«قازاقستان شيكىزاتتىق تاۋەلدىلىكتەن بىرتىندەپ ارىلىپ, وڭدەۋشى سەكتوردى كۇشەيتۋگە بەت بۇردى»: توقاەۆ باسقارعان التى جىلدا نە وزگەردى

فوتو: اقوردا

بۇگىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىك قىزمەتكە كىرىسكەنىنە تۋرا التى جىل تولىپ وتىر. 2019 جىلى پرەزيدەنت بولىپ سايلانعاننان بەرى ونىڭ ساياسي جولىندا بىرنەشە كەدەرگى پايدا بولدى. سەبەبى بۇعان دەيىن ەلدە «قوس بيلىك» ۇعىمى قىزۋ تالقىعا تۇسكەن ەدى. كەيبىر ساياساتتانۋشىلار پرەزيدەنتتىڭ ناعىز بيلىكتى ءوز قولىنا العان كەزەڭىن «قاڭتار» وقيعاسىمەن بايلانىستىرادى. دەسە دە پرەزيدەنت توقاەۆ ءالى دە ساياسي رەفورمالار جۇرگىزىپ كەلە جاتقانىن جانە جۇرگىزە بەرۋگە ىنتالى ەكەنىن ءجيى ايتادى.ونىڭ پرەزيدەنتتىك مەرزىمى جالپى 10 جىل بولادى دەپ ەسەپتەسەك, ءدال قازىر سول جولدىڭ ورتاسىنان دا اسىپ بارامىز. بۇل – قازاقستان قوعامى ۇلكەن تاريحي وقيعا. تاريحي كەزەڭدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىزدى ءبىرى سەزىنسە, كەيبىرى سەزىنبەۋى مۇمكىن. بىراق ءبىر اقيقاتى سول, ساناۋلى جىلدار ىشىندە اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي وزگەرىستەر بولىپ جاتىر. تەك كەيبىر وزگەرىستەردىڭ بىزگە ءسال كەشىگىپ كەلگەنى بولماسا… سوندىقتان 6 جىل ۋاقىت ىشىندە قانداي ناتيجەگە قول جەتكىزدىك, قاي سالادا ناقتى ءوسىم بار دەگەن سۇراقتارعا وسى ماقالادا ەكونوميست, قارجى ساراپشىسى ايبار ولجايمەن بىرگە جاۋاپ ىزدەپ كورەمىز, دەپ جازادى qandastar.kz sn.kz-كە سىلتەمە جاساپ.

ەكونوميكانىڭ جالپى كورىنىسى 

جاقىندا ۇكىمەت باسشىسى ولجاس بەكتەنوۆ وسى 6 جىل ىشىندە جاسالعان ىستەرگە شولۋ جاساپ, «ىلگەرىلەۋگە باستاعان التى جىل: قازاقستان ورنىقتى دامۋ جولىندا» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن جاريالادى.  ماقالادا كوبىنە ەكونوميكالىق سەكتورداعى جەتىستىكتەردى تالداپ, سونىڭ ىشىندە ناقتى كورسەتكىشتەرگە توقتالدى. پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ ايتۋىنشا, مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ەل تىزگىنىن قولىنا العان التى جىل ىشىندە اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلىپ, ماڭىزدى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك.

سەبەبى رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, 2024 جىلدىڭ سوڭىندا ءجىو 288 ميلليارد دوللاردى قۇرادى, ال جان باسىنا شاققانداعى ءجىو 14 مىڭ دوللاردان استى. قازاقستان تابىسى جوعارى ەلدەر توبىنا جاقىندادى. 2019-2024 جىلدارى ارالىعىندا وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ءوندىرىس كولەمى 31,4%-عا, قۇرىلىستا 96,3%-عا ءوستى. وڭدەۋشى كاسىپورىندار ءوز ۇلەسى بويىنشا ءوندىرۋشى سەكتورمەن تەڭەستى. ۇكىمەت باسشىسى جازعان ماقالادا ءدال وسى تسيفرلار ناقتى كورسەتىلگەن.

