الەم جاڭالىقتارى
«قازاقستان تاراپىنان ءالى ۇسىنىس تۇسكەن جوق». تۋنيسكە تاريحي التىن سىيلاعان قازاق باپكەرى
فوتو: كوللاج El.kz
جىل سايىن تامىز ايىنىڭ ءۇشىنشى جەكسەنبىسىندە قازاقستاندا سپورت كۇنى اتالىپ وتەدى. اتالعان مەرەكە ەلدە سپورتتى دامىتۋ مەن سپورتتاعى جەتىستىكتەردى ىنتالاندىرۋعا ارنالعان. بۇگىن وسى مەرەكەگە وراي, El.kz اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى پاريج وليمپياداسىندا ەرەكشە ەسىمى اتالعان قازاقستاندىق باپكەر ەسبول سۇلتانوۆپەن تىلدەستى.
ول ءتورت جىلدا ءبىر كەلەتىن ءدۇبىرلى دودا پاريج وليمپياداسىندا قازاقستانعا ەمەس, تۋنيسكە تاەكۆوندودان تاريحي التىن سىيلادى. ايتا كەتەيىك, ەسبول سۇلتانوۆ 2023 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان باستاپ, تاەكۆوندودان تۋنيس قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى قىزمەتىن اتقارادى.
تاەكۆوندودان 80 كەلىدە باق سىناعان تۋنيس سپورتشىسى فيراس كاتوۋسي فينالدا يران وكىلىن جەڭىپ, پاريج وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى اتاندى. ول فينالعا دەيىن بارلىق قارسىلاسىن 2-0 ەسەبىمەن جەڭسە, شەشۋشى كەزەڭدە يراندىق قارسىلاسىنان دا باسىم ءتۇستى.
بۇل – تۋنيس ەلىنىڭ تاريحىنداعى وسى سپورت تۇرىنەن العاشقى التىن جۇلدە ەكەن. سونداي-اق تۋنيس ساپىنان 58 كەلىدە ونەر كورسەتكەن موحامەد حاليل جەندۋبي دا پاريج وليمپياداسىنىڭ قولا جۇلدەسىن يەلەندى. وسىلايشا, ءبىر جىلعا جەتەر جەتپەس ۋاقىتتا قازاق باپكەرى باپتاعان تۋنيس سپورتشىلارى جەڭىس تۇعىرىنان كورىندى.
مۇنى كورگەن جەلى قولدانۋشىلار باپكەردى وتانعا قايتارۋ كەرەك ەكەنىن جانە «قادىرىن بىلمەپتى» دەپ جارىسا جازىپ جاتىر. نە سەبەپتى شەتەلگە كەتكەنىن باپكەردىڭ وزىنەن سۇراپ كوردىك. ايتۋىنشا, قازاقستاندا 17 جىل جاتتىقتىرۋشى بولىپ جۇمىس ىستەگەن.
الماتىداعى شاڭىراق سپورت مەكتەبىندە جۇمىس ىستەپ ءجۇردىم. ول جەردەن كوپتەگەن چەمپيونداردى تاربيەلە, ءبىراز جەتىستىكتەرگە دە جەتتىك. ءبىر جىلداي ۇلتتىق قۇرامادا كومەكشى جاتتىقتىرۋشى بولدىم, – دەيدى ەسبول سۇلتانوۆ.
تۋنيس مەملەكەتىنە قازاق باپكەرى 2023 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا بارعانىن ايتتى. 2023 جىلى تاەكۆودودان تۋنيس ەلى نەگىزگى جارىس سانالاتىن الەم چەمپيوناتىن ءساتسىز اياقتاعان سوڭ, ولار حالىقارالىق دەڭگەيدەگى باپكەردى ىزدەي باستاعان. كوپتەگەن الەم چەمپيوناتتارىندا, جارىستاردا, وقۋ-جاتتىعۋلاردا كەزدەسىپ تاجىريبە الماسىپ جۇرگەن قازاق باپكەرى وسى ساتتەن باستاپ ولاردىڭ كوزىنە ءتۇسىپ قالادى.
