قازاقستاندا دونەر ساتۋعا تىيىم سالىنۋى مۇمكىن

فوتو: www.istockphoto.com

گەرمانيا مەن تۇركيا اراسىندا «دونەر-كەباب داۋى تۋىنداپ, ونىڭ سوڭى قازاقستاندىق دونەرشىلەرگە دە اسەر ەتپەك, – دەپ حابارلايدى qandastar.kz Inbusiness.kz-كە سىلتەمە جاساي وتىرىپ.

يسپانيا «حامون سەررانوسىن», يتاليا «نەاپوليتان پيتستساسىن», وزگە دامىعان ەلدەر – ءتول تاعام تۇرلەرىن رەسمي مەنشىكتەپ, پاتەنتتەپ الدى. قورعالماعانىنىڭ ءبىرى – تۇرىكتىڭ دونەر-كەبابى. مىسالى, AP (Associated Press) مالىمەتىنشە, دونەرگە ارنالعان شيكىزاتپەن دە, قۇرال-جابدىقپەن دە بۇكىل ەۋروپانى – تۇركيا ەمەس, گەرمانيا قامتاماسىز ەتىپ وتىر.

باس كەڭسەسى بەرليندە ورنالاسقان «ەۋروپاداعى تۇرىك دونەرىن وندىرۋشىلەر قاۋىمداستىعىنىڭ» دەرەگىنشە, تەك جالعىز گەرمانيادا دونەردىڭ جىلدىق ساۋدا كولەمى وراسان 2,3 ميلليارد ەۋرو (شامامەن 2,6 ميلليارد دوللار) تابىس اكەلەدى. بۇكىل ەۋروپادا ودان 3,5 ميلليارد ەۋرو نەمەسە 4 ميلليارد دوللارعا جۋىق تابىس تۇسەدى.

دەسە دە, انكارا اتا-باباسىنىڭ بۇل رۋحاني مۇراسىن ءوزى مەنشىكتەپ, رەسمي تىركەتۋدىڭ قامىنا قىزۋ كىرىستى. تۇركيا ءداستۇرلى تاعامىن حالىقارالىق دەڭگەيدە, حالىقارالىق قۇقىق اياسىندا قورعاۋعا نيەتتى. ونسىز دونەردى شوشقا ەتىنەن جاساۋى مۇمكىن. سوندىقتان 2024 جىلعى ساۋىردە انكارا دونەر-كەبابقا «كەپىلدەندىرىلگەن ءداستۇرلى اس» قورعانىش مارتەبەسىن الۋعا ءوتىنىش بەردى.

ەۋرونيۋس ساراپشىلارىنىڭ تۇسىندىرۋىنشە, «كەپىلدەندىرىلگەن ءداستۇرلى اس» (TSG) مارتەبەسى «شىققان جەرى جانە ءوندىرىسى بويىنشا قورعالعان اتاۋ» (PDO, PGI) دەگەن مارتەبەدەن تومەندەۋ تۇر. سوڭعىسى ناقتى ءبىر گەوگرافيالىق وڭىرگە تەلىنەدى. مىسالى, فرانتسيانىڭ شامپان وڭىرىنەن باسقا وڭىرلەردە جاسالعان «اققاينارلار» شامپان (شامپانسكي) دەپ اتالا المايدى.

شىققان جەرى جانە ءوندىرىسى بويىنشا كەپىلدىكتەن ايىرماشىلىعى سول, كەپىلدەندىرىلگەن ءداستۇرلى اس (TSG) ازىق-ت ۇلىكتىڭ, ينگرەديەنتتەردىڭ ناقتى ساپاسىن جانە ناقتى ءبىر مەكەندە عانا ءوندىرىلۋىن تالاپ ەتپەيدى. بىراق ول تاماقتى دايىنداۋ مەن وڭدەۋدىڭ مىندەتتى تاسىلدەرىن, ستاندارتتارىن ايقىندايدى.

ساراپشىلار تومەندەۋ TSG مارتەبەسىنە قول جەتكىزسە, سونىڭ ءوزى دونەرگە قاتىستى جاعدايدى كۇرت وزگەرتۋگە, كەباب وندىرۋشىلەرگە قاتاڭ تالاپ قويۋعا جارايتىنىن ايتادى. سونىڭ ىشىندە الەمدە جەكە, بىرەگەي رەتسەپتەرمەن جاسالاتىن دونەر-كەباب تۇرلەرىنە تىيىم سالىنادى. نە سەن تۇركيا بەكىتكىزگەن رەتسەپتپەن جاسايسىڭ, نەمەسە ءونىمىڭدى بۇدان بىلاي «دونەر» دەپ اتاۋعا قاقىڭ جوق!

تۇركيانىڭ ءوتىنىمىن ەك قاناعاتتاندىرسا, وندا تۇركيا بەكىتىپ, تىركەتكەن ءوندىرىس ادىسىنە جانە ءونىم سەرتيفيكاتسياسىنا سايكەس كەلەتىن وندىرۋشىلەر عانا «دونەر» برەندىن پايدالانا الادى.

تۇركيانىڭ ۇسىنىسى بويىنشا بىرىنشىدەن, دونەر سيىر (كەي جاعدايدا تاۋىق) ەتىنەن جاسالۋى كەرەك. ەكىنشىدەن, ول ەت جاسى كەم دەگەندە 16 ايدان اسقان (شامامەن تايىنشا, بۇقاشىق) ءىرى قارا مالدىڭ ەتى بولۋعا ءتيىس. ياعني, بۇزاۋ, باسپاق, تورپاق, تايوگىز سياقتى جاستارى جارامايدى.

ۇشىنشىدەن, سيىر ەتى مال مايىنىڭ, تۇرىك يوگۋرتىنىڭ نەمەسە ءسۇتتىڭ, جۋانىڭ, تۇزدىڭ, جەبىرشوپ-تيمياننىڭ, سونداي-اق, قارا, قىزىل جانە اق بۇرىشتىڭ ناقتى بەكىتىلگەن كولەمى سالىنىپ, مارينادتالۋى شارت. تورتىنشىدەن, دايىن ءونىم تەك تىك ورنالاسقان ىستىكتەن كەسىلۋى كەرەك. بۇل جەردە ءاربىر ءتىلىمنىڭ قالىڭدىعى 3-5 ميلليمەتردەن (0,1-0,2 ديۋيمنەن) اسپاۋى قاجەت. تاۋىق ەتىنەن جاسالاتىن دونەر دە ۇقساس تاسىلدەمەمەن رەتتەلەدى.

ەندى ەۋروپالىق كوميسسيا وسى قىركۇيەك ايى اياقتالعانشا, ءبىر شەشىم قابىلداۋى كەرەك. تۇركيانىڭ وتىنىمىنە قارسى ەۋرووداق ەلدەرى, نەگىزىنەن گەرمانيالىقتار 11 نارازىلىق ەنگىزدى. قارسى شاعىمدانعاندار توبىن گفر-ءدىڭ ازىق-ت ۇلىك جانە اۋىل شارۋاشىلىعى فەدەرالدىق مينيسترلىگى باستادى. ەۋروكوميسسيا ولاردىڭ شاعىمىنىڭ قانشالىقتى نەگىزدى ەكەنىن انىقتاۋعا ءتيىس. ەگەر ەك نارازىلىقتار «نەگىزسىز ەمەس» دەگەن شەشىم قابىلداسا, وندا تۇركيا مەن گەرمانياعا ىمىرا-كومپروميسكە كەلىپ, ورتاق شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن تاعى 6 اي بەرىلەدى. سوڭعى ءسوز ەۋروپالىق كوميسسيادا.