«گرانت الماعان جاعدايدا…»: اسحات ايماعامبەتوۆ 10 ءتۇرلى شەشىم ايتتى

فوتو: تەنگرينيۋس

ەكس-ءبىلىم ءمينيسترى, ءماجىلىس دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ گرانتقا تۇسە الماعان تالاپكەرلەرگە كەڭەس-پوست جاريالادى. جوعارعى وقۋ ورنىندا تەگىن ءبىلىم الۋدىڭ 10 ءتۇرلى ءتاسىلىن ۇسىندى, دەپ حابارلايدى qandastar.kz Azattyq Rýhy-نا سىلتەمە جاساپ.

دەپۋتاتقا «گرانت الماعان جاعدايدا نە ىستەۋ كەرەك?» دەگەن جازباسىنان كەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە بىرنەشە مىڭ سۇراق پەن ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن.

«1. جوو-لاردىڭ ىشكى گرانتتارى نەمەسە «رەكتورلىق» گرانتتار بويىنشا.

ا) بۇل گرانتتار, ادەتتە, ستيپەنديانى قامتىمايدى, تەك تەگىن وقۋعا قۇقىق بەرەدى.

ب) ولار كونكۋرس نەگىزىندە جانە ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ سايتتارىندا كورسەتىلگەن ناقتى كريتەريلەر بويىنشا بولىنەدى.

ۋنيۆەرسيتەتتەر مۇنداي گرانتتاردى كوپتەپ بەرە المايدى, ويتكەنى بۇل ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بيۋدجەتىنە قوسىمشا جۇكتەمە بولىپ, وقىتۋشىلاردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ نەمەسە قۇرال-جابدىقتار/زەرتحانالار ساتىپ الۋ مۇمكىندىگىن ازايتادى.

2. ءبىرىنشى سەمەستردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بوس ءبىلىم گرانتتارى تۋرالى. ادەتتە, ءار سەمەستردەن كەيىن مەملەكەتتىك گرانتتار بوسايدى: ستۋدەنتتەر وقۋ ۇلگەرىمى بويىنشا وقۋدان شىعارىلادى نەمەسە گرانتتان باس تارتادى. بۇل گرانتتار ءار سەمەستردىڭ سوڭىندا ىشكى كونكۋرس ناتيجەلەرى بويىنشا اقىلى بولىمدە وقيتىن ستۋدەنتتەرگە تاعايىندالادى. سوندىقتان سىزدەر ءوز GPA كورسەتكىشتەرىڭىزگە جانە باسقا دا كريتەريلەرگە نازار اۋدارۋلارىڭىز كەرەك — ءسىزدىڭ ۇلگەرىمىڭىز بەن بەلسەندىلىگىڭىز قانشالىقتى جوعارى بولسا, بوس گرانت الۋ مۇمكىندىگىڭىز دە سونشالىقتى ارتادى.

3. يگەرىلمەگەن نەمەسە «باس تارتىلعان» گرانتتار تۋرالى. تامىزدا گرانتتاردى تاعايىنداۋ ناتيجەلەرى جاريالانعاننان كەيىن بەلگىلى ءبىر بولىگى يگەرىلمەي قالادى (نەگىزىنەن «سەرپىننىڭ» گرانتتارى), ال تاعى ءبىر بولىگى ستۋدەنتتەردىڭ وزدەرىنىڭ باس تارتۋىنا بايلانىستى بوس قالادى (نەگىزىنەن بۇل ستۋدەنتتەردىڭ 2, 3, 4-ءشى تاڭداۋلارى بويىنشا جەڭىپ الىنعان گرانتتارى). بۇل گرانتتار ادەتتە قىركۇيەك ايىندا قايتا بولىنەدى. بىراق مىنانى ءتۇسىنۋ كەرەك: مينيسترلىك گرانتتاردى ءوز قالاۋىمەن نەمەسە «كىمگە جەتپەدى» دەگەن پرينتسيپ بويىنشا ەمەس, ەڭبەك نارىعىنىڭ قاجەتتىلىگى مەن جينالعان باللدارعا سۇيەنە وتىرىپ ءبولۋى ءتيىس. دەمەك, بۇل گرانتتاردى كۆوتالارعا بايلانىستى گرانت الا الماعاندارعا عانا قايتا بولۋگە بولمايدى. سوندىقتان باسقا مۇمكىندىكتەردى دە قاراستىرعان ءجون», – دەپ جازدى ەكس-مينيستر.

بيىل 90 بالدان جوعارى جيناعان 10,6 مىڭعا جۋىق تالاپكەر گرانتقا تۇسە المادى.

