كەلەسى باس ءمۇفتي كىم بولادى? – ءدىنتانۋشىلار جاۋاپ بەردى

فوتو: SN.KZ كوللاجى

قوستانايدىڭ باس يمامى ىشىمدىك ءىشىپ, كولىك جۇرگىزگەنى ءۇشىن 15 تاۋلىككە قامالعان وقيعادان كەيىن قوعامدى كەلەسى سۇراق كەزىپ كەتتى, دەپ حابارلايدى Skifnews.kz اقپارات پورتالى Democrat.kz سايتىنا سىلتەمە جاساپ.

قوستانايدىڭ باس يمامىنىڭ ابەس ارەكەتى ەندىگى جەردە باس ءمۇفتيدىڭ تاعىن تەڭسەلتىپ كەتۋى بەك مۇمكىن دەگەن بولجامدار جەلدەي ەسىپ تۇر. الەۋمەتتىك جەلىدە قازىردىڭ وزىندە «كەلەسى ءمۇفتي پالەنشە بولۋى مۇمكىن» دەگەن پايىم-پىكىرلەر جازىلا باستادى.

ينسايد دەرەككوزدەردىڭ اقپارىنا سەنسەك, ءمۇفتياتتا قاربالاس بولىپ جاتقان كورىنەدى. بۇل قاربالاس قمبد-نىڭ مەرزىمىنەن بۇرىن وتەتىن قۇرىلتايىمەن بايلانىستى بولۋى ابدەن مۇمكىن ەكەن.

جاڭا باس ءمۇفتيدى تاڭداۋ ناۋقانى باستالماق پا? ولاي بولسا, كەلەسى باس ءمۇفتي كىم بولۋى مۇمكىن دەگەن ساۋالمەن بىرەر ازاماتىمىزدان سۇراپ كوردىك.

ءدىن زەرتتەۋشىسى, ءدىن سالاسىنىڭ بىلىكتى مامانى تۇراربەك قۇسايىن: «باس ءمۇفتي اۋىسارى ءسوزسىز. قوعامدا ءدىن ماسەلەسىنە قاتىستى بەلەڭ العان پروبلەمالار تىم كوبەيىپ كەتتى. پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ كاسىبى ديپلومات ادام عوي, ەلىمىزدەگى ءدىني باسقارماعا كىم بولسا, سونىڭ باسشى ەتىپ وتىرعىزبايتىنى ءسوزسىز. مەنىڭشە,  كەلەسى باس ءمۇفتي ەتىپ قايرات لاما شاريف بولادى. بۇعان سەبەپتەر وتە كوپ. ءدىني باسقارمانى قايرات لاما شاريف سىندى ازامات باسقارماي, قوعامداعى ءدىني پروبلەمالاردى شەشۋ مۇمكىن ەمەس».

قامبار مۇڭسىزباي ۇلى, ءدىنتانۋشى, تاريحشى: «ەگەر ۋاعىز ايتۋ, ەل كوزىنە ءتۇسۋ, جۇرتتىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ سياقتى دۇنيەلەرگە قاراساق, مەنىڭشە نۇرلان يمام جاڭا ءمۇفتي بولۋى ابدەن مۇمكىن. حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن نارسە ايتىپ, قازاقتىڭ كوكەيىنە قوناتىن ۋاعىز ايتىپ جۇرگەن جىگىت. بيلىكتىڭ ادامى عوي. كىم كەلسە دە, ەندىگى جاڭا ءمۇفتي سايراعان ۋاعىزشىلارعا تىيىم سالىپ, ۋاعىزدى تەك مەشىتتە ايتاتىن ەتىپ قويسا ەكەن. تايراڭداعان سالافيت, ۋاحابيتتەردى تىزگىندەسە ەكەن».

كامال جاقىپبەك, زەينەتكەر: «ءمۇفتياتتى تۇتاس رەفورمالاۋ كەرەك. ءمۇفتياتتا ءداستۇرلى ءدىني ۇستانىمداعى ازاماتتاردان باسقا, ءتۇرلى اعىمداردىڭ قولداۋشىلارى دا ءورىپ ءجۇرۋى ابدەن مۇمكىن. سەبەبى ەلدەگى سالافيزم, ۋاحابيزم وكىلدەرىنىڭ تالتاڭداي قادام باسۋى تەگىن ەمەس. ارقاسىندا تىرەگى بولماسا, تەرىس اعىمداعى ءدىن وكىلدەرى دە ەركىنسىمەس ەدى. سول سەبەپتى, ءمۇفتياتتى تۇگەل تازالايتىن ۋاقىت كەلدى. مەنىڭشە, نۇرلان يمام ءمۇفتي بولسا, كوپ نارسە وزگەرەر ەدى».

وراز الىمبەكوۆ, جۋرناليست: » جاڭا ءمۇفتي ماسەلەسىن اق وردانىڭ يدەولوگيا ءبولىمى شەشەدى. ارينە قمبد جارعىسىنا سايكەس, قۇرىلتاي ءوتىپ, سول جەردە جاڭا باسشى تاڭدالادى عوي. الايدا سوڭعى نۇكتەنى اق وردا قوياتىنىن ۇمىتپايىق. ءدال قازىر اق وردادا يدەولوگتار مەن ديپلوماتتار اراسىندا تەكەتىرەس ءجۇرىپ جاتىر. مىنە, سولاردىڭ قايسىسى «جەڭسە», ءمۇفتيدىڭ تاعدىرى دا سولاي شەشىلەدى. مەنىڭشە, ءبىلىمدى, قمبد جارعىسىنا ساي, ءارى ديپلومات قايرات لاما شاريف كەلەسى باس ءمۇفتي بولۋى ابدەن مۇمكىن. ءدال قازىرگى كەزدە قوعامداعى ءدىني ماسەلە تەپە-تەڭدىگىن ساقتاۋ ءۇشىن قايرات لاما شاريف سىندى ازاماتتىڭ ءدىني باسقارمانى باسقارۋى وتە ءتيىمدى بولار ەدى. ال نۇرلان يمامعا كەلەر بولساق, ول — كادىمگى «قولدان جاسالعان يمام» عوي. پروەكت. ەلدەگى ءدىني الاۋىزدىقتى باسەڭدەتۋ ءۇشىن جۇرتتىڭ كوكەيىندەگى ءسوزدى ايتاتىن ءبىر ءدىن ادامى قاجەت بولدى. نۇرلان يمام سول ءدىن ادامى رەتىندە ورتاعا شىعىپ, «حيت بولدى». نۇرلان يمام قمبد جارعىسىنىڭ تالابىنا ساي كەلمەيدى-اۋ».