قازاقستاندا «9-20-25» يپوتەكاسىنىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەسىن جانە باستاپقى جارناسىن تومەندەتۋ ۇسىنىلدى

فوتو: ءماجىلىستىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى

جالپىۇلتتىق سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتيا فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتى ناۋرىز سايلاۋباي بۇگىندە ەلىمىزدىڭ تۇرعىن ءۇي نارىعىندا باعدارلامالاردىڭ ءتۇرى مەن يپوتەكالىق جۇيەنىڭ كوپتىگىنەن جۇرت شاتاسىپ جاتقانىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا, ادام تۇسىنبەيتىن باعدارلامالاردىڭ تاعى ءبىرى – «تۇرعىن ءۇي كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى». وسى ماسەلە بويىنشا ول پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكليارعا ساۋال جولدادى. بۇل تۋرالى qandastar.kz Stan.kz اقپارات اگەنتتىگىنە سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.

«اتىنان ات ۇركەتىن بۇل باعدارلاما بۇرىنعى «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىنىڭ ورنىنا شىققان جاڭاسى بولىپ وتىر. ەڭ قىزىعى اتاۋىن وزگەرتە سالعان زاتى سول ءباز باياعى قالپى. ءباز باياعى دەيتىنىم ىشكى قۇرىلىمدىق ەرەجەلەرى 2-10-20 – بۇرىنعى «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى, ال 5-10-20 – باياعى «شاڭىراق» باعدارلاماسى ەكەنىنە ەرەجەلەردى سارالاي كەلە كوز جەتكىزدىك. ايتسە دە, بۇل جوبالار قالىڭ كوپشىلىككە ەمەس, تۇرعىن ۇيگە مۇقتاج كەزەكتە تۇرعان جاندارعا عانا ارنالعان», – دەدى دەپۋتات ناۋرىز سايلاۋباي.

ەلىمىزدە تۇرعىنۇي نارىعىن دامىتۋعا بايلانىستى سان ءتۇرلى جوبالار جاساعانىمىزبەن كەي وڭىردە كەيىنگى ەكى جىلدا ءبىر دە ءبىر قۇرىلىس نىسانى سالىنباپتى. ءتىپتى جۇزەگە اسىپ جاتقان باعدارلاما دا جوق دەدى دەپۋتات.

«نەگە دەسەڭىز, بۇل باعدارلاما اياسىندا تەك اكىمشىلىك ۇسىنعان جاڭا ۇيدەن عانا باسپانا الۋعا بولادى. ال ونداي ارزان ۇيلەردى سالۋ ءۇشىن قارجى كەرەك ەكەنى انىق. سالىنىپ جاتقان نىسان جوق بولعاندىقتان ءۇي كەزەگى جىلدار وتسە دە جىلجىمايدى. ياعني,  باعدارلاما ىسكە اسىپ جاتقان جوق دەگەن ءسوز. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىنى «وتاۋ» مەن «ناۋرىز» باعدارلامالارى ارقىلى بيىل مەملەكەت قازىناسىنان 250 ميلليارد تەڭگە بولىنگەنىن بىلەمىز. بۇل باعدارلامالار ارقىلى وتكەن ازاماتتار ەرەجەنىڭ قيسىنسىزدىعىنان قينالىپ باسىن تاۋعا دا تاسقا دا سوعادى», – دەدى ول.

ناۋرىز سايلاۋبايدىڭ ايتۋىنشا, تولەم قابىلەتىن راستاۋ, العاشقى جارنا جانە ايلىق تولەممەن بىرگە جاڭا پاتەرگە جوندەۋ جۇمىستارىن جاساۋعا قاراجات تاپپاي تارىعىپ جاتىر.