تەك 2024 جىلدىڭ وزىندە وڭدەۋ ونەركاسىبىندە جالپى قۇنى 1,3 تريلليون تەڭگە بولاتىن 180 ينۆەستيتسيالىق جوبا ىسكە اسىرىلدى. التى جىل ىشىندە ماشينا جاساۋ سەكتورىنداعى ءوندىرىس ءۇش ەسە ءوسىپ, ونەركاسىپتىك ءوندىرىستىڭ جىلدىق ورتاشا ءوسىمى 20,3%-دى قۇرادى.

– قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءار جىلىندا قازاقستان ەكونوميكاسى ورتاشا ەسەپپەن 18,11 ميلليارد دوللارعا ءوسىپ وتىرعان, – دەيدى ساراپشى ا. ولجاي.

ەكونوميستىڭ سوزىنشە, ەگەر وسى ديناميكا ساقتالسا, 2029 جىلى قازاقستاننىڭ ءجىو كولەمى 378,55 ميلليارد دوللارعا جەتۋى مۇمكىن.

– ال قازىرگى جاعدايعا كوز جۇگىرتسەك, 2018 جىلى 179,3 ميلليارد دوللار بولعان ىشكى جالپى ءونىم 2024 جىلى 288 ميلليارد دوللارعا ۇلعايدى. 2027 جىلدارى قازاقستان تابىسى جوعارى مەملەكەتتەر قاتارىنا كىرۋى ءتيىس, – دەيدى ەكونوميست ايبار ولجاي. بۇل ءۇشىن ەكونوميكاداعى ءوسىم قارقىنىن تۇراقتى ساقتاپ, جاڭا ينۆەستيتسيالاردى كوبىرەك تارتۋ قاجەت, – دەيدى ول.

وڭدەۋ ونەركاسىبى مەن قۇرىلىس

تاعى دا ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە توقتالايىق. 2019-2024 جىلدار ارالىعىندا وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ ءوندىرىس كولەمى 31,4%-عا, ال قۇرىلىس سالاسى 96,3%-عا ءوستى. بۇل – وڭدەۋ ونەركاسىبى مەن قۇرىلىس سالالارىنداعى جاقسى كورسەتكىش. ويتكەنى قارقىندى ينۆەستيتسيالىق جوبالار ءوز جەمىسىن بەرسە, اتالمىش سالاداعى جەتىستىك تە مولايا تۇسپەك.

– تەك 2024 جىلدىڭ وزىندە وڭدەۋ ونەركاسىبىندە جالپى قۇنى 1,3 تريلليون تەڭگە بولاتىن 180 ينۆەستيتسيالىق جوبا ىسكە اسىرىلدى. وسى جوبالاردىڭ ارقاسىندا بۇل سەكتورداعى ءوسىم سوڭعى ونجىلدىقتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە – شامامەن 6%-عا جەتتى, – دەيدى ساراپشى ا. ولجاي.

ماشينا جاساۋ مەن مۇناي-گاز حيمياسى

– التى جىل ىشىندە ماشينا جاساۋ سەكتورىنداعى ءوندىرىس ءۇش ەسە وسسە, ونەركاسىپتىك ءوندىرىستىڭ جىلدىق ورتاشا ءوسىمى 20,3%-دى قۇرادى, – دەيدى ەكونوميست ايبار ولجاي.

بۇل سەكتور ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءارتاراپتاندىرىلۋىنا جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋىنا ىقپال ەتىپ وتىر. سونىمەن قاتار, قازاقستان مۇناي-گاز حيمياسى ءوندىرىسىن دامىتا باستادى.

– قازاقستان پوليمەرلەر, كومپوزيتتىك ماتەريالدار مەن حيميالىق رەاگەنتتەر وندىرەتىن ەلدەر قاتارىنا قوسىلدى. اتىراۋداعى KPI زاۋىتى پوليپروپيلەننىڭ ءىرى وندىرۋشىسىنە اينالدى, – دەيدى ساراپشى ا. ولجاي.

بۇل – قازاقستاننىڭ شيكىزاتتىق تاۋەلدىلىكتەن بىرتىندەپ ارىلىپ, وڭدەۋشى سەكتوردى كۇشەيتۋگە بەت بۇرعانىنىڭ ايقىن بەلگىسى.

اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ازىق-ت ۇلىك قاۋىپسىزدىگى

پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ماقساتىندا التى جىل ىشىندە 2,5 تريلليون تەڭگە سۋبسيديا ءبولىنىپ, اۋىل شارۋاشىلىعى جالپى ءونىمىنىڭ كولەمى 1,8 ەسەگە ءوسىپ, 8,3 تريلليون تەڭگەگە جەتكەنىن ايتادى. اگروونەركاسىپ كەشەنىندە ەڭبەك ونىمدىلىگى ەكى ەسە ارتىپ, 4,2 ميلليون تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى.

مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدا قازاقستاندىق وندىرۋشىلەردى قولداۋ شارالارى كەڭەيتىلدى. 2025 جىلى «بايتەرەك» حولدينگى ارقىلى 8 تريلليون تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتۋ جوسپارلانىپ, 2027 جىلعا قاراي بۇل سوما 10 تريلليون تەڭگەگە جەتەدى. التى جىل ىشىندە ەكونوميكاعا 130 ميلليارد دوللار تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيا قۇيىلدى.

سوڭعى التى جىلدا اگروونەركاسىپ كەشەنىن سۋبسيديالاۋعا 2,5 تريلليون تەڭگە ءبولىندى.

– بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى جالپى ءونىمىنىڭ 1,8 ەسەگە, ياعني 8,3 تريلليون تەڭگەگە دەيىن وسۋىنە ىقپال ەتتى, – دەيدى ەكونوميست ايبار ولجاي.

اۋىل شارۋاشىلىعىندا ەڭبەك ونىمدىلىگى دە ارتتى. سوڭعى بەس جىل ىشىندە سالاداعى ەڭبەك ونىمدىلىگى ەكى ەسە ءوسىپ, ءبىر جۇمىسكەرگە شاققاندا 4,2 ميلليون تەڭگەگە جەتتى.

– ازىق-ت ۇلىك ءوندىرىسىنىڭ كولەمى 2,1 ەسە ۇلعايدى. بۇل ىشكى نارىقتى وتاندىق ونىممەن قامتۋعا عانا ەمەس, اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋعا دا مۇمكىندىك بەرەدى, – دەيدى ساراپشى ا. ولجاي.

شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار مەن ەكسپورت

– سوڭعى التى جىل ىشىندە ەكونوميكاعا 130 ميلليارد دوللار تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار تارتىلدى, – دەيدى ەكونوميست ايبار ولجاي.

قازاقستانعا قۇيىلعان ينۆەستيتسيانىڭ باسىم بولىگى وڭدەۋ ونەركاسىبىنە باعىتتالىپ وتىر.

– ونىڭ كولەمى 72,7 ميلليارد دوللارعا جەتتى. بۇۇ قازاقستاندى تەڭىزگە شىعا المايتىن ەلدەر اراسىندا ءىرى تشي كولەمىن الۋشى رەتىندە ەكىنشى ورىنعا شىعاردى, – دەيدى ساراپشى ا. ولجاي.

ەكسپورتتىق كورسەتكىشتەر دە ايتارلىقتاي جاقساردى.

– سوڭعى التى جىلدا سىرتقى ساۋدا اينالىمى ءبىر جارىم ەسەگە, 94,8 ميلليارد دوللاردان 141,4 ميلليارد دوللارعا دەيىن وسسە, ەكسپورت كولەمى 61,1 ميلليارد دوللاردان 81,6 ميلليارد دوللارعا جەتتى, – دەيدى ەكونوميست ايبار ولجاي.

وسىعان قوسا, شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتىڭ ۇلەسى ارتىپ كەلەدى.

– وڭدەلگەن تاۋارلار ەكسپورتى 28,8 ميلليارد دوللارعا جەتتى. بۇل 2018 جىلعى كورسەتكىشتەن شامامەن ەكى ەسە جوعارى, – دەيدى ماكروەكونوميكا ساراپشىسى ا. ولجاي.

ەگەر وسى باعىت ساقتالسا, قازاقستان الەمدىك نارىققا شيكىزات قانا ەمەس, دايىن ءونىم ەكسپورتتايتىن ەل رەتىندە شىعا الادى.

