Qazaqstanda Azııa saýdasy men mádenıetin qatar alyp júretin qaýymdastyq quryldy

Astanada «Qazaqstan-Azııa saýda jáne mádenıetti damytý qaýymdastyǵy» qurylyp, onyń tóralqasynyń alǵashqy otyrysy ótti, dep habarlaıdy Egemen.kz.

Tóralqanyń quramyna elge belgili memleket jáne qoǵam qaıratkerleri, saıası jáne mádenıet qaıratkerleri engen. Atap aıtqanda, Tóralqa músheligine Qazaqstannyń Tótenshe jáne О́kiletti elshisi, professor Dúısen Qaseıinov, Premer-mınıstrdiń keńesshisi, Qazaqstannyń memleket jáne qoǵam qaıratkeri Eraly Toǵjanov, Parlament Májilisiniń depýtaty, Ekonomıkalyq reforma jáne óńirlik damý komıtetiniń tóraǵasy, Qazaqstannyń memleket jáne qoǵam qaıratkeri Nurtaı Sabılıanov,  Parlament Májilisiniń depýtaty, Halyqaralyq ister, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń Tóraıymy, Qazaqstannyń memleket qaıratkeri, dıplomat Aıgúl Quspan, Parlament Senatynyń depýtaty, Halyqaralyq qatynastar, qorǵanys jáne qaýipsizdik komıtetiniń hatshysy, Qazaqstannyń memleket jáne qoǵam qaıratkeri Darhan Qydyráli, Qazaqstannyń saıasat jáne qoǵam qaıratkeri, Parlament Senatynyń burynǵy depýtaty Jandarbek Kákishev,  Saýda jáne ıntegraııa vıe-mınıstri Qaırat Tórebaev, Aýyl sharýashylyǵy vıe-mınıstri Erbol Tasjúrekov,  «Qazaqstan-Azııa saýda jáne mádenıetti damytý qaýymdastyǵy» Basqarma Tóraǵasy Qanat Beısek  kirip otyr.

Jıynda kún tártibine engizilgen máseleler boıynsha tóralqanyń tóraǵasy men hatshysy saılandy. Qaýymdastyq Jarǵysyna sáıkes, tóraǵa – konsýltaııalyq-keńesshi organnyń qyzmetine basshylyq jasaıdy, Prezıdıým  músheleriniń arasynan saılanady. Al tóralqa hatshysy Prezıdıým múshesi bolyp tabylmaıtyn, konsýltatıvtik-keńesshi organnyń qyzmetin uıymdastyrýshylyq, aqparattyq jáne tehnıkalyq qamtamasyz etýdi júzege asyratyn laýazymdy adam.

Tóralqa múshesi Eraly Toǵjanovtyń usynysymen tóraǵalyqqa Dúısen Qaseıinov saılandy.

«Tóraǵanyń jumysy úlken jaýapkershilikti talap etedi. Dúısen Qorabaıuly bárimizge belgili, elimizde de halyqaralyq deńgeıde de óte tanymal tulǵa. Bedeldi halyqaralyq uıymdy basqarǵan, mádenıet salasynyń halyqaralyq deńgeıdegi maıtalmany. Tótenshe jáne О́kiletti elshi degen laýazymy bar. Sondyqtan tóraǵa laýazymyna Dúısen Qorabaıulyn usynamyn», dedi Eraly Toǵjanov.

Sondaı-aq tóraǵanyń usynysymen tóralqa hatshysy bolyp Qanat Toqabaev saılandy.

Kún tártibine oraı, tóralqa otyrysynda «Qazaqstan-Azııa saýda jáne mádenıetti damytý qaýymdastyǵynyń» maqsat-mindetin aıqyndaıtyn Strategııalyq tujyrymdamasy talqylanyp, qoldaý tapty.

Osy másele boıynsha baıandama jasaǵan basqarma tóraǵasy Qanat Beısektiń aıtýynsha, qaýymdastyq buǵan deıingi «Qazaqstan-Qytaı saýdaǵa járdemdesý qaýymdastyǵynyń»  tájirıbelerin eskere otyryp, aýqymyn keńeıtý baǵytynda qurylǵan.