«سەبەبى ەلدىڭ قولىندا وسىنداي قاجەتتىلىككە جۇمسايتىن ارتىق اقشاسى جوق. ونى مويىنداۋىمىز كەرەك. ماسەلەن, 2024 جىلدىڭ 2 توقسانىنداعى ەسەپ  بويىنشا ورتاشا ايلىق كولەمى 403 251 تەڭگە ال مەديانالىق جالاقى باعالاۋ بويىنشا 278 296 تەڭگە بولىپ وتىر. ەندى ساناپ كورسەك, ورتاشا جالاقى الاتىن ازاماتتار يپوتەكالىق نەسيەگە ايلىعىنىڭ 70 پايىزىن جۇمسايدى ەكەن. ال تومەن جالاقى الاتىن, ياعني 278 296 تەڭگە نە ودان دا تومەن ايلىققا كۇن كورىپ وتىرعان وتانداستارىمىز بۇل باعدارلامالارعا ءتىپتى مۇلدەم قاتىسا المايدى. قاتىسقان جاعدايدا 20% العاشقى جارناسىن جيناۋعا كەلگەندە سالى سۋعا كەتەدى. جاعداي وتە قيىن. ۇلكەن مەگاپوليستەرىمىزدىڭ وزىندە 1 نە 2 بولمەلى پاتەر الۋ ءۇشىن تولەنەتىن العاشقى جارنا 7 ميلليون تەڭگەدەن اسىپ تۇسەدى ەكەن. مۇنداي قارجى بۇگىندە ءار وتانداسىمىزدىڭ قالتاسىندا جۇرمەگەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى», – دەدى ناۋرىز سايلاۋباي.

وسى رەتتە دەپۋتات كەلەشەكتە وتباسى بانك ارقىلى جۇزەگە اسىرىلاتىن «9-20-25» باعدارلاماسىنا جىلىنا 150 ميلليارد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانعاندىقتان العاشقى جارناسىن 20%-دان 10%-عا ازايتۋ كەرەك دەپ ۇسىنىس تاستادى.

«سوعان بايلانىستى پايىزدىق مولشەرلەمەنى 8% تومەندەتسەك, حالىققا شىنىمەن تيىمدىرەك بولادى. بولجامدارعا سايكەس, 2050 جىلعا قاراي رەسپۋبليكاداعى حالىق سانى 27 ميلليوننان اسادى دەپ وتىرمىز. حالىقتىڭ ۇلەسى وڭتۇستىك وڭىرلەردە كوپ بولماق. ال سولتۇستىك جانە شىعىس وڭىرلەردە كەرىسىنشە حالىق سانى تومەندەي بەرمەك. وسى تۇستا كورشىلەس رەسەي ەلىندەگى سەكىلدى, 2 پايىزدىق «دالنەۆوستوچنايا يپوتەكا» باعدارلاماسى سىندى جوبانى جۇزەگە اسىرۋ اسا ماڭىزدى. مىسالى بىزدە دە ەلدىڭ ەڭ شالعايداعى نۇكتەسىنە بارعانى ءۇشىن قوسىمشا قولداۋلارمەن بىرگە تومەنگى 2 پايىزدىق مولشەرلەمەمەن ءۇي الۋعا قارىز بەرۋ قاجەت», – دەپ تۇيىندەدى دەپۋتات ناۋرىز سايلاۋباي.
ەسكە سالايىق, بۇعان دەيىن «قازاقستاننىڭ قۇرىلىسشىلار وداعى» باسپانانىڭ العاشقى جارناسىن 20%-دان 10%-عا تومەندەتۋدى ۇسىندى. پىكىرلەرىنشە, تۇرعىن ءۇي كەزەگىن جىلجىتىپ, پاتەر ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن تالاپتاردى جەڭىلدەتكەن ءجون. العاشقى جارنانى 10% تومەندەتىپ, قاجەت دەپوزيتتى 500 مىڭ تەڭگە دەپ بەكىتۋ كەرەك. ستاۆكا 2-5% ارالىعىندا بەلگىلەنۋى شارت. سونىمەن قاتار ولار مەملەكەت ساتىپ الۋ قۇقىمەن جالعا بەرىلەتىن پاتەرلەر ءۇشىن قۇرىلىس كومپانيالارىنا 60 مىڭ ارتىعىراق تولەگەنىن قالايدى. دەمەك شارشى مەترىن 320 مىڭ دەپ ەمەس, 380 مىڭعا باعالاۋىن سۇرايدى.