عالىمدار قازاقستاندا قاتەرلى ىسىكتى ەمدەيتىن, سيرەك كەزدەسەتىن ءشوپ وسەتىنىن ايتتى

فوتو: ortalyq.kz

شىمكەنتتىك عالىمدار بىرنەشە جىل زەرتتەۋ جۇرگىزىپ, سيرەك كەزدەسەتىن دارىلىك وسىمدىك تۇرلەرىن تاپتى. ماماندار بايدىبەك اۋدانىنداعى قوستۇرا تاۋىنىڭ باۋرايىنداعى شوپتەردىڭ قاتەرلى ىسىك جاسۋشىلارىن جوياتىنىن ايتادى. ەندى تابيعات زەرتتەۋشىلەرى وسىمدىكتەردى فارموكولوگياعا ەنگىزۋدى ۇسىنىپ وتىر, – دەپ حابارلايدى Massaget.kz تىلشىسى otyrar.kz-كە سىلتەمە جاساپ.

تاتتىبەك جارقىنبەكوۆتىڭ ەمدىك شوپتەردى زەرتتەپ كەلە جاتقانىنا 40 جىلدان استى. ول وسىمدىكتەردىڭ كوپتەگەن اۋرۋعا, سونىڭ ىشىندە قاتەرلى ىسىككە قارسى تۇرا الاتىنىنا سەنىمدى. عالىم باسقا دا ساراپشىلارمەن بىرىگىپ سايىن دالاداعى دارىلىك شوپتەردىڭ ەرەكشە ەمدىك قاسيەتىن انىقتادى.

«مىسالى, بايدىبەك اۋدانىندا دەرمەنە وسەدى, ول دۇنيەجۇزىندە وسپەيدى. مىناۋ وسىمدىكتەر دە سونداي, ءبىزدىڭ قوستۇرادا وسەدى. نەگە دەسەڭىز, بۇل جەردىڭ كليماتى باسقاشا. اۋا اينالىپ وتكەن سايىن ءشوپتىڭ قىزۋى كۇشەيىپ, ونىڭ تامىرىندا, ساباعىندا وتە كۇشتى مينەرالدى زاتتار پايدا بولادى. سول زاتتاردان ءدارى جيناپ, ونكولوگيالىق اۋرۋلارعا, باسقا اۋرۋلارعا بەرىپ جاتامىز», – دەدى عالىم.

بايدىبەك اۋدانىنداعى قوستۇرا تاۋىنىڭ باۋرايىنداعى تابيعات پەن قۇنارلى توپىراق ەرەكشە قاسيەتى بار وسىمدىكتەردىڭ ءومىر سۇرۋىنە ابدەن قولايلى. مۇنى زەرتتەۋ ناتيجەلەرى دالەلدەپ وتىر. ال دارىلىك ءشوپ وڭتۇستىك قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرحاناسىندا سىنامادان وتكەن ەكەن.

ء«بىز بۇل شوپتەردى سورعىش سپەكترومەتردە زەرتتەدىك. ناتيجەسىندە ءارتۇرلى قۇرامداعى ورگانيكالىق ەمەس زاتتاردىڭ 10-نان اسا  ەلەمەنتىن انىقتادىق. زەرتحانا «ۇلتتىق اككرەديتاتسيالاۋ ورتالىعى» جۇيەسى بويىنشا اككرەديتاتسيالاۋدان وتكەن. «ايلاق مپ» بەلگىسىن پايدالانۋعا مۇمكىندىگى بار. ياعني, ءبىزدىڭ زەرتتەۋ قورىتىندىسىن الەمدەگى 60-تان اسا مەملەكەت مويىندايدى», – دەدى سىناق زەرتحاناسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاھانگىر حۋسانوۆ.

زەرتتەۋ ناتيجەلەرى ءارتۇرلى ەلدەگى ارىپتەستەردىڭ دە قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرىپ وتىر. ولار ءتىپتى بۇل شوپتەردى فارموكولوگياعا ەنگىزۋدى ۇسىنىپ وتىر. سونداي اق, ماماندار ەمدىك وسىمدىكتەر وسەتىن اۋماق قورعالۋى قاجەت ەكەنىن ايتادى.

رەسمي مالىمەتكە سۇيەنسەك, قازاقستاندا 400-گە جۋىق سيرەك كەزدەسەتىن وسىمدىك ءتۇرى بار. ونىڭ 38-ءى جوعالىپ كەتۋدىڭ ناق الدىندا تۇر.