جاڭالىقتار
قازاقستاندا بۇكىل الەمدە كەزدەسەتىن ءدىني اعىمدار بار
ءدىن تاقىرىبى قازىرگى تاڭدا ەلىمىز ءۇشىن ەڭ نازىك ماسەلە بولىپ تۇر,-دەپ حابارلايدى Qandastar.kz
16-عاسىردا شوتلانديادا پايدا بولعان پروتەستانتيزم اعىمىنىڭ ءبىر تارماعى.
قازاقستاندا 92 پرەسۆيتەريان ۇيىمى بار. ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ تانىمالدارى: «گرەيس», «نادەجدا», «ەممانۋەل», «نازاريانين». مىسالى: 2013 جىلى «گرەيس» ء(بىر اتاۋى – «بلاگودات») ۇيىمى 10 مىڭ ادامدى ءوز قاتارىنا قوستى. پرەسۆيتەريان نانىم-سەنىمىنە سەنۋشىلەردىڭ كوپ بولىگى كورەي ۇلتىنىڭ وكىلدەرى.
ەلۋىنشى كۇندى كۇتۋشىلەر (پياتيدەسياتنيچەستۆو)
20-عاسىر باسىندا اقش-تا پايدا بولعان حريستياندىق اعىم. تاقۋالارى ءوز ءىزباسارلارىن تەمەكى شەگۋدەن, الكوگولدەن, ەسىرتكىدەن جانە قۇمار ويىندارىنان باس تارتۋعا شاقىرادى.
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا بۇلاردىڭ 230 بىرلەستىگى بار. 2012 جىلى ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ اۋقىمدىسى – «نوۆايا جيزن» – 38, «يستوچنيك جيزني» – 28, «اگاپە» ميسسياسى-23, «سۋن بوك ىم» – 9, «جاتۆا» – 5 توپتان قۇرىلدى. تەك 2013-جىلدىڭ وزىندە قۇرامىندا قازاق, قىرعىز, ۇيعىر ۇلتىنىڭ وكىلدەرىنەن تۇراتىن 5 000 ادام بولدى.
يەگوۆا كۋاگەرلەرى
19-عاسىردىڭ 70-ءشى جىلدارىندا اقش-تا پايدا بولعان پروتەستانتتىق اعىم.
قازاقستاندا يەگوۆا كۋاگەرلەرىنىڭ شامامەن 5 مىڭداي وكىلى بار 61 بىرلەستىگى جۇمىس ىستەيدى.
يەگوۆا كۋاگەرلەرىنىڭ ءدىني ۇستانىمدارى الماتى, جامبىل, قاراعاندى جانە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارىندا كۇشتى ارەكەت ەتەدى.
جەتىنشى كۇننىڭ ادۆەنتيستەرى
1843-جىلى اقش-تا پايدا بولعان پروتەستانتتىق اعىم.
ولار ءماسىحتىڭ ورالاتىنىنا سەنەدى, سەنبى كۇنىن تىنىشتىق پەن دەمالىس كۇنى رەتىندە قۇرمەتتەيدى, سونداي-اق, ادام جانى ولگەننەن كەيىن اسپانعا ۇشپايدى دەپ سەنەدى.
42 قاۋىمدىق بىرلەستىگى ەلىمىزدىڭ 13 وبلىسىندا (قىزىلوردا وبلىسىن قوسپاعاندا), سونىمەن قاتار, استانا مەن الماتىدا ورنالاسقان.
باپتيستەر
باپتيستەر يسا ءماسىحتىڭ قايتا ورالاتىنىنا سەنەدى. شوقىنۋ ءۇشىن سۋعا شومىلدىرۋ ءراسىمىن تەك ەرەسەك ادامدارعا ورىنداتادى. باپتيستتەردە جاپپاي تابىنارلىق بەدەلگە يە بىردە-ءبىر ورتالىق نەمەسە ءدىنباسى جوق.
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە 100 باپتيستتىك توپ پەن فيليال تىركەلگەن. ولاردىڭ كوپشىلىگى الماتى قالاسى مەن الماتى وبلىسىندا جانە وڭتۇستىك قازاقستان, قاراعاندى وبلىستارىندا ارەكەت ەتەدى.
