«قازاقستاندا ءوزىنىڭ دەڭگەيىندە جالاقى الا الماي جۇرگەن مۇعالىمدەر بار» – اياتجان احمەتجان ۇلى

فوتو: دەكە قورىنان

بەلگىلى ۇستاز, Qazbilim جوباسىنىڭ اۆتورى اياتجان احمەتجان قازىرگى قوعامدا مۇعالىمدەردىڭ مارتەبەسى قانداي ەكەنىن ايتتى, دەپ حابارلايدى  qandastar.kz Alash.KZ-كە سىلتەمە جاساپ.

«كەز كەلگەن دۇنيە سالىستىرمالى عوي. دامىعان, بىلىمگە قاتتى ءمان بەرەتىن مەملەكەتتەرگە قاراعاندا تومەن. 2017 جىلدارعا دەيىنگى مۇعالىم مارتەبەسىنەن الدەقايدا جاقسى, ياعني ىلگەرىلەۋ بار. قازىر مۇعالىمدىك ءبىرشاما سۇرانىس تۋدىراتىن ماماندىق. مۇعالىم بولۋ بۇرىنعىداي قادىرسىز ماماندىق ەمەس. ەكىنشىدەن, ەگەر مۇعالىم ءوزى ساۋاتتى بولسا, وندا ولاردىڭ قۇقىعى دا 2017-2018 جىلدارعا دەيىنگىدەي بۇزىلمايدى. ۇشىنشىدەن, ساۋاتتى مۇعالىمدەر وتە جوعارى دەڭگەيدەگى سۇرانىسقا يە», – دەدى اياتجان احمەتجان  inbusiness.kzرەداكتسيا ءتىلشىسىنىڭ ساۋالىنا بەرگەن جاۋابىندا.

ءبىلىم سالاسىنىڭ بەلگىلى ساراپشىسى مۇعالىمدەر مەن مەكتەپ باسشىلارى قانداي بولۋى كەرەك ەكەنىنە دە پىكىر ءبىلدىردى.

«مەكتەپ ديرەكتورلارى ەڭ الدىمەن ناعىز پەداگوگ بولۋى كەرەك. ياعني, مەكتەپتىڭ باس پەداگوگى رەتىندە ۇستاز دەپ اتايتىنداي تۇلعا, كوشباسشى بولۋى ءتيىس. مۇعالىمدەر ەڭ اۋەلى كاسىبي بىلىكتى بولۋى كەرەك, ءوزىنىڭ ماماندىعىن, ءپانىن جەتىك مەڭگەرگەنى ءجون. سونىمەن قاتار, ول شەكسىز ىزدەنىمپاز بولعانى دۇرىس. ادام تاربيەلەۋشىنىڭ قوعام ۇزدىكسىز وزگەرىپ بارا جاتقان تۇستا ءبىر ورىندا قالىپ قويۋىنا بولمايدى. ۇشىنشىدەن, مۇعالىم ول ماماندىق ەمەس, ونەر. مەن مۇنى ۇنەمى ايتامىن. ول وزگەنىڭ بالاسىنىڭ جانىن تۇسىنەتىن, جاقسى كورەتىن, ءوز ماماندىعىن شەكسىز سۇيەتىن ادام بولۋى كەرەك دەپ ويلايمىن», – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

تاربيەگە جاۋاپتى كىم?

«تاربيەگە مىنا ادام جاۋاپتى دەگەنگە قارسىمىن. تاربيەگە ءبارىمىز جاۋاپتىمىز. ءتىپتى مەكتەپتە جۇرمەگەن ءسىز دە جاۋاپتىسىز. مەن دە جاۋاپتىمىن. ۇيىندە جۇرگەن اتا-انا دا جاۋاپتى. ءبىز ءبارىمىز تاربيەگە جاۋاپتىمىز جانە ءاربىر ءىس-قيمىلىمىزبەن بالا تاربيەلەۋشى ەكەنىمىزدى ويلاعان جاعدايدا عانا تاربيە سالاسى وڭالادى. تاربيە مىنانىكى دەپ جەكە بىرەۋگە مەنشىكتەپ بەرسەك, ەشقاشان وڭالمايدى. كەز كەلگەن قوعامنىڭ مۇشەسى – تاربيەگە جاۋاپتى تۇلعا», – دەدى اياتجان احمەتجان.

