الەم جاڭالىقتارىجاڭالىقتار
قازاقستاندا اەس-ءتى كىم سالا الاتىنى بەلگىلى بولدى
فوتو: اشىق دەرەككوز
«قازاقستان اتوم ەلەكتر ستانتسيالارى» جشس باس ديرەكتورى تيمۋر جانتيكين قازاقستاندا اەس قۇرىلىسىنىڭ تەحنولوگيالارىن قاي كومپانيالار جەتكىزە الاتىنىن ايتتى, — دەپ حابارلايدى qandastar.kz
ونىڭ ايتۋىنشا, 2019 جىلى قازاقستان يادرولىق تەحنولوگيالاردىڭ ەڭ وزىق شەتەلدىك جەتكىزۋشىلەرىنەن مىندەتتى ەمەس تەحنيكالىق جانە كوممەرتسيالىق ۇسىنىستار العان. ناتيجەسىندە قىتاي, وڭتۇستىك كورەيا, رەسەي, فرانتسيا جانە اقش-تىڭ التى جەتكىزۋشىسىنەن 13 زاماناۋي رەاكتور جوباسى تاڭدالدى.
«ۇسىنىلعان تەحنولوگيالاردى الدىن الا باعالاۋ ءۇشىن ءبىز الەمدىك تاجىريبە مەن اتوم ەنەرگياسى جونىندەگى حالىقارالىق اگەنتتىكتىڭ (ماگاتە) ۇسىنىمدارى نەگىزىندە ءوزىمىزدىڭ باعالاۋ جۇيەمىزدى جاسادىق. كەيىننەن بۇل جۇيەنى فرانتسۋزدىڭ ايگىلى Assystem ينجينيرينگتىك كومپانياسى ماقۇلدادى», — دەدى جانتيكين.
قىسقا تىزىمگە ءتورت الەۋەتتى جەتكىزۋشىنىڭ ۇسىنىستارى ەنگىزىلدى:
— HPR1000 رەاكتورى بار قىتايلىق CNNC كومپانياسى;
— APR1000 جانە APR1400 رەاكتورلارى بار كورەيالىق KHNP;
— VVER-1200 بار رەسەيلىك روساتوم;
— EPR1200 تەحنولوگياسىمەن فرانتسۋزدىق EDF.
تەحنولوگيالاردى تاڭداۋدان باسقا, جوبانىڭ شامامەن قۇنى, ونىڭ مەرزىمى, قارجىلاندىرۋ ادىستەرى مەن كوزدەرى تۋرالى سۇراقتار دا تالقىلاندى.
«قازاقستاننىڭ بولاشاعى اتوم ەنەرگەتيكاسىمەن تىعىز بايلانىستى», — دەدى جانتيكين.
ول اتوم ەلەكتر ستانتسيالارى الەمدەگى ەڭ قاۋىپسىز جانە سەنىمدى ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتتى.
تابيعي-كليماتتىق فاكتورلاردى, ەنەرگەتيكالىق جۇيەنىڭ سيپاتتامالارىن جانە بولجامدى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاپشىلىعىن ەسكەرە وتىرىپ, ساراپشىلار كەلەسى قورىتىندىعا كەلدى:
— ءبىر بلوكتىڭ ۇسىنىلاتىن قۋاتى 1,4 گۆت دەيىن;
— ستانتسيانىڭ جالپى قۋاتى – 2,8 گۆت دەيىن;
— اەس ءۇشىن ۇسىنىلاتىن ورىن – الماتى وبلىسى, ۇلكەن اۋىلىنىڭ جانىنداعى بالقاش كولىنىڭ اۋدانى.
قازاقستاندا اتوم ەلەكتر ستانتسيالارىن سالۋ ءۇشىن ۇسىنىلاتىن وڭتايلى تەحنولوگيا قاۋىپسىزدىك دەڭگەيى جوعارى جانە ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرى جاقسارعان III جانە III+ بۋىن قىسىمدى سۋ رەاكتورلارى بولىپ تابىلادى.
ەسكە سالايىق, قازاقستان ۇكىمەتى اەس قۇرىلىسى بويىنشا رەفەرەندۋم وتكىزۋ تۋرالى قاۋلى جوباسىن ماقۇلداعان بولاتىن. پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە ۇكىمەت اپپاراتىمەن بىرلەسىپ, پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە قاۋلى جوباسىن ەنگىزۋدى تاپسىردى.
