«Grant almaǵan jaǵdaıda…»: Ashat Aımaǵambetov 10 túrli sheshim aıtty

Foto: Tengrınıýs

Eks-bilim mınıstri, Májilis depýtaty Ashat Aımaǵambetov grantqa túse almaǵan talapkerlerge keńes-post jarııalady. Joǵarǵy oqý ornynda tegin bilim alýdyń 10 túrli tásilin usyndy, dep habarlaıdy qandastar.kz Azattyq Rýhy-na silteme jasap.

Depýtatqa «grant almaǵan jaǵdaıda ne isteý kerek?» degen jazbasynan keıin áleýmettik jelide birneshe myń suraq pen ótinish kelip túsken.

«1. JOO-lardyń ishki granttary nemese «rektorlyq» granttar boıynsha.

a) Bul granttar, ádette, stıpendııany qamtymaıdy, tek tegin oqýǵa quqyq beredi.

b) Olar konkýrs negizinde jáne ýnıversıtetterdiń saıttarynda kórsetilgen naqty krıterııler boıynsha bólinedi.

Ýnıversıtetter mundaı granttardy kóptep bere almaıdy, óıtkeni bul ýnıversıtettiń bıýdjetine qosymsha júkteme bolyp, oqytýshylardyń jalaqysyn kóterý nemese qural-jabdyqtar/zerthanalar satyp alý múmkindigin azaıtady.

2. Birinshi semestrdiń qorytyndysy boıynsha bos bilim granttary týraly. Ádette, ár semestrden keıin memlekettik granttar bosaıdy: stýdentter oqý úlgerimi boıynsha oqýdan shyǵarylady nemese granttan bas tartady. Bul granttar ár semestrdiń sońynda ishki konkýrs nátıjeleri boıynsha aqyly bólimde oqıtyn stýdentterge taǵaıyndalady. Sondyqtan sizder óz GPA kórsetkishterińizge jáne basqa da krıterıılerge nazar aýdarýlaryńyz kerek — sizdiń úlgerimińiz ben belsendiligińiz qanshalyqty joǵary bolsa, bos grant alý múmkindigińiz de sonshalyqty artady.

3. Igerilmegen nemese «bas tartylǵan» granttar týraly. Tamyzda granttardy taǵaıyndaý nátıjeleri jarııalanǵannan keıin belgili bir bóligi ıgerilmeı qalady (negizinen «Serpinniń» granttary), al taǵy bir bóligi stýdentterdiń ózderiniń bas tartýyna baılanysty bos qalady (negizinen bul stýdentterdiń 2, 3, 4-shi tańdaýlary boıynsha jeńip alynǵan granttary). Bul granttar ádette qyrkúıek aıynda qaıta bólinedi. Biraq mynany túsiný kerek: Mınıstrlik granttardy óz qalaýymen nemese «kimge jetpedi» degen prınıp boıynsha emes, eńbek naryǵynyń qajettiligi men jınalǵan balldarǵa súıene otyryp bólýi tıis. Demek, bul granttardy kvotalarǵa baılanysty grant ala almaǵandarǵa ǵana qaıta bólýge bolmaıdy. Sondyqtan basqa múmkindikterdi de qarastyrǵan jón», – dep jazdy eks-mınıstr.

Bıyl 90 baldan joǵary jınaǵan 10,6 myńǵa jýyq talapker grantqa túse almady.

«4. Oblys ákimdikteriniń granttary týraly. Munda da granttardy bólý jáne taǵaıyndaý erejeleri naqty belgilengen. Ákimdikter belgili bir oblystyń kadr qajettilikterine basa nazar aýdarady jáne oqý aıaqtalǵannan keıin osy aımaqta mindetti túrde jumys isteý shartyn qoıady.

5. Ár túrli kommerııalyq uıymdardyń granttary. Bul granttar, eń aldymen, osy mekemeni bilikti kadrlarmen qamtamasyz etýge baǵyttalady. Olar kompanııalardyń ishki irikteý erejeleri boıynsha beriledi. Granttardy irikteý jáne taǵaıyndaý erejeleri týraly aqparatty osy kompanııalardyń saıttarynan bile alasyzdar.

6. Áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan sanattaǵy azamattar úshin oqý aqysyn tómendetý boıynsha jeńildikter alý múmkindikteri týraly. Ýnıversıtetter óz deńgeılerinde túrli jeńildikterdi usyna alady, biraq bul sheshimder qatań rettelip, kollegıaldy túrde qabyldanady. Tikeleı ýnıversıtetterden aqparat suraý kerek», – dep keńes berdi depýtat.

Aıta keterligi, ákimdikter talapkerlerge 2,5 myńǵa jýyq grant bóldi.

«8. Memleketaralyq kelisimder aıasynda sheteldik memleketterden bólinetin granttar týraly. Olardyń sany óte kóp. Aqparatty «Bolashaq» saıtynan tabýǵa bolady: bolashak.gov.kz. Bul granttar oqý jáne/nemese turý shyǵyndaryn qamtýy múmkin. Mysaly, granttardy Vengrııa, Túrkııa (250 oryn), Qytaı (155 oryn), Ońtústik Koreıa, Polsha tb. beredi. Granttar sondaı-aq TMD elderiniń keıbir elderinen de beriledi.

9. «Qazaqstan halqyna» granttary. Bul granttar 29 jasqa deıingi tulǵalarǵa, ıaǵnı jetim balalar, az qamtylǵandar, erekshe qajettilikteri bar tulǵalar jáne t.b. alty jeńildik sanatynyń birine jatatyn tulǵalarǵa qoljetimdi. Tolyǵyraq aqparatty Qordyń saıtynan qarańyz.

10. Kadrlardy daıarlaýǵa 1% sheńberinde jer qoınaýyn paıdalanýshylar bóletin granttar da bar.

Olar granttardy turaqty túrde beredi, biraq, ókinishke qaraı, bul proedýra jıi ashyq emes jáne sybaılas jemqorlyqqa beıim bolady. Aqparatty olardyń saıttarynan tabýǵa bolady.

Shyntýaıynda granttardyń negizgi bóligi bólinip boldy. Al áli de bólinetin granttar boıynsha (olar kóp emes) qatań taǵaıyndaý erejeleri bar. Sondyqtan grant almaǵandardyń barlyǵyna da grant beriledi dep úmittenýdiń qajeti joq. Aıtpaqshy, granttardy taǵaıyndaý erejeleri osynda. Barshańyzǵa sáttilik tileımin!» – dep jazdy eks-mınıstr.

Bıyl granttardy taǵaıyndaý konkýrsyna qatysý úshin 104 myńnan astam talapker qujat tapsyrdy. 20 myńnan astam túlek sý basqan óńirlerden bitirgen.