QAZAQSTANDYQ ǴALYMDAR MEN STÝDENTTER KLIMATTY BAQYLAÝ SENSORLARYN JASADY

Jylyjaılarǵa arnalǵan klımattyq baqylaý sensorlaryn tarazdyq ǵalymdar men stýdentter jasap shyǵardy. Qurylǵy topyraq pen aýanyń kúıin anyqtaıdy, sonymen qatar sýarý nemese temperatýrany retteý qajettiligi týraly habarlaıdy. Jas bıologtar tropıkalyq jemisterdiń 100-den astam túrin akklımatızaııalaýmen de aınalysady, dep habarlaıdy 24KZ tilshisi.
Ázirleýshiler avtomattandyrylǵan klımattyq baqylaý júıesin jasaýǵa alty aı jumsady. Ǵylymı topty ǵalym Sabyrjan Orynbasar basqardy. Topyraqta ornalasqan datchıkter jylyjaıdaǵy temperatýra, topyraq ylǵaldylyǵy jáne atmosferalyq qysym týraly málimetterdi jazady. Bul qajet bolǵan jaǵdaıda ósimdikterdi iriktep sýarýǵa múmkindik beredi.
Sabyrjan Orynbasar, ǵylymı top jetekshisi:
– Qurylǵy eki saýsaqty akkýmýlıator arqyly 10 shaqyrym qashyqtyqqa jyl boıy aqparatty jibere alady. Ol úshin jylyjaı kesheninde nemese dalada datchıkter ornatylady. Sensordyń ekinshi bóligi telemetrııalyq, aqparat sonda jınaqtalady, al úshinshisi klımattyq baqylaýǵa múmkindik beretin telemehanıkalyq bolyp tabylady.
Ǵalymdar avtomattandyrylǵan júıeniń nátıjesin oń baǵalaıdy. Onyń kómegimen ósimdikterdiń 100-den astam túrin akklımatızaııalaý múmkin boldy. Jylyjaıda lımon, banan jáne dámdeýishterdiń 12 túri ósiriledi. Osydan alty aı buryn munda Qytaı, Túrkııa, О́zbekstannan ákelingen injirdiń jeti sorty ósirile bastady. Alǵashqy jemister qazirdiń ózinde pisedi.
Quralaı Áıtekova, tehnıka ǵylymdarynyń kandıdaty:
— Ekzotıkalyq jemister jylyjaı jaǵdaıynda jaqsy tamyr alady. Mysaly, lımon qazirdiń ózinde elimizdiń qalypty klımattyq aımaqtarynda ósiriledi. Sondaı-aq jylyjaılarda mango men banan ósirý, olardy irikteý múmkindikterin zerttep jatyrmyz.
Ýnıversıtet ǵalymdary ashyq jer jaǵdaıynda ınnovaııalardy engizýmen aınalysýda. Transshekaralyq ózenderge táýeldi aımaq úshin sý resýrstaryn únemdeý ózekti másele bolyp tabylady. Sondyqtan jańashyldar jergilikti bıliktiń qoldaýynan úmitti.