تۋنيسكە سول جىلى باردىم. ولار مەنى شاقىردى, سوسىن كەلىسىمشارتقا وتىردىق. بۇل ەلگە كەلۋدەگى ماقساتىم, شەتەلدە حالىقارالىق دەڭگەيدە ءوزىمدى سىناپ كورۋگە شەشىم قابىلدادىم. پاريجدەگى جەتىستىكتىككە بايلانىستى «ءبىزدىڭ قازاق جاتتىقتىرۋشى» دەپ بۇكىل قازاق ەلى قۋانىپ جاتقانىن كوردىم. بۇل قازاقتىڭ باۋىرماشىلدىعىن, جۇرەگىنىڭ كەڭدىگىن بىلدىرەدى. سول ءۇشىن قولداۋ ءبىلدىرىپ, ىزگى تىلەكتەرىن ءبىلدىرىپ جاتقان قازاق حالقىما العىسىمدى ايتامىن, – دەيدى تۋنيس ەلىندەگى باپكەر.
مۇنداي دەڭگەيگە دەيىن جەتۋ ءۇشىن كوپ جۇمىس اتقارىلعانىن اتاپ ءوتتى.
كۇندە بەس ساعاتتاي جاتتىعۋ بولسا, ودان بولەك كەشكى ۋاقىتتاردا سپورتشىلارمەن ۆيدەو ارقىلى جاتتىعۋ پروتسەسىن باقىلايمىز. ءوزىم جالعىز قالعاندا جوسپار قۇرامىن. ءار سپورتشىنىڭ ءوزىنىڭ جەكە باعدارلاماسى جاسالىپ كوپتەگەن جۇمىس اتقارىلدى. ءبىرىنشى شارت – سونداي جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن مىقتى كوماندا جيناۋ. كوماندا بولعاندا سپورتشىلار ەمەس, جاتتىقتىرۋشى قۇرام, ەكىنشى كومەكشى جاتتىقتىرۋشى, فيزيكالىق جاتتىقتىرۋشى, فيزيوتەراپەۆت, پسيحولوگتاردان قۇرالعان مىقتى مامانداردى جيناپ, جۇمىلا جۇمىس ىستەگەن كەزدە جاقسى ناتيجە بولادى, – دەيدى ەسبول سۇلتانوۆ.
قازاق باپكەرى «قازاقستاننان قۋىپ جىبەردى, قايتا قايتارۋ كەرەك» دەگەن پىكىرلەرگە قاتىستى ويىن ءبىلدىردى.
مەنى ەشكىم قۋعان جوق. ۇسىنىس تۇسكەسىن, ءوز ەركىممەن بارۋعا شەشىم قابىلدادىم. باسىندا ايتىپ وتكەنىمدەي, حالىقارالىق دەڭگەيدە ءبىر بەلەستى باعىندىرعىم كەلدى. قازاقستاندا 17 جىل قىزمەت ىستەدىم, شاكىرت تاربيەلەدىم. جولىمدى كەسىپ, كەدەرگى بولعان ەشكىم جوق, – دەيدى جاتتىقتىرۋشى.
الداعى جوسپارىمەن دە بولىسە كەتتى. ايتۋىنشا, قازىر ۇلكەن مەجەنى اياقتادى. ءبىر جىل تىنىمسىز جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە وسىنداي جەتىستىككە جەتىپ وتىر.
وليمپيادا ويىنىندا جاقسى جەتىستىككە قول جەتكىزدىك. كىشكەنە شارشادىق. ەندى قازىر ءبىر اي ەڭبەك دەمالىسىن الدىم, – دەيدى.
تۋنيس ەلى قازاق باپكەرىمەن كەلىسىمشارتتى ۇزارتقىسى كەلىپ, قازىرگى ۋاقىتتا ۇسىنىس ءتۇسىپ جاتقانىن جەتكىزدى.
وعان قوسا تاعى بىرنەشە ەل بار. ال قازاقستان تاراپىنان ءالى ۇسىنىس تۇسكەن جوق. ال ەگەر ۇسىنىس بولىپ جاتسا, قاراستىرۋعا بولادى, – دەيدى.