وسىعان دەيىن ءماجىلىس دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ كەزىندە ۇبت-دان ەڭ تومەن بالل العاندار مۇعالىمدىككە باراتىنىن, قازىر جاعداي تۇبەگەيلى وزگەرگەنىن ايتقان.

اياتجان احمەتجان دەپۋتاتتىڭ پىكىرىمەن كەلىستى. ول بۇگىنگى تاڭدا تەستىلەۋدەن ەڭ جوعارى بالل العاندار مۇعالىمدىكتى تاڭدايتىنىن جەتكىزدى. سوزىنشە, قازىر مۇعالىمدىك – سۇرانىسقا يە, ءبىرشاما بەدەلدى ماماندىق. قازىر مۇعالىم بولۋعا اسىعاتىن جاس تۇلەكتەر كوپ, دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.

قازاقستان مۇعالىمدەرى لايىقتى جالاقى الىپ ءجۇر مە?

جالپى ەلىمىزدە سوڭعى ءتورت جىلدا ۇستازداردىڭ جالاقىسى ەكى ەسە ارتقان. بۇدان باسقا بىلىكتىلىك ساناتتارى بويىنشا قوسىمشا قارجى الاتىن مۇعالىمدەر دە بار.

«الارمانعا التاۋ از, بەرەرمەنگە بەسەۋ كوپ» دەيدى عوي. مۇعالىم ءوزىنىڭ بىلىكتىلىگىنە ساي جالاقى الۋى كەرەك. قازاقستاندا ءوزىنىڭ دەڭگەيىندە جالاقى الا الماي جۇرگەن مۇعالىمدەر بار جانە ءوزىنىڭ دەڭگەيىنەن ارتىق جالاقى الىپ جۇرگەن مۇعالىمدەر بار. مىسالى, مىقتى, الەمدىك دەڭگەيدەگى شاكىرتتەردى تاربيەلەگەن, كەز كەلگەن بالانىڭ جۇلدىزىن جاعا الاتىن مۇعالىمگە قازىرگى جالاقى از. ءوز ءپانىن بىلمەيتىن, وقۋشىعا جەتكىزە المايتىن, مەكتەپتە تەك قانا ناپاقا ءۇشىن جۇرگەن مۇعالىمگە قازىرگى جالاقى كوپ», – دەدى بەلگىلى ۇستاز.

اياتجان احمەتجان قازىرگى زامان مۇعالىمدەرىندە مۇمكىندىك الدەقايدا كوپ ەكەنىن جاسىرمادى.

«قازاق قوعامى ۇستاز دەگەن كەزدە ۇلت ۇستازى – احمەت بايتۇرسىنوۆتى, ىبىراي ءالتىنساريندى ەسكە تۇسىرەدى. ولار قيىن كەزەڭدە, ەشتەڭە بولماعان ۋاقىتتا قازاق بالاسىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن جانىن بەرىپ, ەڭبەك ەتتى ءارى قانشاما ۇرپاقتىڭ جۇلدىزىن جاقتى, ءبىر ۇلتتىڭ بولاشاعىن قالىپتاستىردى. ءدال قازىرگى ۇستازداردان دا سونداي بيىك دەڭگەيدەگى جۇمىس كۇتەمىن. قازىرگى مۇعالىمدەردىڭ مۇمكىندىگى الدەقايدا جوعارى. ءدال وسى كەزدە ۇلتتى سۇيەتىن, ۇلتتىڭ بولاشاعى ءۇشىن ەڭبەك ەتە الاتىن ۇرپاق تاربيەلەۋىمىز كەرەك», – دەدى سپيكەر.