دەموگرافيالىق وزگەرىستەر مەن ەكونوميكانىڭ بولاشاعى

– قازىر بىزدەگى حالىق سانى 20 286 084 ادام. ورتا ەسەپپەن ءبىر جىلدا 380 مىڭ ادامعا كوبەيىپ وتىرمىز. سوندا 2029 جىلى قازاقستان حالقىنىڭ سانى 22 180 000 ادام بولۋى ءتيىس, – دەيدى ەكونوميست ايبار ولجاي.

وسى ءوسىمدى ەسەپكە الساق, 2029 جىلعا قاراي جان باسىنا شاققانداعى ءجىو 17,5 مىڭ دوللاردى قۇرايدى.

– دەمەك, ەلىمىز 10 جىلدىڭ ىشىندە كەمىندە ەكى ەسەگە قۋاتتى بولا تۇسپەك, – دەيدى قارجىگەر ا. ولجاي.

ال پرەزيدەنتتىڭ «اڭساعان ءسابي» ارناۋلى باعدارلاماسىنىڭ ارقاسىندا, بالا سۇيە الماعان وتباسىندا 2021 جىلدان بەرى 9 مىڭنان استام ءسابي دۇنيەگە كەلدى.

ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ

ۇكىمەت باسشىسى بايانداپ, تەرەڭنەن تارقاتقان تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى –ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ ماسەلەسى. ونىڭ سوزىنشە, ەنەرگەتيكا جانە كوممۋنالدىق سالالارداعى داعدارىستى ەڭسەرۋ باعىتىندا ينفراقۇرىلىمدىق جەلىلەردى جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. سونىمەن قاتار جىلۋ كوزدەرىنىڭ ورتاشا توزۋ دەڭگەيى 71%-دان 61%-عا دەيىن تومەندەتىلدى. قازىر مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا 86 مىڭ شاقىرىم ينجەنەرلىك جەلى جاڭعىرتىلىپ جاتىر.

قۇرىلىس سالاسى قارقىندى دامىپ, 2019-2024 جىلدارى ارالىعىندا 97,8 ميلليون شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇل قازاقستاندىق مىڭداعان وتباسىنىڭ تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا سەپتىگىن تيگىزدى.

– بيىل دوستىق – مويىنتى تەمىرجول ۋچاسكەسىنىڭ ەكىنشى جەلىسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالادى, بۇل وتكىزۋ قابىلەتىن 12 جۇپ پويىزدان 60 جۇپ پويىزعا دەيىن ارتتىرادى. سونداي-اق الماتى بەكەتىن اينالىپ وتەتىن تەمىرجول جەلىسى دە الماتى تورابىنىڭ جۇكتەمەسىن 40%-عا جەڭىلدەتەدى», – پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ.

شىنىمەن, ۇكىمەت باسشىسى ايتقان ءسوزىنىڭ جانى بار. سەبەبى سوڭعى التى جىلدا رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار 4,4 مىڭ شاقىرىم اۆتوجول جاڭعىرتىلىپ, 2024 جىلى 12 مىڭ شاقىرىم كولىك ماگيسترالى جوندەلدى. دوستىق – مويىنتى تەمىرجول ۋچاسكەسىنىڭ قۇرىلىسى دا اياقتالۋعا جاقىن, بۇل تەمىرجول وتكىزۋ قابىلەتىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

«جول ازابىن جۇرگەن بىلەر» دەيدى قازاقتا. اسىرەسە ءوز ىشىمىزدەگى ءبىر ءوڭىر مەن ەكىنشى ءبىر ءوڭىردى جالعايتىن جولداردىڭ جاعدايى اسا ءماز ەمەس ەدى. جول-كولىك اپاتىندان بولاتىن قازانىڭ كوپ جاعدايى وسى جولدىڭ ساپاسىزدىعىنان تۋىندايتىن. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسى ماسەلەنى ەسكەرىپ, وڭىرلەردى قوساتىن نەگىزگى كۇرە جولداردى ءوز باقىلاۋىندا ۇستادى. مۇنى ۇكىمەت باسشىسى دا قۋانا-قۋانا ايتتى.