«Jańa qaýymdastyqtyń keńeıýi tek geografııalyq turǵydan ǵana emes, salalyq baǵytymyzdan da bolsyn degen sheshim qabyldadyq. О́tken tarıhymyzdan belgili – Azııa saýdasynyń salty basqa óńirlerge, basqa órkenıetterge qaraǵanda erekshe. Saýda júrgen jerde mádenıet te qosa júretini, elder arasyndaǵy ıntegraııaǵa, damýǵa saýdanyń áseri zor bolǵany anyq. Qazirgi ýaqytta halyqaralyq saýda júıesi kúrdeli ózgeriske ushyrap, geoekonomıkalyq jaǵdaı, óńirlerdegi senim daǵdarysy memleketter damýyna túrli kedergiler týǵyzyp otyr. Dástúrli saýda júıesiniń zamanaýı úlgisi de ózgerip, elder men óńirler arasynda ekonomıkalyq, tehnologııalyq alshaqtyq ulǵaıdy. Sonymen bir mezgilde kóptegen sarapshylar endigi ǵasyrdy «Azııa ǵasyry» dep ataı bastady», deıdi Qanat Beısek.

Onyń aıtýyna qaraǵanda, jańa qaýymdastyq birinshi kezekte bıznes pen iskerlik jáne mádenıet baǵytyndaǵy memlekettik baǵdarlamalardan bastap, jeke ujymdyq bastamalardy, bıznes pen mádenıet salasynyń Azııa elderindegi múddelilik, qyzyǵýshylyq suranystaryn júzege asyratyn platforma bolady. Sondaı-aq Qazaqstan men Azııa elderi arasynda iskerlik mámilelerdi arttyratyn, kásipkerlik baılanystar men birlesken mádenı halyqaralyq jobalardy júzege asyratyn «ALTYN KО́PIRGE» aınalýdy maqsat etedi.

«Bizdiń «Altyn kópirimizdiń» ózi úsh baǵytty qamtıdy. Olar: «Saýda kópiri», «Mádenıet kópiri», «Aqyldy kópir»;  Bul jerdegi «saýda kópiri» — Qazaqstan men Azııa arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtatyn kópir. Ony «isker adamdardyń kópiri» desek te bolady.  Al ekinshi kópirimiz – «mádenıet kópiri»  Qazaqstan men —  Azııa elderi arasyndaǵy mádenı áriptestiktiń halyqaralyq deńgeıin arttyratyn kópir. Ondaǵy josparlaǵan is-sharalar tutastaı Azııa elderiniń mádenı-rýhanı is-sharalaryna, bastamalaryna arnalady. Úshinshi «aqyldy kópir»  — bul jańa tehnologııalardy Qazaqstan men Azııa arasyndaǵy bıznes pen mádenı áriptestiktiń ıgiligine paıdalanýdy kózdeıdi. Onyń ishinde  Jasandy Intellekt (Chat GPT-4) arqyly bıznes qaýymdastyqqa kórsetiletin qyzmetterden bastap, kreatıv ındýstrııa, Azııa elderiniń bıznes jáne iskerlik qaýymdastyǵyna «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha qaýymdastyq platformasynda biryńǵaı bazalar men naqty konsýltaııalardyń biregeı qyzmeti, onlaın bıznes mıssııalar da bar», deıdi Qanat Beısek.

«Qazaqstan-Azııa saýda jáne mádenıetti damytý qaýymdastyǵy» halyqaralyq deńgeıde Qazaqstannyń ımıdjine de atsalysyp, aýqymdy is-sharalar (kórmeler, forýmdar, konferenııalar, festıvaldar) ótkizýdi de qoldaıdy.

Sonyń biri jyl saıyn dástúrli túrde «Bir beldeý bir jol» halyqaralyq forýmyn Astanada jyl saıyn ótkizý bolsa, ekinshisi «Azııa halyqtarynyń dástúrli mýzyka festıvali». Azııa halyqtaryna tıesili dástúrli mýzyka — álemdegi eń kóne kórkemdik dástúrlerdiń biri ári basqa qurlyqtardaǵy dástúrli mýzykalardan birshama ózgesheligi bar. Azııa halyqtarynyń mýzykasy jeke aspaptarǵa jáne aýyzsha baǵdarlaýǵa nazar aýdarýmen, sondaı-aq abstraktili mýzykany az qoldanýmen sıpattalady. Osyndaı ári erekshe ári tamyry kóneden jalǵasyp jatqan halyqtardyń  dástúrli mýzyka ónerin álemge dáripteýde jańadan qurylǵan qaýymdastyq muryndyq bolǵaly otyr.

