Qazaqstanda kólik pen páter lızıngke berilýi múmkin

Foto: ashyq derekkóz

Elimizde kólik pen páter lızıngke berilýi múmkin. Endi qazaqstandyqtar kólik pen páterdi lızıngke ala alady. Májilis tıisti zańdy qarap jatyr,  dep habarlaıdy qandastar.kz

Depýtattardyń aıtýynsha, zań el azamattaryn qaryzdan qutqarýdy kózdeıdi. Iaǵnı, paıyzy kóp avtonesıeler men ıpotekalyq baǵdarlamalarǵa balama bolýǵa tıis. Sebebi halyqtyń bankter aldyndaǵy qaryzy ulǵaıyp keledi. Máselen, byltyr ıpotekalyq nesıe 14%-ǵa ósip, 6,7 trln teńgege jetti. Al avtonesıe somasy birden 45%-ǵa artyp, 3 trln teńgeden asty.

«Zań jobasy maquldansa, halyqtyń qaryzy azaıady», – deıdi depýtattar.

«Qujat aıasynda jeke kásipker sanalmaıtyn jeke tulǵalarǵa lızıng engizý qarastyrylǵan. Bul óz kezeginde olarǵa avtokólik jáne jyljymaıtyn múlik sııaqty aktıvterdi alýǵa múmkindik beredi. Atalǵan qujat qabyldanǵan jaǵdaıda azamattardyń qarjy qyzmetterine qol jetkizý múmkindigi artady. Usynylǵan túzetýler halyqtyń shamadan tys nesıe alý deńgeıin tómendetýdi jáne azamattardyń ál-aýqatyn arttyrýdy kózdeıdi. Sondaı-aq bank sektorynyń jáne lızıngtik kompanııalar naryǵynyń básekege qabilettiligin damytýǵa baǵyttalǵan», – dedi Májilis depýtaty Tatıana Saveleva.

Lızıngtiń birneshe túri bar

Lızıngtiń birneshe túri bar. Birinshisi, qarjylyq lızıng. Munda azamat kólikti jalǵa alady. Al kelisim merzimi aıaqtalǵanda, kólik onyń ıeligine ótedi. Ekinshisi, operaııalyq lızıng. Kólik tek jalǵa beriledi. Keıin ony qaıtarýǵa nemese jańa modelge aýystyrýǵa bolady. Al úshinshisi, qaıtarymdy lızıng dep atalady. Bul jerde kompanııa óz kóligin lızıng berýshige satady. Biraq ony jalǵa alyp qoldanady.

Sarapshylardyń paıymyna súıensek, nesıege qaraǵanda lızıng tıimdi.

– Bizdiń elde avtonesıelendirý keıde 30 ben 56%-ǵa deıin kóterilip ketedi. Iaǵnı, zań boıynsha olardyń sondaı múmkindikteri bar. Al lızıngte tikeleı ónimdi bergendikten, bul jerdegi esepteýler sol múliktiń baǵasymen eseptelinedi. Al bizde kóbinese halyqtyń qaltasynyń kótermeı jatqandyǵy – jańaǵy múlikti satyp alǵan baǵa emes, banktiń usynǵan nesıelik stavkasynyń joǵarylyǵy. Al lızıngte nesıelik sıstemalar júzege aspaıdy, – deıdi ekonomıst Baýyrjan Ysqaq.

Lızıng qymbatshylyq týdyrmaıdy. Iaǵnı, lızıngte bastapqy jarna tómen bolady nemese múldem suralmaıdy. Paıyzdyq ústemeaqysy nesıege qaraǵanda arzan. Tólem kestesi taraptardyń múmkindigine qaraı qurylady. Sonymen qatar qosymsha kepildik qajet emes.

Qazir elde avtokólik zańdy tulǵalarǵa lızıngke beriledi. Bul kásiporyndardyń qyrýar qaryzǵa batpaı-aq, avtoparkti jańartýyna tıimdi bolyp otyr.

– Al lızıng quraly qymbatshylyqqa ákeledi dep qaýiptenýdiń qajeti joq. Barlyǵy naryqtaǵy suranys pen usynystyń arasyndaǵy baılanyspen tikeleı baılanysty, – deıdi ekonomıst.

Lızıng mehanızmi Amerıka men Eýropada barynsha damyǵan. Iaǵnı, turǵyndar eski kóligin tapsyryp, jańasyn lızıngke alǵandy jón kóredi.

24kz jazǵandaı, qazir elde 6 mln-ǵa jýyq kólik bar. Biraq olardyń 40%-dan astamynyń shyqqanyna 20 jyldan asyp ketken. Al lızıng baǵdarlamasy osy kólik parkin jańartýdyń tıimdi quralyna aınalýǵa tıis.