مەننونيتتەر
بۇل پروتەستانتتىق اعىم 16-عاسىردا نيدەرلاندىدا پايدا بولدى جانە نەگىزىن قالاۋشى, كاتوليك ءدىنىنىڭ قىزمەتكەرى مەننو سيمونستىڭ ەسىمىمەن اتالدى.
مەننونيتتەر سەنىمى بويىنشا قولعا قارۋ الۋعا بولمايدى, سوعىستان, اسكەردەن اشىق تۇردە باس تارتادى.
قازاقستاندا ولاردىڭ 4 بىرلەستىگى بار.
ەۆانگەليا حريستيان-باپتيستەرى
قازاقستاندا 185 ءدىني بىرلەستىگى رەسمي تىركەلگەن.
ولاردىڭ قاراۋىندا – 256 شىركەۋ, 252 ءدىني توپ جانە ميسسيونەرلىك ورتالىقتار, 9 187 شىركەۋ مۇشەلەرى, 78 پرەسۆيتەرلەر, 157 دياكوندار بار.
مورموندار
دجوزەف سميت 1830 جىلى اقش-تا قۇرعان. ول «مورمون كىتابىن», جازدى جانە بۇل كىتاپ مورمون سەنىمىندەگىلەر ءۇشىن تاۋراتپەن قاتار قولدانىلادى.
مورموندارعا ىشىمدىك, ەسىرتكى, ءشاي, كوفە قولدانۋعا تىيىم سالىنعانىمەن, بىرنەشە ايەل الۋعا رۇقسات.
الماتى, استانا قالالارىندا بەلسەندى ارەكەت ەتەدى. رەسەيدەن كەلگەن 3, اقش-تان كەلگەن 7 ۋاعىزشى-ميسسيونەرلەر جۇمىس ىستەيدى.
رۋحاني-ءدىني وقۋ ورىندار
2023 جىلعى ەسەپ بويىنشا ەلىمىزدە 14 رۋحاني-ءدىني وقۋ ورىنى بار. ونداعى ستۋدەنتتەردىڭ جالپى سانى – 4395 ادام.
ايتا كەتسەك, يسلامدىق باعىتتا – 12 («نۇر-مۇباراك» ۋنيۆەرسيتەتى – 1, مەدرەسە كوللەدجى – 9, قمدب جانىنداعى يمامداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ يسلام ينستيتۋتى – 1, قمدب قاراستى حۋسامۋددين ءاس-سىعاناقي اتىنداعى يسلام ينستيتۋتى – 1). حريستياندىق باعىتتا – 2 (الماتى پراۆوسلاۆيەلىك رۋحاني سەميناريا جانە قاراعاندىداعى جوعارعى ەپارحياارالىق «ماريا – شىركەۋدىڭ اناسى» رۋحاني سەمينارياسى) ءدىني ءبىلىم ورداسى بار.
ەرەكشە ايتا كەتەتىن جايت, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا تىيىم سالىنعان جيىرمادان اسا ءدىني اعىمداردىڭ كەيبىرى ءالى كۇنگە دەيىن جاسىرىن ارەكەت ەتىپ كەلەدى.
سوڭعى جىلدارى يسلامدىق ءدىني توپتار مەن اعىمدار ەلدەگى ساياسي وقيعالاردا, قاقتىعىستاردا ءجيى بوي كورسەتە باستادى. بۇل, ارينە, وتە قاۋىپتى قۇبىلىس. دەسەك تە, قوعامدا ءدىني كوزقاراسقا قاتىستى تۋىنداپ تۇراتىن تەكەتىرەستەر مەن الاۋىزدىقتار ەلىمىزدە تامىر جايىپ ۇلگەرگەن كىرمە اعىمدارعا ادام تارتۋ امالى ما دەگەن دە كۇدىك تۋىندايدى.
قازاق ەلى زايىرلى مەملەكەت بولعاندىقتان, وتانداستارىمىزدىڭ ءدىني نانىم-سەنىمى مەن كوزقاراستارىن كەمسىتپەي, جاستاردى ءبىلىم-عىلىممەن اينالىسۋعا كوپتەپ تارتقانىمىز ابزال بولادى.