– سونىمەن قاتار جولداردىڭ قۇرىلىسى مەن ولاردى جوندەۋ جۇمىستارى پرەزيدەنتتىڭ تۇراقتى باقىلاۋىندا. سوڭعى التى جىلدا رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار 4,4 مىڭ شاقىرىم اۆتوجولداردى, ونىڭ ىشىندە ورتالىق – شىعىس, ورتالىق – وڭتۇستىك, تالدىقورعان – وسكەمەن, اقتوبە – اتىراۋ – استراحان جانە باسقا دا كۇرە جولداردى رەكونسترۋكتسيالاۋ اياقتالدى. 2024 جىلى 12 مىڭ شاقىرىم كولىك ماگيسترالى قۇرىلىس-جوندەۋ جۇمىستارىمەن قامتىلدى, ونىڭ 8 مىڭ شاقىرىمى – رەسپۋبليكالىق, ال قالعان 4 مىڭ شاقىرىمى جەرگىلىكتى جولدارعا تيەسىلى. بۇل – رەكوردتىق كورسەتكىش, – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

اۋىز سۋ تاپشىلىعىن شەشۋ

2019 جىلى قالالاردا سۋمەن جابدىقتاۋ دەڭگەيى 97,2%, اۋىلداردا 86,4% بولسا, بۇگىندە بۇل كورسەتكىشتەر 99,4% جانە 97,8%-عا جەتتى. 6 256 اۋىلدىڭ ىشىندە 5 523 اۋىل تازا سۋمەن قامتىلدى. و. بەكتەنوۆتىڭ سوزىنشە, قالعان 833 اۋىلدا تازا سۋ ماسەلەسى 2024 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تولىق شەشىلمەك.

ال جالاقى مولشەرىندە دە ءبىراز وزگەرىس بولدى. سونىڭ ىشىندە پەداگوگ-مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى ايتارلىقتاي وسكەنىن ايتا كەتكەن ءجون. ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك, 2019-2024 جىلدارى ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرى 42 500 تەڭگەدەن 85 000 تەڭگەگە دەيىن ەكى ەسەگە ءوستى. پەداگوگتاردىڭ جالاقىسى ەكى ەسەگە, دارىگەرلەردىڭ جالاقىسى جىل سايىن 30%-عا, ورتا مەديتسينالىق پەرسونالدىڭ جالاقىسى 20%-عا ءوستى. كوپبالالى وتباسىلارعا ارنالعان جاردەماقى ەنگىزىلىپ, بالا كۇتىمى بويىنشا تولەمدەر ءبىر جىلدان ءبىر جارىم جىلعا دەيىن ۇزارتىلدى.2019 جىلدان بەرى ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 73 جاستان 75 جاسقا دەيىن ۇلعايىپ, انا ءولىمى 26,3%-عا, نارەستەلەر ءولىمى 15,8%-عا تومەندەدى.

عىلىمدى قولداۋ

پرەزيدەنت عىلىمعا ءاردايىم قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى. سوندىقتان جوو-داعى شاكىرتاقىنى كوبەيتۋگە دەن قويىپ, جاۋاپتى مينيسترلىككە دە تاپسىرما بەرىپ قويعان. قازىر عىلىم سالاسىندا جاستاردىڭ ۇلەسى 46%-عا جەتىپ, دوكتورانتۋرا گرانتتارى كوبەيدى. بۇل بولاشاقتىڭ ىرگەتاسىن جاستار قالايدى دەگەن سەنىمنىڭ نىشانى بولسا كەرەك. 2 297 عىلىمي جوبا جانە 299 عىلىمي-تەحنيكالىق باعدارلاما جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. 208 جوبا كوممەرتسيالاندىرىلىپ, 180-دەن استام ءوندىرىس ساتىلىم كەزەڭىنە شىقتى.

تسيفرلاندىرۋ مەن جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋ

مەملەكەت باسشىسى تسيفرلاندىرۋدى دامىتۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىپ, قازاقستان ورتالىق ازياداعى IT-قىزمەتتەردىڭ جەتەكشى ەكسپورتتاۋشىسىنا اينالدى. «وتباسىنىڭ تسيفرلىق كارتاسى», «الەۋمەتتىك ءاميان», QazaqLaw زاڭنامالىق كومەكشىسى سياقتى جوبالار ەنگىزىلدى.