«4. وبلىس اكىمدىكتەرىنىڭ گرانتتارى تۋرالى. مۇندا دا گرانتتاردى ءبولۋ جانە تاعايىنداۋ ەرەجەلەرى ناقتى بەلگىلەنگەن. اكىمدىكتەر بەلگىلى ءبىر وبلىستىڭ كادر قاجەتتىلىكتەرىنە باسا نازار اۋدارادى جانە وقۋ اياقتالعاننان كەيىن وسى ايماقتا مىندەتتى تۇردە جۇمىس ىستەۋ شارتىن قويادى.

5. ءار ءتۇرلى كوممەرتسيالىق ۇيىمداردىڭ گرانتتارى. بۇل گرانتتار, ەڭ الدىمەن, وسى مەكەمەنى بىلىكتى كادرلارمەن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالادى. ولار كومپانيالاردىڭ ىشكى ىرىكتەۋ ەرەجەلەرى بويىنشا بەرىلەدى. گرانتتاردى ىرىكتەۋ جانە تاعايىنداۋ ەرەجەلەرى تۋرالى اقپاراتتى وسى كومپانيالاردىڭ سايتتارىنان بىلە الاسىزدار.

6. الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان ساناتتاعى ازاماتتار ءۇشىن وقۋ اقىسىن تومەندەتۋ بويىنشا جەڭىلدىكتەر الۋ مۇمكىندىكتەرى تۋرالى. ۋنيۆەرسيتەتتەر ءوز دەڭگەيلەرىندە ءتۇرلى جەڭىلدىكتەردى ۇسىنا الادى, بىراق بۇل شەشىمدەر قاتاڭ رەتتەلىپ, كوللەگيالدى تۇردە قابىلدانادى. تىكەلەي ۋنيۆەرسيتەتتەردەن اقپارات سۇراۋ كەرەك», – دەپ كەڭەس بەردى دەپۋتات.

ايتا كەتەرلىگى, اكىمدىكتەر تالاپكەرلەرگە 2,5 مىڭعا جۋىق گرانت ءبولدى.

«8. مەملەكەتارالىق كەلىسىمدەر اياسىندا شەتەلدىك مەملەكەتتەردەن بولىنەتىن گرانتتار تۋرالى. ولاردىڭ سانى وتە كوپ. اقپاراتتى «بولاشاق» سايتىنان تابۋعا بولادى: bolashak.gov.kz. بۇل گرانتتار وقۋ جانە/نەمەسە تۇرۋ شىعىندارىن قامتۋى مۇمكىن. مىسالى, گرانتتاردى ۆەنگريا, تۇركيا (250 ورىن), قىتاي (155 ورىن), وڭتۇستىك كورەيا, پولشا تب. بەرەدى. گرانتتار سونداي-اق تمد ەلدەرىنىڭ كەيبىر ەلدەرىنەن دە بەرىلەدى.

9. «قازاقستان حالقىنا» گرانتتارى. بۇل گرانتتار 29 جاسقا دەيىنگى تۇلعالارعا, ياعني جەتىم بالالار, از قامتىلعاندار, ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار تۇلعالار جانە ت.ب. التى جەڭىلدىك ساناتىنىڭ بىرىنە جاتاتىن تۇلعالارعا قولجەتىمدى. تولىعىراق اقپاراتتى قوردىڭ سايتىنان قاراڭىز.

10. كادرلاردى دايارلاۋعا 1% شەڭبەرىندە جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلار بولەتىن گرانتتار دا بار.

ولار گرانتتاردى تۇراقتى تۇردە بەرەدى, بىراق, وكىنىشكە قاراي, بۇل پروتسەدۋرا ءجيى اشىق ەمەس جانە سىبايلاس جەمقورلىققا بەيىم بولادى. اقپاراتتى ولاردىڭ سايتتارىنان تابۋعا بولادى.

شىنتۋايىندا گرانتتاردىڭ نەگىزگى بولىگى ءبولىنىپ بولدى. ال ءالى دە بولىنەتىن گرانتتار بويىنشا (ولار كوپ ەمەس) قاتاڭ تاعايىنداۋ ەرەجەلەرى بار. سوندىقتان گرانت الماعانداردىڭ بارلىعىنا دا گرانت بەرىلەدى دەپ ۇمىتتەنۋدىڭ قاجەتى جوق. ايتپاقشى, گرانتتاردى تاعايىنداۋ ەرەجەلەرى وسىندا. بارشاڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىن!» – دەپ جازدى ەكس-مينيستر.

بيىل گرانتتاردى تاعايىنداۋ كونكۋرسىنا قاتىسۋ ءۇشىن 104 مىڭنان استام تالاپكەر قۇجات تاپسىردى. 20 مىڭنان استام تۇلەك سۋ باسقان وڭىرلەردەن بىتىرگەن.