جاڭالىقتار
قازاقستاننىڭ بارلىق اۋماعىندا سۋ تاسقىنى قاۋپى بار
قازاقستاننىڭ جازىق وزەندەرىندە كوكتەمگى سۋ تاسقىنى اعىنىنىڭ كۇتىلەتىن كولەمى 2024 جىلعى 01 ناۋرىزداعى جاعداي بويىنشا گيدرومەتەورولوگيالىق باقىلاۋلار مەن ولشەۋلەر دەرەكتەرىنە سايكەس جاسالدى.
«قازگيدرومەت» رمك وڭدەلگەن «NASA» سپۋتنيكتەرىنىڭ جقز (جەردى قاشىقتىقتان زوندتاۋ) سۋرەتتەرى بويىنشا 2024 جىلعى 01 ناۋرىزداعى جاعداي بويىنشا قازاقستاننىڭ قارمەن جابىلعان اۋماعى 72% قۇرايدى. جاۋىن-شاشىننىڭ مولشەرىن, قارداعى سۋ قورىن, توپىراقتىڭ كۇزگى ىلعالدىلىعىنىڭ كورسەتكىشتەرىن, توپىراقتىڭ قاتۋ تەرەڭدىگىن, سونداي-اق وزەندەردىڭ مۇز رەجيمدەرىن تالداي وتىرىپ, سۋ تاسقىنى قاۋىپتى ايماقتارعا الدىن-الا باعا بەرىلدى», — دەدى گيدرولوگيا دەپارتامەنتى ديرەكتورى ادەل احمەتوۆ.
سونىمەن سۋ تاسقىنى بولۋ قاۋپى جوعارى وڭىرلەر: اباي, اقمولا, اقتوبە, الماتى, شىعىس قازاقستان, باتىس قازاقستان, قاراعاندى, قوستاناي, سولتۇستىك قازاقستان جانە جەتىسۋ وبلىستارى.
ورتاشا قاۋىپ: اتىراۋ, جامبىل, قىزىلوردا, پاۆلودار, تۇركىستان جانە ۇلىتاۋ وبلىستارى.
قاۋىپسىز: ماڭعىستاۋ وبلىسى.
سۋ تاسقىنى قاۋپىن الدىن الا بولجاۋ بارىسىندا ورتاشا كوپجىلدىق ءمان (ياعني نورما) بويىنشا سالىستىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. ول — دەگەنىمىز, وتىز جىل ىشىندە (1990 جىلدان باستاپ 2010 جىلعا دەيىن) تىركەلگەن اۋا-رايى, ىلعال قورلارى سىندى ءتۇرلى كورسەتكىشتەردى قامتيتىن مالىمەتتەر بازاسى. مىسالى ىلعال قورلارىنىڭ كولەمى ورتاشا كوپجىلدىق ماندەر بويىنشا مىناداي بولدى:
— قاراعاندى وبلىسىندا نورمادان 30-49%-عا تومەن;
— ۇلىتاۋ وبلىسىندا 13 جانە 20%-عا تومەن;
— اقمولا وبلىسىندا قالقۋتان, جاباي جانە شاعالالى وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە ورتاشا كوپجىلدىق ماندەردەن 21-43%-عا جوعارى, ال سەلەتى (سەلەتى سۋ قويماسىنا سالاسى), ەسىل جانە مويىلدى (استانا سۋ قويماسىنا سالاسى) وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە 26-40%-عا تومەن;
— سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا 57%-عا جوعارى;
— قوستاناي وبلىسىندا توبىل, ايات (جوعارعى توبىل جانە قاراتومار سۋ قويمالارىنا سالالارى) جانە توعىزاق وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە 30-98%-عا جوعارى, ال تورعاي جانە قاراتورعاي وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە 20-23%-عا تومەن.
— اقتوبە وبلىسىندا ويىل جانە قوسيستەك وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە 26 جانە 52% جوعارى, ور وزەنىنىڭ باسسەينىندە ورتاشا كوپجىلدىق ماندەر شەگىندە, قارعالى (قارعالى سۋ قويماسىنا سالاسى), ىلەك (اقتوبە سۋ قويماسىنا سالاسى), ىرعىز جانە تەمىر وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە 16-68% تومەن;
— باتىس قازاقستان وبلىسىندا 17-43% تومەن;
— اتىراۋ وبلىسىندا ەمبى وزەنىنىڭ باسسەينىندە 62%-عا تومەن.
وعان قوسا ءالى كۇنگە دەيىن قىس ءوزىنىڭ قاھارىنان قايتقان جوق, سوندىقتان قار جينالۋ پروتسەسى جالعاسۋدا.
توپىراقتىڭ قاتۋ تەرەڭدىگى نەگىزىنەن اقمولا, اقتوبە, اتىراۋ, باتىس قازاقستان, قاراعاندى, قوستاناي, سولتۇستىك قازاقستان جانە ۇلىتاۋ وبلىستارىندا بىلتىرعى كورسەتكىشتەردەن ورتاشا ەسەپپەن 1-دەن 91 سم-گە دەيىن تومەن. اقمولا (قالقۇتان, ەسىل) جانە قاراعاندى (توقىراۋ) وبلىستارىنىڭ جەكەلەگەن باسسەيندەرىن قوسپاعاندا, توپىراقتىڭ قاتۋ تەرەڭدىگى بىلتىرعى كورسەتكىشتەردەن 11-دەن 33 سم-گە دەيىن جوعارى.
سونداي-اق, قاراعاندى وبلىسىنىڭ نۇرا جانە شەرۋباينۇرا, ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ كەڭگىر جانە سارىسۋ, اقمولا وبلىسىنىڭ ەسىل, سىلەتى (سىلەتى سۋ قويماسىنا قۇيىلۋ), شاعالالى جانە جاباي, سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ەسىل, قوستاناي وبلىسىنىڭ توبىل, ايات جانە تورعاي, اقتوبە وبلىسىنىڭ ىلەك, ويىل جانە ىرعىز, باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ چيجا-2, ۋتۆا, دەرقۇل, شاعان, ولەڭتى مەن شىدەرتى, اتىراۋ وبلىسىنىڭ ەمبى وزەندەرىنىڭ باسسەيندەرىندە توپىراق بەتىندە قالىڭدىعى 6,6 سم-گە دەيىن مۇز قابىقتارى بايقالادى.
«ناۋرىزدا تەمپەراتۋرانىڭ كۇرت كوتەرىلۋى جانە قاتتى جاڭبىر بولعان جاعدايدا, بۇل ەرىگەن قار مەن جاڭبىر تاسقىنىنىڭ پايدا بولۋىنا اكەلۋى مۇمكىن», — دەپ ءتۇسىندىردى «قازگيدرومەت» وكىلى.