پرەمەر-ءمينيستردىڭ سوزىنشە, بيىلدان باستاپ Alem.ai حالىقارالىق جاساندى ينتەللەكت ورتالىعى اشىلادى. ءسويتىپ بۇل ورتالىق قازاقستاننىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسىن جەدەلدەتۋگە ىقپال ەتەدى.

تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىقپەن كۇرەس

وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا قارسى كۇرەس كۇشەيتىلىپ, ونى قىلمىستىق جازاعا جاتقىزاتىن جاڭا زاڭ قابىلداندى. سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن بالالاردى قورعاۋعا ارنالعان «قازاقستان بالالارى» باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى.

ءماجىلىس پەن ءماسليحات سايلاۋى

2023 جىلدىڭ ناۋرىزىندا ەلىمىزدە جاڭا ارالاس جۇيە اياسىندا العاشقى ءماجىلىس جانە ءماسليحات سايلاۋى ءوتتى. بۇل ساياسي ناۋقان باسەكەلەستىكتىڭ كۇشەيۋىنە سەرپىن بەرىپ, دەموكراتيالىق ۇدەرىستەردىڭ جاڭا كەزەڭىن ايقىندادى. سايلاۋ شەگى تومەندەتىلىپ, ناتيجەسىندە العاش رەت پارلامەنت قۇرامىنا التى پارتيا ەندى.

ساياسي ۇيىمداردى تىركەۋ تالاپتارى ايتارلىقتاي جەڭىلدەتىلدى. بۇرىن 20 مىڭ مۇشە قاجەت بولسا, ەندى جاڭا پارتيا قۇرۋ ءۇشىن 5 مىڭ ادام جەتكىلىكتى. بۇل باستاما ساياسي الاڭدا جاڭا كۇشتەردىڭ قالىپتاسۋىنا مۇمكىندىك بەردى. سونىمەن قاتار, سايلاۋعا قاتىسۋشىلاردىڭ سانىن ارتتىرۋ ماقساتىندا دەپۋتاتتىق مانداتتاردىڭ 30 پايىزى ايەلدەرگە, جاستارعا جانە ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ازاماتتارعا ارنايى بولىنەتىنى زاڭمەن بەكىتىلدى.

بىرمانداتتىق وكرۋگتەر ارقىلى ءوزىن-ءوزى ۇسىنعان كانديداتتار ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىلدى. بۇل جاڭاشىلدىق ازاماتتاردىڭ پارلامەنتتىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتۋ دەڭگەيىن ايتارلىقتاي كۇشەيتتى.

ۇكىمەت باسشىسى ايتقانداي, قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنتتىگى كەزەڭىندە قازاقستان ەكونوميكاسى تۇراقتى دامۋ تراەكتورياسىنا ءتۇستى. وڭدەۋ ونەركاسىبى, اۋىل شارۋاشىلىعى, ماشينا جاساۋ جانە مۇناي-گاز حيمياسى سەكتورى ايتارلىقتاي ىلگەرىلەدى. شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار تارتىلىپ, ەكسپورتتىڭ قۇرىلىمى وزگەرىپ جاتىر. ەگەر قازىرگى قارقىن ساقتالسا, قازاقستان جاقىن جىلدارى تابىسى جوعارى ەلدەر قاتارىنا قوسىلۋى مۇمكىن.

ارينە, پرەزيدەنتكە حالىق تاراپىنان, قوعام تاراپىنان جۇكتەلگەن مىندەت ءالى دە كوپ. الداعى بەس جىل – ەكونوميكالىق رەفورمالاردى جالعاستىرۋ ءۇشىن شەشۋشى كەزەڭ بولماق. قازاقستان ەكونوميكالىق ءوسىمدى ساقتاپ, الەمدىك نارىقتاعى ورنىن نىعايتا الا ما? مۇنى ۋاقىت كورسەتەدى. بىراق بۇگىنگى قارقىن, دالىرەك ايتقاندا, مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تۇسىنداعى كەزەڭ ەلدىڭ دۇرىس باعىتتا كەلە جاتقانىن اڭعارتادى. بىراق بۇل تەك داقپىرتقا اينالماي, ناقتى ىستەردە كورىنە بەرسە دەپ تىلەيمىز.