Talqylaý barysynda tóralqa múshesi Darhan Qydyráli qaýymdastyqtyń strategııalyq tujyrymdamasyna qatysty óz pikirin bildirdi. «Saýda jáne mádenıetti qatar alyp júrý týraly sheshim óte durys. Sebebi kezinde Uly ulys Altyn ordanyń da, Ortalyq Azııanyń basqa da iri memleketterdiń de ydyraýyna negizgi sebepterdiń biri Jibek jolynyń toqtaýymen de baılanysty. Shyǵystan Batysqa sozylyp jatqan kerýen joldarynyń, saýda-sattyq pen barys-kelistiń toqtaýy – alpaýyt memleketterdiń mádenı damýyn da, ekonomıkasyn da toqyraýǵa ushyratty. Al búgingi kezeńge keletin bolsaq, Memleket basshysy halyqaralyq deńgeıde saýda ıntegraııasyna, óńir elderimen, Azııa elderimen jaqyn baılanystarǵa da úlken nazar aýdarylyp otyr. Parlament Senatynda osy Azııa baǵyty boıynsha birneshe zańnamalar talqylanyp, maquldanyp Prezıdenttiń qol qoıýyna joldandy», dedi Darhan Qydyráli.

Sonymen qatar ol qaýymdastyqtyń atqaratyn is-sharalar josparynyń aýqymy da  aldaǵy ýaqytta keńeıe berýi tıistigin atap ótti. Tóralqa múshesi tujyrymdama jobasynyń mádenıet salasyna qatysty kreatıv ındýstrııasyna da erekshe mán berilip otyrǵanyna toqtaldy. Onyń aıtýynsha, aldaǵy ýaqytta Qazaqstannyń Azııa elderiniń birqatarymen mádenı ortalyqtary ashylady. Bul zańnama júzinde bekitilgen. Osyndaı jumystardyń bárin úılestirýde qaýymdastyq uıytqy bola alady degen pikirin de jetkizdi Darhan Qydyráli.

Al tóralqa múshesi Eraly Toǵjanov qaýymdastyqtyń mıssııasy, maqsaty zor degen pikirde. «Jańa tehnologııalar zamanyndamyz. Sonyń biri – jasandy ıntellekt. Bunyń ıgiligin bızneske de,  mádenıetke de paıdalanyp, sony kórsete almasaq bizdiń utylyp qalatyn tustarymyzdyń bolýy da yqtımal. Kreatıv ındýstrııasy da sol ári onyń ereksheligi,  kreatıv ındýstııasy — mádenıetke de, ekonomıkanyń bir salasyna da jatady. Azııa elderiniń osy ındýstrııadan qanshalyqty qarajat taýyp, bıýdjetterin tolyqtyryp jatqanyn da bilesizder. Osyny eskersek», dedi Eraly Toǵjanov.

Al tóralqanyń taǵy bir múshesi Erbol Tasjúrekov bastamanyń baıandy bolatynyna senim bildirdi. «Qaýymdastyq kóterip otyrǵan «saýda kópiri» – biz úshin mańyzdy kópir. Sonyń ishinde aýyl sharýashylyǵy salasy bizdiń ekonomıkamyzdyń draıveri bola otyryp, Qazaqstannyń Azııa elderimen saýda-sattyǵynda basty basymdyǵyna aınalýy kerek», dedi Erbol Tasjúrekov.

Tóralqa otyrysynda qaýymdastyqtyń strategııalyq tujyrymdamasy qoldaý tapty. Jıyndaǵy usynystar boıynsha qaýymdastyqtyń tóralqasyna shet elderden de músheler qatystyrý qarastyrmaq.

Jıyn barysynda tóralqa tóraǵasy atynan «Qazaqstan-Azııa saýda jáne mádenıetti damytý» qaýymdastyǵynyń tóraǵasyna «Senim Gramotasy» tapsyryldy.

«Meniń oıymsha, búgingi strategııalyq tujyrymdama asa úlken ári mańyzdy qujat. qaýymdastyqtyń ózine júktep otyrǵan maqsaty da zor.  Árıne, eldiń ımıdji, memlekettiń múddesi bárinen bıik, ony osynda otarǵan barshańyz bilesizder. Berekeli istiń bastaýy bolsyn degen nıetpen, bizdiń bir jaǵynan bergen jolashar tilegimiz, batamyz retinde «Qazaqstan-Azııa saýda jáne mádenıetti damytý qaýymdastyǵy» basqarma tóraǵasy Qanat Beısekke Prezıdıýmnyń «Senim Gramotasyn» tapsyrǵym keledi. «Senim Gramotasyn» negizinde elshilerge  jańa bir elge kelip qyzmetke kirisip jatqanda beredi ǵoı. Sondyqtan bizdiń bul Gramotamyz  sımvolıkalyq gramota», dedi tóralqa tóraǵasy Dúısen Qaseıinov.

Aldaǵy ýaqytta qaýymdastyqtyń saltanatty tusaýkeserin ótkizý josparlanyp otyr.