Qarjy jáne tólemder
Qazaqstanda tólemdi bir kún keshiktirgen tutynýshyǵa jańa nesıe berilmeıdi

Foto: Stan.kz
Nesıe tólemin keshiktirgen qaryz alýshylarǵa jańa nesıe berý shekteledi, al bank qaryzy endi memlekettiń moınyna ótpeıdi, dep jazdy qandastar.kz
Jańa zań boıynsha ıfrlyq teńge tólem quraly retinde keńinen qoldanylady. Bul týraly Stan.kz aqparat agenttigi Informbıýrobaǵdarlamasyna silteme jasap habarlaıdy.
Endi nesıe boıynsha tólemin bir kún keshiktirgen tutynýshyǵa jańa nesıe berilmeıdi. Naqtyraq aıtqanda, ekinshi deńgeıli bankterge merzimdi tólemin 30 kúnge, mıkroqarjylyq uıymdarǵa 24 saǵatqa keshiktirgen boryshkerlerge qaryz berýge tyıym salynady. Bul sharanyń basty maqsaty – qaryzdy qaıtara almaý qaýpi joǵary turǵyndardy qaryz qaqpanynan qorǵaý.
Qarjy naryǵyn retteý agenttigi depýtattarǵa «Bank týraly» jańa zań jobasyn tanystyrdy. Aıtýlarynsha, 30 jyl buryn qabyldanǵan eski zań qazirgi zaman talabyna sáıkes kelmeıdi, sondyqtan sektorda aýqymdy ózgerister kútilip otyr.
Endi qarjy uıymdaryna eki túrli lıenzııa beriledi: bazalyq jáne ámbebap. Bazalyq lıenzııasy bar bankterdiń aktıvterine eń tómengi jáne eń joǵary shekter belgilenedi. Jospar boıynsha, joǵarǵy shegi – 500 mıllıard teńge, tómengi shegi – 10 mıllıard teńge. Al ámbebap bankter ıslamdyq qarjy quraldaryn usyna alady. Mysaly, qarjy uıymynyń ishinde sharıǵat talaptaryna sáıkes jumys isteıtin arnaıy bólimsheler ashylady.
Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Mádına Ábilqasymova ıslamdyq qarjy ereksheligin eskerý kerek ekenin aıtty.
«Islamdyq qyzmetti uıymdastyrýshylyq turǵydan oqshaýlaý, aktıvter men mindettemelerdi bólek esepke alý jáne basqarý, jeke qyzmetkerlerdi bólý, sondaı-aq qarjy ónimderin bekitetin jáne aýdıt júrgizetin sharıǵatqa sáıkestik jónindegi keńestiń bolýy kózdelgen», – dedi ol.
Sonymen qatar endi bank qaryzy memlekettiń moınyna ótpeıdi. Kerisinshe, akıonerdiń jarǵylyq kapıtaly sol boryshty tóleýge jumsalady. Eger qarajaty jetpese, memleket qajetti qarjyny quıyp, akıoner atanady. Jańa zań aıasynda ıfrlyq teńge de erekshe mánge ıe bolady. Bul tólem túrin qaýipsiz dep aıtýǵa tolyq negiz bar.
Ulttyq bank tóraǵasynyń orynbasary Berik Sholpanqulov ıfrlyq teńgege paıyz júrmeıtinin de atap ketken jón dedi.
«Ol depozıt emes. Iaǵnı, qolma-qol jáne elektrondyq aqshanyń qyzmetin biriktiredi. Osylaısha, halyqqa tólem jasaý jeńildeıdi. ıfrlyq teńge tólem quraly retinde qyzmet etedi. Onyń qoldanylý aıasy keń, barlyq qarjylyq operaııalardy tolyq baqylaýǵa múmkindik beredi. Eger aqsha urlanǵan nemese alaıaqtyq áreket anyqtalsa, soma tolyq buǵattalady», – dedi Ulttyq bank ókili.
Eske salaıyq, buǵan deıin Qazaqstanda nesıe alý áldeqaıda qaýipsiz ári ashyq bolatynyn jazǵan edik. Jańa zań boıynsha azamattarǵa oılanýǵa bir kún beriledi, alaıaqtyq áreket baıqalsa shot bes kúnge buǵattalady. Alǵash ret nesıe alatyn adam bankke jeke kelýge mindetti. Sondaı-aq tótenshe jaǵdaıdan zardap shekkender men áleýmettik osal toptarǵa nesıe men mıkroqaryzdardy úsh aıǵa keıinge qaldyrý múmkindigi qarastyrylǵan. Bank pen mıkroqarjy uıymdary kúmándi tólemder men alaıaqtyqty anyqtaǵan jaǵdaıda operaııalardy toqtatýǵa quqyly. Aıyppul tek mıkroqaryzdar úshin ǵana saqtalady, merziminen buryn óteýge shekteý joq.