, áriptesteri óte kóp»,-dedi. Al jýrnalıstıka fakýltetiniń doenti Saǵatbek Medeýbekuly: «Qanshalyqty tehnologııa damyǵanymen, ár kim de qolyndaǵy telefonymen kez kelgen sátte fotoǵa túsiremin dep maqatanady, biraq fotograftyń kóńili, kókiregi, onyń sanasy múldem basqasha qaraıdy. Ol mıllıondardyń júregine jol salatyn sátterdi tez baıqaıdy, ańǵarady. Sondyqtan da, onyń óneri jalpyǵa ortaq. Jýrfakta qurylyǵan fotoklýb- «Fotoóner» qoǵamdyq birlestigine aınaldy. Búginde birlestik respýblıkalyq, halyqaralyq kórmelerge, ǵylymı-tanymdyq konferenııalarǵa qatysty, ekspedıııalar ótkizdi», ˗ dep baǵalady.

Oqyrmanǵa jol tartqan «Fotografııa óneri: tańdamaly maqalalar jınaǵy»  jınaǵynda sonaý adamnyń eń áýeli dybystyq tili emes, obraz­ben oılaıtyn grafıkalyq beıneli tili, ıaǵnı sýret tili shyqqany, odan fotografııanyń paıda bolýy, fotoóneriniń álemdik jáne otandyq da­mýy men ulttyq fotoóner tulǵalarynyń maqala-suhbattary jáne búgingi joǵary jáne orta arnaýly oqý oryndaryndaǵy qorǵalǵan magıstrlik dıs­sertaııa, bakalavr dıplomdyq jumystary jáne kolledj stýdentteriniń dıplomdyq jobalary enip otyr. Avtorlar jan-jaqty zertteýler men ǵalymdardyń tujyrymdamalaryn toptastyrý arqyly taldaýdan ótkizip, tereńdeı baıyptaýǵa tyrysady.

Atalmysh eńbek, fotografııa salasy boıynsha túńǵysh memlekettik tilde jaryq kórip otyrǵan jalpy-jınaq, jalpy fotoónerge qyzyǵýshylyq bildiretin qalyń oqyrman qaýymǵa arnalǵan. Eńbekti jýrnalıstıka fakýltetiniń aǵa oqytýshysy Asylhan Ábdiraıymuly men fılosofııa jáne saıasattaný fakýltetiniń aǵa oqytýshysy Dosjan Balabekuly birlesip ázirlegen.

Sonymen qatar osy kúni qazaq fotojýrnalıstıkasynda alǵash ret Asylhan Ábdiraıymulynyń avtorlyǵymen «Fotojýrnalıst anyqtamylyǵy» oqý anyqtamalyq sózdiginiń tusaýy da kesildi. Bul anyqtamalyq fotojýrnalısterge arnalǵan praktı­kalyq nusqaýlyq. Mundaǵy taqyryptar belgili bir júıe boı­ynsha túzilgen, fotografııa týraly anyqtama málimetterdi, onyń negizgi qaǵıdattary men ádisterin qamtıdy, fotopýblııstıkanyń BAQ-taǵy jumys tehnologııasyna basa nazar aýdarady. Sonymen qatar bul anyqtamalyqta otandyq jáne álemdik fotojýrnalıstıka týraly mańyzdy málimetteri kel­tirilgen.

Kitap avtorynyń biri, QazUÝ-dyń fılosofııa kafedrasynyń aǵa oqytýshysy, PhD doktory Balabekuly Dosjan: «Qazir úshinshi mamandyǵym boıynsha eńbek etip júrmin. Biraq, ustazym Asylhan Ábdiraıymuly fotojýrnalıstıkadan  múldem ketpeýge, qatar alyp júrý kerek ekenin únemi aıtyp otyrady. Fotojýrnalıstıkanyń praktıkasynan bastap, teorııasyn jazýǵa shaqyrdy. Jınaq shyǵarýdy osy jyly qolǵa aldyq. Aǵanyń osy salada baı tájirıbesi bar. Muraǵatynyń ózi tom-tom eńbek bolatyny sózsiz. Fotoónerde shákirt tárbıeleýde eńbegi de orasan. Búgin mine, «Daryn» baspasynan 500 danamen aǵamen birge izdengen eńbegimiz jaryqqa shyqty. Bul da bir úlken jetistik», ˗ dep pikirimen bólisti.

Shara aıasynda  ǵumyrynyń 50 jylyn fotojýrnalıstıkaǵa arnaǵan, ardager fotojýrnalıst Qalıǵumar Qabdeshevke Qazaqstan fotojýrnalıstıkasyna sińirgen eńbegi úshin «Fotoóner qaıratkeri» medali, sonymen qatar, QHR-nan kelgen, «Altaı qazaq etnofotografııa qoǵamynyń» tóraǵasy Serik Muqyshulyna Qazaqstan fotoónerine sińirgen eńbegi úshin «Fotoóner qaıratkeri» medali tabystalyp, marapattaldy.

Jıyn sońynda Asylhan Ábdiraıymuly barlyq qatysýshylarǵa alǵysyn bildirip, aldaǵy bir aı kóleminde «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestigi» qoǵamdyq qorymen stýdent jastarǵa arnalǵan sheberlik saǵaty ótetindigin habarlady. Fakýltet professory Káken Qamzın oqýlyq avtorlaryna izgi tilegin bildirip, batasyn berdi.

Fotolardy túsirgen: Oljas Jaqypbekov