Qarjy jáne tólemder
Qazaqstanda «9-20-25» ıpotekasynyń paıyzdyq mólsherlemesin jáne bastapqy jarnasyn tómendetý usynyldy
Foto: Májilistiń baspasóz qyzmeti
Jalpyulttyq soıal-demokratııalyq partııa frakııasynyń depýtaty Naýryz Saılaýbaı búginde elimizdiń turǵyn úı naryǵynda baǵdarlamalardyń túri men ıpotekalyq júıeniń kóptiginen jurt shatasyp jatqanyn aıtty. Onyń aıtýynsha, adam túsinbeıtin baǵdarlamalardyń taǵy biri – «Turǵyn úı kommýnaldyq ınfraqurylymdy damytý tujyrymdamasy». Osy másele boıynsha ol premer-mınıstriniń birinshi orynbasary Roman Sklıarǵa saýal joldady. Bul týraly qandastar.kz Stan.kz aqparat agenttigine silteme jasap habarlaıdy.
«Atynan at úrketin bul baǵdarlama burynǵy «Nurly jer» baǵdarlamasynyń ornyna shyqqan jańasy bolyp otyr. Eń qyzyǵy ataýyn ózgerte salǵan zaty sol báz baıaǵy qalpy. Báz baıaǵy deıtinim ishki qurylymdyq erejeleri 2-10-20 – burynǵy «Baqytty otbasy» baǵdarlamasy, al 5-10-20 – baıaǵy «Shańyraq» baǵdarlamasy ekenine erejelerdi saralaı kele kóz jetkizdik. Áıtse de, bul jobalar qalyń kópshilikke emes, turǵyn úıge muqtaj kezekte turǵan jandarǵa ǵana arnalǵan», – dedi depýtat Naýryz Saılaýbaı.
Elimizde turǵynúı naryǵyn damytýǵa baılanysty san túrli jobalar jasaǵanymyzben keı óńirde keıingi eki jylda bir de bir qurylys nysany salynbapty. Tipti júzege asyp jatqan baǵdarlama da joq dedi depýtat.
«Nege deseńiz, bul baǵdarlama aıasynda tek ákimshilik usynǵan jańa úıden ǵana baspana alýǵa bolady. Al ondaı arzan úılerdi salý úshin qarjy kerek ekeni anyq. Salynyp jatqan nysan joq bolǵandyqtan úı kezegi jyldar ótse de jyljymaıdy. Iaǵnı, baǵdarlama iske asyp jatqan joq degen sóz. Taǵy bir aıta ketetini «Otaý» men «Naýryz» baǵdarlamalary arqyly bıyl memleket qazynasynan 250 mıllıard teńge bólingenin bilemiz. Bul baǵdarlamalar arqyly ótken azamattar erejeniń qısynsyzdyǵynan qınalyp basyn taýǵa da tasqa da soǵady», – dedi ol.
Naýryz Saılaýbaıdyń aıtýynsha, tólem qabiletin rastaý, alǵashqy jarna jáne aılyq tólemmen birge jańa páterge jóndeý jumystaryn jasaýǵa qarajat tappaı taryǵyp jatyr.
«Sebebi eldiń qolynda osyndaı qajettilikke jumsaıtyn artyq aqshasy joq. Ony moıyndaýymyz kerek. Máselen, 2024 jyldyń 2 toqsanyndaǵy esep boıynsha ortasha aılyq kólemi 403 251 teńge al medıanalyq jalaqy baǵalaý boıynsha 278 296 teńge bolyp otyr. Endi sanap kórsek, ortasha jalaqy alatyn azamattar ıpotekalyq nesıege aılyǵynyń 70 paıyzyn jumsaıdy eken. Al tómen jalaqy alatyn, ıaǵnı 278 296 teńge ne odan da tómen aılyqqa kún kórip otyrǵan otandastarymyz bul baǵdarlamalarǵa tipti múldem qatysa almaıdy. Qatysqan jaǵdaıda 20% alǵashqy jarnasyn jınaýǵa kelgende saly sýǵa ketedi. Jaǵdaı óte qıyn. Úlken megapolısterimizdiń ózinde 1 ne 2 bólmeli páter alý úshin tólenetin alǵashqy jarna 7 mıllıon teńgeden asyp túsedi eken. Mundaı qarjy búginde ár otandasymyzdyń qaltasynda júrmegeni aıtpasa da túsinikti», – dedi Naýryz Saılaýbaı.
Osy rette depýtat keleshekte Otbasy bank arqyly júzege asyrylatyn «9-20-25» baǵdarlamasyna jylyna 150 mıllıard teńge bólý josparlanǵandyqtan alǵashqy jarnasyn 20%-dan 10%-ǵa azaıtý kerek dep usynys tastady.
«Soǵan baılanysty paıyzdyq mólsherlemeni 8% tómendetsek, halyqqa shynymen tıimdirek bolady. Boljamdarǵa sáıkes, 2050 jylǵa qaraı Respýblıkadaǵy halyq sany 27 mıllıonnan asady dep otyrmyz. Halyqtyń úlesi ońtústik óńirlerde kóp bolmaq. Al soltústik jáne shyǵys óńirlerde kerisinshe halyq sany tómendeı bermek. Osy tusta kórshiles Reseı elindegi sekildi, 2 paıyzdyq «Dalnevostochnaıa ıpoteka» baǵdarlamasy syndy jobany júzege asyrý asa mańyzdy. Mysaly bizde de eldiń eń shalǵaıdaǵy núktesine barǵany úshin qosymsha qoldaýlarmen birge tómengi 2 paıyzdyq mólsherlememen úı alýǵa qaryz berý qajet», – dep túıindedi depýtat Naýryz Saılaýbaı.
Eske salaıyq, buǵan deıin «Qazaqstannyń qurylysshylar odaǵy» baspananyń alǵashqy jarnasyn 20%-dan 10%-ǵa tómendetýdi usyndy. Pikirlerinshe, turǵyn úı kezegin jyljytyp, páter máselesin sheshý úshin talaptardy jeńildetken jón. Alǵashqy jarnany 10% tómendetip, qajet depozıtti 500 myń teńge dep bekitý kerek. Stavka 2-5% aralyǵynda belgilenýi shart. Sonymen qatar olar memleket satyp alý quqymen jalǵa beriletin páterler úshin qurylys kompanııalaryna 60 myń artyǵyraq tólegenin qalaıdy. Demek sharshy metrin 320 myń dep emes, 380 myńǵa baǵalaýyn suraıdy.