سپورت ساراپشىلارىنىڭ ايتۋىنشا, ءبىزدىڭ سپورتشىلار پسيحولوگيالىق قىسىمعا كوپ جاعدايدا شىدامايدى جانە تەز شارشاپ قالادى. سوڭىندا ناتيجە كوڭىلدەن شىقپاي جاتادى دەپ ءجيى ايتۋدا. بۇعان قاتىستى باپكەردىڭ قانداي ويدا ەكەنىن سۇرادىق.
ءيا, سپورت ساراپشىلارىنىڭ پسيحولوگيالىق جايلى ايتقان پىكىرلەرى وتە ورىندى دەپ ەسەپتەيمىن. سپورتشىنىڭ پسيحولوگيالىق دايىندىعى جارىستا شەشۋشى ءرول اتقارادى. ويتكەنى قىسىمعا ءتۇسىپ نەمەسە بوساڭسىپ, قارسىلاستان قورقىپ, جاۋاپكەرشىلىكتەن قاتتى قىسىلعان سپورتشىنى قانشا جەردەن دايىنداساڭ دا دۇرىس جۇمىس ىستەي المايدى. سەبەبى ميى, ويى سول جاڭاعى نارسەمەن بوس ەمەس بوپ تۇرادى. سوندىقتان دا پسيحولوگيالىق دايىندىق وتە ماڭىزدى, – دەيدى ەسبول سۇلتانوۆ.
ال مۇنداي جاعدايدا ەلدەگى سپورتقا قانداي وزگەرىس كەرەك ەكەنىن اشىپ ايتا المايتىنىن تىلگە تيەك ەتتى.
ويتكەنى ءبىر جىلداي ەلىمىزدە بولعان جوقپىن. ونىڭ ۇستىنە ءوزىم اكىمشىلىك قىزمەتتەردە بولمادىم. سپورت كوميتەتى, مينيسترلىك جايىندا قانداي دا ءبىر پىكىر بىلدىرەتىندەي ونداي اكىمشىلىك تاجىريبە جوق. نەگىزى ويدى ايتاتىن ادامنىڭ ءوزىنىڭ تاجىريبەسى, ءبىلىمى بولۋ كەرەك جانە سول بولعان وقيعانىڭ باسى-قاسىندا ءجۇرۋ قاجەت. سونداي ءۇش تالابى بار ادام عانا ءوزىنىڭ ءاناليزىن, ويىن ايتا الادى دەپ ويلايمىن. مەنىڭ قازىر ايتقان ءبىر سىنىم سىرتتان تاس لاقتىرعان سياقتى بولىپ قالادى. سونداي-اق قانداي دا ءبىر پايداسىن اكەلمەيدى, – دەدى قازاقستاندىق باپكەر.
قازىرگى تاڭدا باپكەر تۋنيستە بولعانىمەن, ونىڭ وتباسى قازاقستاندا تۇرادى.
جانۇيام ەلدە قالدى. بالا-شاعام بار. ءبىرى مەكتەپتە, ەندى ءبىرى ۋنيۆەرسيتەتتە وقيدى. تۋنيسپەن ءبىر جىلدىق شارتقا وتىرعاندىقتان, ولاردى وقۋىنان الىپ كەتىپ, ءبىر جىلدىڭ ىشىندە مەكتەبىنىڭ ءبارىن اۋىستىرۋ, وزگە ەلگە بارىپ ونىڭ تىرلىگىنە ۇيرەنىپ, وقىپ كەتۋ وڭاي بولمايدى. سول سەبەپتى بۇل ەلگە ولاردى ەرتىپ كەلمەدىم. ەگەر كەلەسى وليمپياداعا دەيىن ءتورت جىلدىق شارتقا وتىرىپ جاتسام, جاقسى ۇسىنىس, جوسپار, باعدارلاما بولسا وتباسىممەن بىرگە تۇرۋعا دايىنمىن, – دەيدى ەسبول سۇلتانوۆ.
باپكەر بالا-شاعانىڭ اكەسى, وتباسىنىڭ تىرەگى بولعاندىقتان, ولارعا تاربيە, قولداۋ كەرەگىن ايتادى. سول سەبەپتى ءبىر جىل جانۇياسىنان جىراقتا بولعان باپكەر ءتورت جىلمەن كەلىسىمشارت بولعان جاعدايدا وتباسىن كوشىرىپ الۋعا نيەت ەتىپ وتىر.